Ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση η πρόθεσή της να ορίσει έναν ενεργειακό υπεύθυνο σε κάθε δημόσια οργάνωση.
Η δουλειά του θα είναι – τι άλλο;- να εξοικονομήσει ενέργεια, μειώνοντας την κατανάλωσή της στο Δημόσιο.
Δεν ανακοινώθηκαν, όμως, τα ονόματα των υπεύθυνων ούτε πότε θα πιάσουν δουλειά ούτε πως θα πετύχουν τους στόχους τους.
Αν, πάντως, η νέα «μεταρρύθμιση» ακολουθήσει τους χρόνους υλοποίησης του «Ηλέκτρα»- του προγράμματος για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων του δημοσίου τομέα, που είχε εξαγγελθεί πριν από επτά μήνες αλλά βρίσκεται ακόμη στη φάση του σχεδιασμού των έργων που θα περιλαμβάνει- τότε φοβούμαι ότι ο φετινός χειμώνας θα παρέλθει χωρίς να ευεργετηθούμε από τις υπηρεσίες του ενεργειακού υπεύθυνου.
Κι ενώ, κατ’ ουσίαν, έχουμε μια εξαγγελία με επικοινωνιακή στόχευση που δεν συνοδεύεται από ένα σχέδιο εφαρμογής της, μάθαμε ότι θα υπάρχουν συνέπειες από την μη συμμόρφωση των δημοσίων οργανώσεων, στα μέτρα πολιτικής (που θα ανακοινωθούν όταν εξειδικευτούν): Δεν θα εγκρίνονται προσλήψεις στην δημόσια οργάνωση που δεν θα σεβαστεί τις απαγορεύσεις και εκείνοι οι δημόσιοι υπάλληλοι που δεν θα συμμορφώνονται θα αποκλείονται από τον επόμενο κύκλο κινητικότητας.
Εάν συνδυάσει κανείς αυτή την εξαγγελία με το ότι, από τους φορείς του Δημοσίου ποσοστό μικρότερο του 10% έχει ορίσει κάποιον ως ενεργειακά υπεύθυνο, μπορεί να θεωρήσει ad absurdum ότι πρόκειται για ένα σατανικό σχέδιο για το πάγωμα των προσλήψεων στο Δημόσιο!
Τώρα, στη σοβαρή πλευρά του θέματος: Ο ενεργειακά υπεύθυνος δεν μπορεί να είναι ένας τυχαίος δημόσιος υπάλληλος. Και τούτο, διότι η δουλειά που πρέπει να κάνει απαιτεί γνώσεις και ικανότητες διαχείρισης ανθρώπων. Ο «energy conservation officer», στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχει ένα αρκετά «βαρύ» περίγραμμα θέσης. Μεταξύ των καθηκόντων του, περιλαμβάνονται επιθεωρήσεις στους χώρους που στεγάζονται οι υπηρεσίες που παρακολουθεί καθώς επίσης και η ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση της καλής εκτέλεσης των στρατηγικών και των πολιτικών των αρμόδιων υπουργείων.
Ο ενεργειακός υπεύθυνος είναι μια φυσική «υπηρεσία μιας στάσης» για την μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Είναι, επίσης, μια δεξαμενή σκέψης, αφού μπορεί να αναλύει τα δεδομένα και τις πληροφορίες από το πεδίο που μπορεί να του αποκαλύπτουν όψεις της πραγματικότητας που του διαφεύγουν. Η κατάρτιση των υπαλλήλων των διαφόρων υπηρεσιών από τον ενεργειακό υπεύθυνο είναι, επίσης, ένα από τα βασικά καθήκοντά του- κι αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εκπαιδευτεί κατάλληλα για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της συνεχιζόμενης κατάρτισης.
Από το περίγραμμα της θέσης προκύπτουν και οι δεξιότητες που πρέπει να διαθέτει ο ενεργειακός υπεύθυνος. Για να μπορέσει κάποιος να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της θέσης πρέπει να έχει κάνει σπουδές- και πρακτική άσκηση- που να σχετίζονται είτε με την διαχείριση της ενέργειας είτε με ζητήματα περιβαλλοντικής πολιτικής και, βεβαίως, να γνωρίζει πως να διεξάγει ποσοτικές και ποιοτικές έρευνες. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι μιλάμε για ένα ολοκληρωμένο γραφείο, για μια υπηρεσία ενεργειακής ασφάλειας, κι αυτό θέλει αρκετή δουλειά για να στηθεί.
Δεύτερο ζήτημα: Η προτεραιοποίηση της εφαρμογής. Οι μεγάλοι καταναλωτές ενέργειας πρέπει να προηγηθούν, αφήνοντας, σ’ αυτή τη φάση, τους μικρούς ανέλεγκτους. Να προηγηθούν, δηλαδή, από τους Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης τα Υπουργεία, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, οι Δημόσιες Επιχειρήσεις και να ακολουθήσουν τα δημόσια νοσοκομεία, οι ΟΤΑ και τα εποπτευόμενά τους και, τέλος, οι ΟΚΑ.
Να σημειωθεί ότι η κτιριακή διασπορά- 604 κτίρια (263 μισθωμένα, 70 παραχωρημένα και 271 ιδιόκτητα) που στεγάζουν υπηρεσίες των Υπουργείων βρίσκονται στην Αττική- σε συνδυασμό με τις πεπαλαιωμένες υποδομές, καθιστούν, ήδη, την πρώτη φάση του έργου εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα.
Στην μεγάλη προσπάθεια που απαιτείται για να τελεσφορήσει το εγχείρημα της εξοικονόμησης ενέργειας πρέπει οι δημόσιοι υπαλληλοι να συστρατευτούν. Αυτή η αυτονόητη συνθήκη πρέπει να τονιστεί αφού είναι, ακριβώς, η αποξένωση των υπαλλήλων από τον χώρο της εργασίας τους που τους έχει κάνει αδιάφορους και κυνικούς για την λειτουργικότητα και την οικονομική λειτουργία του. Άρα, η ενεργειακή κρίση αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για να ενεργοποιηθούν οι Δήμοι και οι
Περιφέρειες δίνοντας το παράδειγμα στους πολίτες ότι πρέπει να υπάρξει εξοικονόμηση ενέργειας. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι σύμμαχοι και όχι αντίπαλοι των χειμαζόμενων πολιτών. Το απέδιεξαν στην μεγάλη κρίση των Μνημονίων, οργανώνοντας υποδειγματικά τις δημοτικές κοινωνικές υπηρεσίες και είμαι σίγουρος ότι το ίδιο θα κάνουν και τώρα.
Μπροστά στην, σχεδόν ενδημική, ολιγωρία και προχειρότητα της κεντρικής κυβέρνησης, πολίτες και δημόσιοι υπάλληλοι καλούνται να εφαρμόσουν ένα σχέδιο που η Πολιτεία δεν μπόρεσε να έχει έτοιμο, λίγο πριν από τον χειμώνα. Και να δείξουν, ακόμη μια φορά, ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους υπηρετούν με συνέπεια το δημόσιο συμφέρον.
(Ο Παναγιώτης Καρκατσούλης είναι εμπειρογνώμων δημόσιας διοίκησης, Σύμβουλος ΑΣΕΠ, π. βουλευτής)
