Κάθε Τετάρτη, το Κ-Report των Κώστα Καλλίτση και Παύλου Τσίμα, αποστέλλει στους συνδρομητές του τα «Γράμματα από την Τουρκία», με νέα και αναλύσεις από τη γειτονική μας χώρα, σε ρεπορτάζ των Ευάγγελου Αρεταίου και Μαρίας Ζαχαράκη.
Τα «Παιχνίδια Εξουσίας» αναδημοσιεύουν σήμερα το ρεπορτάζ του Κ-Report για τις επιχειρήσεις που σχεδιάζει ο Ερντογάν εναντίον των Κούρδων στη βόρεια Συρία και πώς αυτοί οι σχεδιασμοί επηρεάζουν τις γενικότερες εξελίξεις στην περιοχή, αλλά και στο εσωτερικό της Τουρκίας:
«Με ρωσική «ματριόσκα», την ξύλινη κούκλα που μια μεγαλύτερη κρύβει μέσα της μια μικρότερη, μοιάζει το στοίχημα που έβαλε ο Ταγίπ Ερντογάν αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο νέας τουρκικής επιχείρησης στη βόρεια Συρία. Βασική ανησυχία της Άγκυρας είναι να καλύψει το «κενό» που αφήνει πίσω της η σταδιακή ρωσική αποχώρηση από την Συρία και να μην αφήσει τις κουρδικές δυνάμεις, που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, τους Ιρανούς Φρουρούς της επανάστασης και την Χεζμπολάχ, να επεκταθούν. Παράλληλα, ο Ερντογάν θέλει να συσπειρώσει τους οπαδούς του και να ικανοποιήσει τους μηχανισμούς ασφαλείας, που εδώ και καιρό πιέζουν για μια νέα επιχείρηση στην περιοχή.
Το κουρδικό ζήτημα: Το κουρδικό παραμένει ο «Γόρδιος δεσμός» της Τουρκικής Δημοκρατίας. Από τις εξεγέρσεις του Sheikh Said το 1925 και του Dersim το 1937-38 μέχρι τη σύγκρουση με το ΡΚΚ, στην δεκαετία του ‘80 και μετά, η Τουρκία βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τους Κούρδους.
Ωστόσο, ο εφιάλτης της Άγκυρας έχει πάρει περιφερειακές διαστάσεις μετά τον πόλεμο στην Συρία και τη de facto αυτονόμηση των εκεί κουρδικών περιοχών.
Η άποψη της Άγκυρας: Κατά την άποψη της Άγκυρας, το ΡΚΚ έχει διεισδύσει στην περιοχή και γι' αυτό καθίσταται αναγκαία η επέμβαση της στη βόρεια Συρία και στο βόρειο Ιράκ, όπου οι δυνάμεις του ΡΚΚ έχουν τα κέντρα επιχειρήσεων τους. Ενώ η στήριξη που παρέχουν οι ΗΠΑ στις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία, διαφοροποιώντας τις από το ΡΚΚ, συνιστά μείζον πρόβλημα εθνικής ασφάλειας.
Η ρωσική διάσταση: Η Ρωσία διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις του Ταγίπ Ερντογάν. Η Άγκυρα έχει στενές οικονομικές σχέσεις με την Μόσχα και η εξάρτηση από την Ρωσία έχει αποκτήσει ειδικό βάρος (βλ. ανάλυση). Μια επιχείρηση στην Συρία θα είναι πολύ δύσκολη χωρίς την, έστω και σιωπηλή, συναίνεση της Μόσχας. Σχετικά με αυτό το θέμα, στην πρόσφατη συνομιλία του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Τούρκος πρόεδρος επεσήμανε -σύμφωνα με τον Μουράτ Γιετκίν (εδώ)- ότι οι υποσχέσεις για την 30 χιλιομέτρων «ζώνη ελεύθερης από την τρομοκρατία» που του είχαν δοθεί το 2019 δεν έχουν τηρηθεί.
Το 2021 ο κύκλος συναλλαγών Τουρκίας Ρωσίας έφθασε τα 32,5 δισ. δολ. Περίπου 80 δισ. δολ. είναι ο τζίρος των τουρκικών επιχειρήσεων στη Ρωσία ενώ 4,7 εκατ. Ρώσοι τουρίστες κάθε χρόνο είναι σημαντική πηγή συναλλάγματος και επενδύσεων στο real estate. Παράλληλα, Ερντογάν και Πούτιν «εφάπτονται» στη Λιβύη, στη Συρία και στον Καύκασο. Η ανάλυση εδώ.
Διαφωνούν οι ΗΠΑ: Ακόμη μια «ματριόσκα». Η Ουάσιγκτον δεν επιθυμεί μια νέα επιχείρηση της Τουρκίας στην περιοχή, με το Κογκρέσο και το Πεντάγωνο να είναι οι πιο αρνητικοί θεσμοί. Ο σύμβουλος του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν μίλησε την περασμένη Δευτέρα με τον σύμβουλο του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν και συζήτησαν και για το ενδεχόμενο τουρκικής επιχείρησης στην Συρία. Ο Μουράτ Γιετκίν γράφει ότι ο Σάλιβαν επανέλαβε στον Καλίν πως «είναι σημαντικό η Τουρκία να απέχει από κλιμάκωση της έντασης στη Συρία, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω αποσταθεροποίηση». Ο Καλίν απάντησε στον Σάλιβαν ότι «η Τουρκία θα συνεχίσει αποφασιστικά τον αγώνα της εναντίον όλων των τρομοκρατικών οργανώσεων».
Το προσφυγικό: Τέλος, ενδεχόμενη επιχείρηση στην Συρία θα επιτρέψει στον Ερντογάν να δείξει ότι κάνει ένα σημαντικό βήμα για την επιστροφή των προσφύγων στην Συρία, καθώς πιέζεται όλο και πιο πολύ από το έντονο αντι-προσφυγικό αίσθημα που κυριαρχεί ακόμα και στην εκλογική του βάση.
Δημοσκόπηση: «Τσιμπάει» σε ποσοστά ο Ερντογάν
Η σκληρή στάση στα 3 μέτωπα (ΝΑΤΟ, Συρία, Ελλάδα) που έχει ανοίξει ο Τούρκος πρόεδρος έχει αρχίσει να αποδίδει κάποια, έστω μικρά, αποτελέσματα.
Σύμφωνα με την πρόσφατη δημοσκόπηση της εταιρείας Metropoll, το ποσοστό όσων εγκρίνουν το έργο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (44.4% ήτοι αυξημένο κατά 2.3%), πλησιάζει το ποσοστό εκείνων που αποφαίνονται αρνητικά (47,3%, ήτοι μειωμένο κατά 6.3%).
Σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση, μετά την κατανομή των αναποφάσιστων, το ΑΚΡ βρίσκεται στο 32,7%, το CHP 22,6%, IYI 15,1%, HDP 13,8%, MHP 8%. ΑΚΡ και ΜΗΡ βρίσκονται πια στο 40,7% ενώ στις εκλογές του 2018 είχαν λάβει 53,6%.
Αμήχανη η αντιπολίτευση
Οι πιέσεις εις βάρος της αντιπολίτευσης μεγαλώνουν καθώς η επικεφαλής του CHP στην Κωνσταντινούπολη Τζανάν Καφταντζίογλου οδηγήθηκε προχθές στην φυλακή για λίγες ώρες ενώ εκκρεμεί πάντα η υπόθεση εις βάρος του Εκρέμ Ιμάμογλου. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα τους επιτραπεί να πολιτευτούν ή όχι. Η απόφαση για τον Ιμάμογλου επρόκειτο να ληφθεί σήμερα αλλά αναβλήθηκε για τις 21 Σεπτεμβρίου. Η Δαμόκλειος σπάθη θα επικρέμαται έως τότε.
Έξω οι αμερικανικές βάσεις: Πάντως η αντιπολίτευση στα μέτωπα που ανοίγει στο εξωτερικό ο Ερντογάν παραμένει αμήχανη καταφεύγοντας ενίοτε σε πλειοδοσία: Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου του CHP με δήλωση του προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις, ακόμα και από υποστηρικτές του, απαντώντας στον Ντεβλέτ Μπαχτσελί που είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο αποχώρησης από το ΝΑΤΟ: «Το ΝΑΤΟ είναι απαραίτητο για την Τουρκία, αλλά θα ήθελα να δω πόσο ειλικρινείς είναι ως κυβέρνηση. Οι ΗΠΑ γέμισαν την Ελλάδα με βάσεις. Οι στόχοι τους είναι ξεκάθαροι. Ας φέρουν στη Βουλή το κλείσιμο αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στην Τουρκία, θα το στηρίξουμε!» -είπε.
Ανακοίνωση -ναι μεν αλλά: Οι ηγέτες των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης, εκτός του φιλο-κουρδικού HDP, συναντήθηκαν για τέταρτη φορά την περασμένη Κυριακή. Η αντιπολίτευση, από τη μια εγκαλεί τον Ερντογάν ότι άργησε να κινηθεί για να προστατεύσει τα συμφέροντα της Τουρκίας, από την άλλη τον επικρίνει ότι αναλαμβάνει το ρίσκο μεγάλης έντασης στο Αιγαίο. Σε κοινή ανακοίνωσή τους, τα έξι κόμματα σημειώνουν ότι ενώ «εκφράζονται τα δίκαια αιτήματά μας για αυτό το θέμα (σ.σ. ΝΑΤΟ), θα πρέπει να μείνουμε μακριά από εντάσεις και τυχοδιωκτικές συζητήσεις και πολιτικές που θα μπορούσαν να μεταβάλουν την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο εναντίον μας και να βλάψουν τις πολυδιάστατες απαιτήσεις εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας». Ναι μεν, αλλά...».