Το Δεκέμβριο του 2010 η Εκτελεστική Επιτροπή της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Συνομοσπονδίας (ΦΙΦΑ) αποφάσισε την ανάθεση του Παγκοσμίου Κυπέλλου ποδοσφαίρου στο Κατάρ. Τον Μάρτιο του 2016, ο τότε πρόεδρος της ΦΙΦΑ, Ζεπ Μπλάτερ δήλωσε ότι η ανάθεση αυτή «φυσικά και ήταν λάθος», προσθέτοντας ότι οι θερμοκρασίες που επικρατούν στον Κόλπο είναι πολύ υψηλές και θα εμποδίσουν τις προσπάθειες των αθλητών.
Τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΦΙΦΑ, που έλαβαν την απόφαση, προφανώς, γνώριζαν τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στο Εμιράτο. Παρόλ’ αυτά αποφάσισαν: «Κατάρ 2022». Άλλωστε, η ΦΙΦΑ πολλές φορές έχει αποδείξει ότι δεν την ενδιαφέρουν ιδιαίτερα οι συνθήκες υπό τις οποίες αγωνίζονται οι αθλητές. Το 1986 αποφάσισαν να γίνουν οι αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Μεξικό και υποχρέωσαν τους παίκτες να αγωνίζονται στις 2 το μεσημέρι, για να εξυπηρετηθεί η τηλεοπτική μετάδοση των αγώνων στην Ευρώπη.
Από τότε ξεκίνησε η μεγάλη κόντρα της ΦΙΦΑ με τον Μαραντόνα, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε για τις επιλογές αυτές.
Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα της ζέστης, οι Άραβες οικοδεσπότες υποσχέθηκαν και έφτιαξαν επτά νέα γήπεδα εξοπλισμένα με υπερσύγχρονα κλιματιστικά συστήματα, ικανά να ρίξουν τη θερμοκρασία εντός γηπέδου κατά 20ο. Επιπλέον, προτιμήθηκε οι αγώνες να γίνουν από την 21ηΝοεμβρίου έως τη 18ηΔεκεμβρίου, που υποτίθεται ότι… δροσίζει.
Για τους Εμίρηδες του Κατάρ, η διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου ήταν μία ανταμοιβή για τα δισεκατομμύρια που έχουν ρίξει στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, αγοράζοντας μεγάλες ευρωπαϊκές ομάδες. Πρόκειται για πετροδόλαρα που εδώ και χρόνια κινούν την αγορά του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Κυρίως, όμως, η διοργάνωση του Μουντιάλ είναι η απόδειξη ότι ελέγχουν, πλέον το «Παγκόσμιο Παιχνίδι». Είναι ο τρόπος, με τον οποίο δηλώνουν την κυριαρχία τους, στα παιχνίδια εξουσίας που παίζονται γύρω από τη στρογγυλή Θεά. Και προκειμένου να κυριαρχήσουν στο «Παγκόσμιο Παιχνίδι», δεν πρόκειται να σταματήσουν πουθενά.
Καταγγελίες για διαφθορά
Την ανάθεση της διοργάνωσης στο Κατάρ, ακολούθησαν καταγγελίες για ενεργητική και παθητική διαφθορά. Ανάμεσα στους κατηγορούμενους ήταν μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής, αλλά και ο ίδιος ο Ζεπ Μπλάτερ και ο Μισέλ Πλατινί (τέως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας – ΟΥΕΦΑ). Την έρευνα διεξάγει η Γαλλική Εθνική Οικονομική Εισαγγελία, με το Κεντρικό Γραφείο για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και του Οικονομικού Εγκλήματος (OCLCIFF) και Ελβετικές εισαγγελικές αρχές. Ο Μπλάτερ και ο Πλατινί έχασαν τις θέσεις τους. Υπάρχει όμως, ένα σκάνδαλο πολύ μεγαλύτερο.
Οι αποκαλύψεις του Guardian
Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο«Guardian» αποκάλυψε ότι, από τον Δεκέμβριο του 2010, που η ΦΙΦΑ ανακοίνωσε την ανάθεση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ, μέχρι σήμερα, πάνω από 6.500 εργάτες – μετανάστες από την Ινδία, το Πακιστάν, το Νεπάλ, το Μπανγκλαντές και τη Σρι Λάνκα έχουν χάσει τη ζωή τους δουλεύοντας στα έργα. Η Βρετανική εφημερίδα επικαλείται κυβερνητικές πηγές από αυτές τις πέντε χώρες. Θεωρείται, όμως, σίγουρο ότι ο αριθμός των νεκρών είναι πολύ μεγαλύτερος διότι στα στοιχεία που μπόρεσαν να συλλέξουν οι Βρετανοί δημοσιογράφοι δεν περιλαμβάνονται δεδομένα από άλλες χώρες, από όπου επίσης μετανάστευσαν πολλοί εργάτες για να δουλέψουν στα έργα, όπως οι Φιλιππίνες και η Κένυα. Επίσης στα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνονται εργατικά δυστυχήματα που έγιναν σε εγκαταστάσεις που δε θεωρούνται αθλητικές.
Φαραωνικό Μουντιάλ
Το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι μία επένδυση για τη χώρα που το φιλοξενεί. Τα πιο πρόσφατα παγκόσμια κύπελλα κόστισαν περίπου: 7 δισ. δολάρια, το 2002 (Νότια Κορέα/Ιαπωνία), κόστισε 4,8 δισ. δολάρια το 2006 (Γερμανία), 3,6 δισ. δολάρια το 2010 (Νότια Αφρική) 3,6 δισ., 15 δισ. το 2014 (Βραζιλία) 15 δισ. και 11,6 δισ, το 2018 (Ρωσία). Η λέξη «επένδυση» δε χρησιμοποιήθηκε τυχαία. Πολλά από τα χρήματα που δαπανούνται επιστρέφουν πίσω, τόσο από τα κέρδη της ίδιας της διοργάνωσης. Κυρίως, όμως, τα χρήματα αυτά επιστρέφουν από την προβολή της χώρας και την επίδραση του Μουντιάλ, μετά το τέλος της. Υπολογίζεται ότι το Μουντιάλ της Νότιας Αφρικής (2010), ότι έφερε αύξηση στο ΑΕΠ της περίπου 21,3 δισ. δολάρια. Αλλά, ακόμα και χώρες που είχαν ήδη αναπτυγμένες υποδομές, αξιοποίησαν τα έσοδα από την κερδοφόρα διοργάνωση, για την περαιτέρω ανάπτυξη του ποδοσφαίρου και τη δημιουργία νέων καλύτερων υποδομών.
Οι Γάλλοι αξιοποίησαν υποδειγματικά τα κέρδη από τη διοργάνωση του Μουντιάλ του 1998. Δημιούργησαν ένα ειδικό ταμείο που χρησιμοποιήθηκε για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου τους.
Το κερδοφόρο μουντιάλ του 1998, αποτέλεσε το εφαλτήριο για να συγκαταλέγεται η Εθνική ομάδα της Γαλλίας ανάμεσα στις ποδοσφαιρικές υπερδυνάμεις.
Μέχρι σήμερα, το πιο ακριβό Μουντιάλ ήταν εκείνο της Βραζιλίας, το 2014. Κόστισε 15 δισ.Αν το συγκρίνει κανείς με τα 200 δισ. που «έριξε» το Κατάρ, τότε εύκολα καταλαβαίνει ότι πρόκειται για ένα Φαραωνικό Μουντιάλ στη μέση της Ερήμου. Εκεί, όπου σε μία μικρή μητροπολιτική περιοχή, γύρω από την Ντόχα κατασκευάστηκαν επτά ολοκαίνουριαστάδια, νέο αεροδρόμιο, πολυτελή ξενοδοχεία, καινούριο σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο. Εκτός από Φαραωνικό όμως, το Μουντιάλ του Κατάρ είναι και ματωμένο, γιατί όλες αυτές οι υποδομές έγιναν με αμέτρητα χρήματα, αλλά και αμέτρητα θύματα…
Η θλιβερή στατιστική των 16.500 νεκρών εργατών, δεν περιλαμβάνει εργάτες από χώρες που δεν έδωσαν στοιχεία, αλλά και εκείνους που πέθαναν από θερμοπληξία, καθώς διαμένουν μέσα σε κοντέινερ που βράζουν στις υψηλές θερμοκρασίες, αφυδάτωση, ηλεκτροπληξίες, καθώς οι υποδομές είναι άθλιες. Οργανώσεις όπως, ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας του ΟΗΕ και η Διεθνής Αμνηστίαζήτησαν επίσημες εξηγήσεις από το Κράτος του Κατάρ και από τη ΦΙΦΑ. Αναρωτήθηκαν πώς είναι δυνατόν να πεθαίνουν 12 άνθρωποι κάθε εβδομάδα, από το 2010 από φυσικά αίτια (καρδιακή, αναπνευστική ανεπάρκεια), όταν οι ίδιοι, πριν πάρουν άδεια να μεταναστεύσουν στο Κατάρ, υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις.
Και αν διεθνείς οργανισμοί δεν παίρνουν εξηγήσεις, εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι οι οικογένειες των θυμάτων θα μάθουν ποτέ πώς «έφυγαν» οι άνθρωποί τους. Και για αποζημίωση, ούτε λόγος…
Το στίγμα
Του χρόνου, τέτοιες μέρες, οι σύγχρονοι ήρωες του ποδοσφαίρου θα έχουν σηκώσει ψηλά στον ουρανό της Ντόχα το βαρύτιμο τρόπαιο του Παγκοσμίου Κυπέλλου και θα έχουν γράψει τη δική τους χρυσή σελίδα, στην ιστορία αυτού του υπέροχου σπορ. Οι φίλαθλοι από όλο τον πλανήτη θα έχουν αποθεώσει τις μαγικές ντρίμπλες, τα σουτ, τις αποκρούσεις, τα γκολ. Άραγε, πόσοι θα θυμηθούν τις χιλιάδες των θυμάτων, που πέθαναν για ένα κομμάτι ψωμί, για να δημιουργηθούν οι υποδομές του μουντιάλ;
Ο Μπλάτερ το ονόμασε «λάθος». Πιο πολύ από λάθος, μοιάζει με ένα οργανωμένο έγκλημα, που, κατά πάσα πιθανότητα, θα μείνει ατιμώρητο και θα κρυφτεί πίσω από τα φώτα και τη λάμψη των αγώνων. Η ιστορία όμως, διδάσκει ότι παρόμοια λάθη αφήνουν ένα ανεξίτηλο στίγμα στο σώμα του Παγκοσμίου Παιχνιδιού. Μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο της Αργεντινής, το 1978, η ΦΙΦΑ θα έχει χρεωθεί με ένα ακόμα ματωμένο Μουντιάλ.
(Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Μάστερ Αθλητικού Δικαίου και Μάνατζμεντ, Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών CIES – FIFA)
