Με αφορμή την ανακοίνωση από το Υπουργείο Παιδείας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών (ΝΠΣ), παρακολουθούμε μία διαμάχη ανάμεσα στο ΙΕΠ και στην Ελληνική Μαθηματική Εταιρία (ΕΜΕ), ειδικά για το ΠΣ των Μαθηματικών.
Η αλήθεια είναι ότι οι ανακοινώσεις εκατέρωθεν περιέχουν και σημεία συμφωνίας αλλά και σημεία διαφωνίας. Για παράδειγμα, είναι γεγονός ότι το ΙΕΠ προχώρησε στην σχετική επεξεργασία και ανακοίνωση, χωρίς καμία συζήτηση είτε με τους Αρμόδιους (ανά μάθημα) Επιστημονικούς φορείς ούτε με την Εκπαιδευτική Κοινότητα. Η επιλογή αυτή εντάσσεται στην προσφιλή τακτική της κυρίας Κεραμέως και του επιτελείου της, να θεωρούν εαυτούς επαρκείς και μοναδικούς στο να προτείνουν ακόμα και ριζοσπαστικές αλλαγές, όπως είναι η αναμόρφωση των ΠΣ που, δίκαια, θεωρούνται «πεπαλαιωμένα».
Εξαρχής τονίζεται ότι τα ΝΠΣ έχουν έντονη την οσμή της προσαρμογής στο «σήμερα». Ο μηδενισμός μιας προσπάθειας δεν είναι αυτός στον οποίο στοχεύουμε. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι τα ΝΠΣ έχουν θετικά συστατικά. Αν πάρω ως παράδειγμα το μάθημα της Φυσικής, αφού δεν είμαι αρμόδιος να αξιολογήσω τα υπόλοιπα, θεωρώ θετικό το γεγονός ότι επιτέλους τίθενται τα θεμέλια διδασκαλίας σύγχρονων γνωστικών αντικειμένων. Δεν είναι η πρώτη φορά που συναντούμε αντικείμενα όπως «Ατομική» και «Πυρηνική Φυσική», αλλά συναντούμε στοιχεία Κοσμολογίας, Θεωρίας της Σχετικότητας και Κβαντομηχανικής.
Από την άλλη μεριά είναι δεδομένο ότι η ανακοίνωση των ΝΠΣ από μόνη της δεν συνιστά σοβαρή καινοτομία. Οφείλει να συνοδευτεί από τα Αναλυτικά και τα Ωρολόγια προγράμματα, το σαφώς καθορισμένο χρονοδιάγραμμα επιμόρφωσης όλων των Εκπαιδευτικών, τον εμπλουτισμό των εποπτικών μέσων, με χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας κλπ. Όλα αυτά απουσιάζουν από την πρόταση του ΙΕΠ, επομένως δεν είμαστε μακριά από το να χαρακτηρίσουμε την ανακοίνωση των ΝΠΣ ως «φωτοβολίδα».
Το στοίχημα της επιτυχίας ή της αποτυχίας των ΝΠΣ δεν θα «παιχτεί» με βάση την πληρότητα της πρότασης. Αναμένουμε τις επόμενες διευκρινήσεις του Υπουργείου και του ΙΕΠ, που σχετίζονται με:
– Την υιοθέτηση της αντίληψης της πολλαπλότητας των διδακτικών προσεγγίσεων αλλά συγχρόνως της απόδοσης «ρόλου πρωταγωνιστή»:
α. σε εργαστηριακές δραστηριότητες και
β. στην αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας
– Την προσεκτική, ανά ηλικία μαθητών, μέριμνα για την σημασία των μαθηματικών σχέσεων με κατάλληλη απόδοση του χρήσιμου, αλλά όχι πάντοτε, κυρίαρχου ρόλου.
– Την αξιοποίηση, διδακτικά, στοιχείων από την ιστορική εξέλιξη της επιστήμης.
– Την σαφή και αναλυτική πρόταση ώστε η διδασκαλία:
α. να θεμελιώνεται κυρίως πάνω σε προϋπάρχουσες εμπειρίες – μνήμες των διδασκομένων,
β. να αποδίδει έμφαση σε ομαδοσυνεργατικές διαδικασίες,
γ. να ενδιαφέρεται για τις εναλλακτικές ιδέες των μαθητών και να εφαρμόζει μεθόδους
διδασκαλίας που ενδεχομένως οδηγούν σε γνωστική σύγκρουση,
δ. να προβλέπει διεργασίες μεταγνώσης,
ε. να περιλαμβάνει ερευνητικές εργασίες – projects – κατά την οκτάμηνη «διαδρομή».
– Την περιγραφή τόσο των γνωστικών στόχων όσο και τωνδεξιοτήτων/ικανοτήτων που θα πρέπει να μεταδώσει το μάθημα ως εφόδιο για την περαιτέρω μάθηση, και για την προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών.
– Την μέριμνα ώστε η ποσότητα των προτεινόμενων για διδασκαλία γνωστικών αντικειμένων να αντιστοιχεί σε μια χωρίς άγχος διδασκαλία σε 24 περίπου εβδομάδες.
Τέλος επιβάλλεται η σοβαρή προσέγγιση στην διαθεματική προσέγγιση διδακτικών αντικειμένων, κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολο και για το ΙΕΠ και για τους Εκπαιδευτικούς.
Είναι φανερό ότι το «φορτίο» που αποφάσισε να σηκώσει το ΙΕΠ δεν είναι καθόλου ελαφρύ. Εκτιμώ ότι δεν θα καταφέρει να φέρει «εις πέρας» το σύνολο των υποχρεώσεων που δημιουργούνται. Αν εξακολουθήσει τον δρόμο της μοναχικής πορείας, χωρίς την συνδρομή των καθ’ ύλην αρμόδιων φορέων της Εκπαίδευσης και της Επιστήμης, είναι βέβαιο ότι θα καταλήξουμε σε ένα μεγαλοπρεπές, αλλά και υπερφίαλο, «τίποτα»!
Ο Στράτος Χρ. Γεωργουδής είναι Φυσικός – Δρ. Πανεπιστημίου Πάτρας Υπεύθυνος Εκπαιδευτικών Θεμάτων της Ο.Ι.Ε.Λ.Ε.
