Οι μέχρι σήμερα διαδοχικές ανακεφαλοποιήσεις από το Δημόσιο των συστημικών τραπεζών έχουν κοστίσει εδώ και δώδεκα χρόνια πάνω από 40 δισ. ευρώ, αρχής γενομένης από τα 28 δισ. ευρώ του 2008.. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν εξελιχθεί έτσι σε μαύρη τρύπα για το δημόσιο χρήμα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Τράπεζα Πειραιώς.
Toν Νοέμβριο του 2015 μέσω της τρίτης ανακεφαλαιοποίησής της η Τράπεζα Πειραιώς, έλαβε από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) το ποσό των 2,72 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,04 ευρώ ήταν με τη μορφή ομολογιών που μπορούν να μετατραπούν σε μετοχές (τα επονομαζόμενα CoCos) και τα υπόλοιπα μέσω αυξήσεως μετοχικού κεφαλαίου.
Οι ομολογίες αυτές είχαν ετήσιο επιτόκιο 8%, δηλαδή η Τράπεζα Πειραιώς θα έπρεπε να καταβάλει στο Ελληνικό Δημόσιο κάθε χρόνο τόκους ύψους 165 εκατ. ευρώ.
Στις 2 Δεκεμβρίου 2020, ήταν η καταληκτική ημερομηνία για να καταβάλει η Τράπεζα του τόκους ύψους 165 εκ. ευρώ στο Ελληνικό Δημόσιο. Λόγω της παρατεταμένης χρηματοοικονομικής αστάθειας και της κεφαλαιακής ανεπάρκειας της Τράπεζας Πειραιώς, η Ευρωπαϊκή Εποπτική Αρχή (SSM),δεν της επέτρεψε να καταβάλει τους ετήσιους τόκους στο ΤΧΣ για δεύτερη φορά όπως το 2018.
Η μη καταβολή των τόκων (για δεύτερη φορά) σύμφωνα με τους όρους του δανείου σήμαινε ότι έπρεπε είτε να εκδοθούν νέες μετοχές, είτε οι ομολογίες αυτές να μετατραπούν σε μετοχικό κεφάλαιο υπερ τουΤΧΣ (όπως και τελικά αποφασίστηκε).
Το ΤΧΣ θα αύξανε έτσι την μετοχική συμμετοχή του από 26% σε 61,3%. Αυτό όμως προσέκρουε στην απαγόρευση του ιδρυτικού νόμου του ΤΧΣ που απαγόρευε να μετέχει το ΤΧΣ σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου συστημικών Τραπεζών. Άρα ήταν επιβεβλημένη η αλλαγή του νόμου ώστε να μπορεί να μετέχει το ΤΧΣ σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.
Πράγματι πριν την ψήφιση νέου νόμου έγινε διαχείριση της μετατροπής των τοκομεριδίων σε μετοχές, που θα τις αγόραζε υποχρεωτικά το Ελληνικό Δημόσιο που παρουσιάστηκε ως απόφαση που επέβαλε ο SSM (ευρωπαϊκός εποπτικός μηχανισμός) στην τιμή των 6 ευρώ ανά μετοχή, τιμή σκανδαλωδώς πολλαπλάσια υψηλότερη της χρηματιστηριακής τιμής της μετοχής (τότε η μέση χρηματιστηριακή τιμή της μετοχής της Πειραιώς ήταν 0,12 με 0,14 ευρώ!!).
Αυτή ήταν η πρώτη σκανδαλώδης πράξη.
Κατόπιν ήρθε η αλλαγή του ιδρυτικού νόμου του ΤΧΣ και κατατέθηκε στην Βουλή νέος νόμος στις αρχές Μαρτίου που υπερψηφίστηκε επί της αρχής. Στον νέο νόμο εκτός από την δυνατότητα που παρέχεται στο ΤΧΣ να μετέχει σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου τραπεζών στο ποσοστό της συμμετοχής του, παρέχεται και στην διοίκηση του ΤΧΣ ποινική ασυλία, δηλαδή το αδίκημα της απιστίας θα διώκεται μόνο κατ' έγκληση εντός τριών μηνών, όπως και των υπολοίπων διοικήσεων των τραπεζών, δηλαδή με λίγα λόγια αν τα στελέχη του ΤΧΣ διαπράξουν κακουργηματική απιστία θα έπρεπε το Δ.Σ. του ΤΧΣ για να διωχθούν να υποβάλλει εντός τριών μηνών μήνυση εναντίον τους, αλλιώς δεν διώκονται!!! Δηλαδή ουσιαστικά θα έπρεπε το Δ.Σ. ΤΧΣ να υποβάλλει έγκληση κατά των μελών του!! Με λίγα λόγια θα μπορούν ανενόχλητοι να μην λαμβάνουν υπόψιν τους τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου. Η τροποποίηση του ιδρυτικού νόμου του ΤΧΣ ψηφίστηκε και με την ανοχή της αξιωματικής αντιπολίτευσης που δεν καταψήφισε, αλλά ψήφισε παρών.
Παράλληλα κρίθηκε σκόπιμο ότι για να γίνει βιώσιμη η Τράπεζα θα έπρεπε να γίνει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 1,1 δισ. ευρώ περίπου.
Στις 7 Απριλίου 2021, η Διοίκηση της Τράπεζας μέσω έκτακτης γενικής συνέλευσης σχεδιάζει να ανακοινώσει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Το βιβλίο προσφορών αναμένεται να ανοίξει στα μέσα Απριλίου ώστε να καθοριστεί και το εύρος τιμών για τη διάθεση των νέων μετοχών. Η συγκεκριμένη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου θα διαμορφώσει το ποσοστό του ΤΧΣ στο 33,3%, ποσοστό πολύ χαμηλότερο από αυτό της καταστατικής μειοψηφίας. Πως όμως το ΤΧΣ από 61,3% που έχει σήμερα θα πέσει στο 33,3% ίσως και λιγότερο, κάποιοι κάνουν λόγο και για 26%;
Ιδού η μεθόδευση και η δεύτερη σκανδαλώδης ρύθμιση:
Έπρεπε να προηγηθεί αύξηση της ονομαστικής αξίας των μετοχών από τα 6 στα 99 ευρώ με παράλληλη μείωση του αριθμού των μετοχών από 831.059.164 σε 50.367.223, με αναλογία 16,5 υφιστάμενες μετοχές ανά 1 νέα μετοχή το λεγόμενο reverse stock split.
Με την σκοπούμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου στο 1 δισ. χωρίς καμία αμφιβολία οι υφιστάμενοι μέτοχοι της Πειραιώς, δηλαδή όλοι, όχι μόνο ο μικρομέτοχος, οι θεσμικοί, οι ξένοι, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, δηλαδή και το 100% των μετόχων εξαϋλώνεται. Οι τωρινοί μέτοχοι, το 100% της τράπεζας θα βρεθεί με 4,8% αυτό σημαίνει εξαΰλωση του μετοχικού κεφαλαίου κατά 95,2%.
Με την μείωση αυτή το μετοχικό κεφάλαιο της τράπεζας Πειραιώς ύψους 4,935 δισ. ευρώ, ουσιαστικά αποθεματοποιείται με στόχο τη δημιουργία ειδικού αποθεματικού για συμψηφισμό ζημιών (κόκκινα δάνεια) με εγγύηση μάλιστα του Ελληνικού Δημοσίου. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι η τράπεζα Πειραιώς πριν την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου έχει μετοχικό κεφάλαιο σχεδόν μηδέν.
Από τη στιγμή που το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου μεταφέρεται σε ειδικό αποθεματικό κατ’ ουσία δεν μιλούμε για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου αλλά για πώληση της τράπεζας έναντι 1 δισ. ευρώ.
Το ελληνικό Δημόσιο καλείται να υποστεί μία τεραστίων διαστάσεων ζημία για να πριμοδοτήσει την αύξηση κεφαλαίου – πώληση της τράπεζας Πειραιώς. Πως πριμοδοτεί το ελληνικό Δημόσιο την τράπεζα Πειραιώς;
1)Χαρίζει 675 εκατ. που ήταν η συμμετοχή με κοινές μετοχές στην αύξηση κεφαλαίου του 2015.
2)Χαρίζει τα 2,3 δισ. που είναι τα κεφάλαια από το Cocos, το μετατρέψιμο ομόλογο σε μετοχές, μαζί με τους μη καταβληθέντες τόκους.
3)Αναλαμβάνει μια δυνητική ζημία που μπορεί να προέλθει από τα σχεδόν 8 δισ. ομόλογα υψηλής εξασφάλισης που φέρουν την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου από τιτλοποιήσεις κόκκινων δανείων.
Το ελληνικό Δημόσιο αποφασίζει να χάσει εις βάρος των συμφερόντων των Ελλήνων φορολογουμένων10 χρόνια μετά από 3 ανακεφαλαιοποιήσεις.
Η διοίκηση της Πειραιώς κάνει τα πάντα για το συμφέρον των νέων ιδιωτών μετόχων που θα επενδύσουν περίπου 750 εκατ. αλλά το ερώτημα είναι τι κάνει το ελληνικό Δημόσιο που αποδέχεται την τεράστια ζημία.
Επιπλέον σύμφωνα με το σχέδιο αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου παρέχεται εν λευκώ εξουσιοδότηση στο Διοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας να ανακοινώσει πρόγραμμα διάθεσης μετοχών σε στελέχη της διοίκησης και ιδιώτες κατά την κρίση του, με την μορφή δικαιωμάτων προτίμησης για απόκτηση μετοχών (stock options). Δικαίωμα που αποτελεί σκάνδαλο, μιας και δίνει την δυνατότητα στα στελέχη της Τράπεζας Πειραιώς να αποκερδαίνουν προνομιακά εκατομμύρια ευρώ εις βάρος του δημόσιου χρήματος, στα ίδια στελέχη που είναι υπόλογα για την κακοδιαχείριση, τα θαλασσοδάνεια σε ημετέρους και τις ζημιές μέχρι σήμερα της Τράπεζας. Δηλαδή κάποιοι ιδιώτες θα έχουν προνομιακή κατανομή και κάποιοι άλλοι όπως το ΤΧΣ (δημόσιο) δεν θα έχουν προνομιακή κατανομή.
Από που προκύπτει η δυνατότητα του ΤΧΣ να πουλάει μετοχές, περιουσία του ελληνικού λαού, σε τιμή χαμηλότερη από την τιμή κτήσης;
Πως ανεχόμαστε το ΔΣ του ΤΧΣ και τα στελέχη τραπεζών να έχουν ποινική ασυλία από αυτεπάγγελτες διώξεις για το αδίκημα της απιστίας που είναι πασιφανές;
Πως μπορεί να δεχόμαστε ο φορολογούμενος να χάσει και να κερδίσει ο ιδιώτης και το στέλεχος της τράπεζας με την συλλογιστική της προνομιακής κατανομής;
Ο Χρήστος Κουτσονάσιος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Μέλος του Π.Σ. ΠΡΑΤΤΩ