Η παρουσία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μπλίνκεν στην Υπουργική Σύνοδο του ΝΑΤΟ εύλογα θέτει το ερώτημα της μελλοντικής προοπτικής της Ατλαντικής Συμμαχίας στον στρατηγικό σχεδιασμό της κυβέρνησης Μπάιντεν.
Η Βρετανία έχασε μια Αυτοκρατορία και ακόμη ψάχνει να βρει ένα ρόλο είχε αποφανθεί στις αρχές της δεκαετίας του 50 ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άτσεσον.
Τριάντα και πλέον χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την διάλυση της ΕΣΣΔ το ΝΑΤΟ ως στρατιωτική συμμαχία προσπαθεί ακόμη να βρει ένα ρόλο η ακόμη και ένα υποκατάστατο του κοινού αντίπαλου δέους της ισχύος της ΕΣΣΔ που μέχρι το 1989-91 λειτουργούσε ως καταλύτης της συμμαχικής συνοχής.
Όμως από την ίδρυση του το 1949 το ΝΑΤΟ δεν ήταν ποτέ αποκλειστικά και μόνο μια στρατιωτική συμμαχία Βόρειας Αμερικής-Δυτικής Ευρώπης.
Εξίσου γνωστός με το παραπάνω απόφθεγμα του Άτσεσον είναι ο ορισμός του ΝΑΤΟ όπως διατυπώθηκε από τον πρώτο Γενικό Γραμματέα της Ατλαντικής Συμμαχίας Λόρδο Ισμέι.
Το ΝΑΤΟ σύμφωνα με τον Ισμέι υπάρχει για να κρατά τους Ρώσους έξω, τους Αμερικανούς μέσα και τους Γερμανούς κάτω.
Η παράταση ζωής του ΝΑΤΟ μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου επιχειρήθηκε να νομιμοποιηθεί με την διεύρυνση των επιχειρησιακών ορίων ευθύνης.
Με σημείο αναφοράς τις δύο επεμβάσεις στην Γιουγκοσλαβία το 1995 και το 1999 το ΝΑΤΟ γιόρτασε την πεντηκοστή επέτειο από την ίδρυση του με μια διακήρυξη που φιλοδοξούσε να αναδείξει την Συμμαχία ως παγκόσμιο χωροφύλακα.
Όμως οι ΗΠΑ παρέκαμψαν δύο φορές το ΝΑΤΟ στις επεμβάσεις τους στο Αφγανιστάν το 2001 και στο Ιράκ το 2003 προτιμώντας την ελευθερία κινήσεων που έδιναν οι μονομερείς επεμβάσεις αλλά και οι κατά περίπτωση συνασπισμοί προθύμων.
Έτσι τα ερωτήματα για το μέλλον του ΝΑΤΟ ξαναήλθαν στην επιφάνεια όταν ο Ομπάμα διαδέχθηκε τον Μπους υιό και κυρίως όταν στην συνέχεια ο Τραμπ απαξίωσε ρητορικά την χρησιμότητα της Διατλαντικής Σχέσης.
Σήμερα το ΝΑΤΟ δικαιολογεί την ύπαρξή του χάρις κατά κύριο λόγο στην εμπλοκή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που προέκυψε και σταθεροποιήθηκε μετά το ναυάγιο της Συνταγματικής Συνθήκης το 2005.
Με δυο λόγια στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ εξυφαίνονται ισορροπίες δυνάμεων που δεν μπορούν να διατυπωθούν στην Ε.Ε- Ευρωζώνη.
Το πλαίσιο του ΝΑΤΟ έχει λειτουργήσει για τις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης ως προθάλαμος της ένταξης τους στην Ε.Ε
Όμως ο κύριος εξισορροπητικός ρόλος του ΝΑΤΟ δεν προκύπτει τόσο από την προσχηματική εγγύηση ασφάλειας που προσφέρουν οι ΗΠΑ απέναντι σε μια ανύπαρκτη πλέον εξ Ανατολών απειλής όσο από την απροθυμία του Βερολίνου να στηρίξει μια πολιτική και αμυντική χειραφέτηση της Ε.Ε
Μια χειραφέτηση στην οποία εκ των πραγμάτων θα διαδραματίζει ηγετικό ρόλο η Γαλλία με τον ίδιο τρόπο που η Γερμανία διοικεί την Ευρωζώνη.
Εμμένοντας στο προβάδισμα του ΝΑΤΟ το Βερολίνο αποφεύγει μια αναβάθμιση του ρόλου της Γαλλίας αλλά και ταυτόχρονα εξασφαλίζει την Ειδική Σχέση με την Βρετανία και την Τουρκία που δεν μπορεί να προωθήσει σε ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Σιωπηρά και άτυπα το ΝΑΤΟ λειτουργεί ως υποκατάστατο του κενού που έχει διαμορφωθεί από την εμπλοκή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης την τελευταία δεκαετία.
(Ο Γιώργος Καπόπουλος είναι δημοσιογράφος-διεθνολόγος)