Οι καταστροφικές καταιγίδες και πλημμύρες που σάρωσαν την Ευρώπη πέρυσι επηρέασαν 413.000 ανθρώπους, σύμφωνα με έρευνα, καθώς η ρύπανση από ορυκτά καύσιμα ανάγκασε την ήπειρο να υποφέρει από τη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ.
Αυτοκίνητα στοιβαγμένα σε πλημμυρισμένους δρόμους και γέφυρες να ξεριζώνονται από ορμητικούς χείμαρρους, ήταν μερικές από τις δραματικές εικόνες που αντικρίσαμε σε όλη την Ευρώπη το 2024, με «υψηλές» πλημμύρες στο 30% του ευρωπαϊκού υδρογραφικού δικτύου, ενώ στο 12% ξεπέρασαν το όριο της «σοβαρής» πλημμύρας, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έκθεση για την κατάσταση του κλίματος, που δημοσιεύει η βρετανική εφημερίδα «The Guardian».
Τα δύο πιο καταστροφικά παραδείγματα ήταν οι κατακλυσμοί που σάρωσαν την κεντρική Ευρώπη τον Σεπτέμβριο και την ανατολική Ισπανία τον Οκτώβριο, οι οποίοι ευθύνονται για περισσότερους από 250 από τους 335 θανάτους από πλημμύρες που καταγράφηκαν στην ήπειρο το 2024.
Προηγούμενες μελέτες διαπίστωσαν ότι οι καταστροφές έγιναν ισχυρότερες και πιο πιθανές λόγω της παγκόσμιας θέρμανσης, η οποία επιτρέπει στα σύννεφα να χτυπούν το έδαφος με περισσότερη βροχή.
«Είμαστε σε καλό δρόμο για να βιώσουμε αύξηση 3C μέχρι το 2100»
Η Celeste Saulo, γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), δήλωσε ότι «κάθε πρόσθετο κλάσμα του βαθμού» αύξησης της θερμοκρασίας έχει σημασία, αλλά οι κοινωνίες πρέπει επίσης να προσαρμοστούν σε έναν θερμότερο κόσμο.
«Κάνουμε πρόοδο, αλλά πρέπει να προχωρήσουμε περισσότερο και ταχύτερα», δήλωσε. «Και πρέπει να προχωρήσουμε μαζί».
Η έκθεση, η οποία δημοσιεύθηκε την Τρίτη (14/4) από την υπηρεσία Copernicus της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή και τον WMO, διαπίστωσε ότι ο αριθμός των ημερών με «ισχυρή», «πολύ ισχυρή» και «ακραία θερμική καταπόνηση» ήταν ο δεύτερος υψηλότερος που έχει καταγραφεί ποτέ.
Η νοτιοανατολική Ευρώπη βίωσε τον Ιούλιο του 2024 τον μεγαλύτερο καύσωνα που έχει καταγραφεί ποτέ, «ψήνοντας» πάνω από τη μισή περιοχή για 13 συνεχόμενες ημέρες, ενώ η υψηλή θερμοκρασία σε ολόκληρη την ήπειρο συνέβαλε σε καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν 42.000 ανθρώπους, σύμφωνα με την έκθεση. Περίπου το ένα τέταρτο της καμένης έκτασης της Ευρώπης πέρυσι προήλθε από καταστροφικές πυρκαγιές στην Πορτογαλία τον Σεπτέμβριο, οι οποίες έκαψαν περίπου 1.100.000 στρέμματα σε μία μόνο εβδομάδα.
Η Friederike Otto, κλιματολόγος στο Imperial College του Λονδίνου και συν-επικεφαλής του World Weather Attribution, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι η έκθεση «αποκαλύπτει τον πόνο που υφίσταται ήδη ο πληθυσμός της Ευρώπης από τα ακραία καιρικά φαινόμενα» με 1,3C παγκόσμιας θέρμανσης πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
«Είμαστε σε καλό δρόμο για να βιώσουμε αύξηση 3C μέχρι το 2100», είπε. «Αρκεί να θυμηθείτε τις πλημμύρες στην Ισπανία, τις πυρκαγιές στην Πορτογαλία ή τους καλοκαιρινούς καύσωνες πέρυσι για να καταλάβετε πόσο καταστροφικό θα ήταν αυτό το επίπεδο θέρμανσης».
Το contrast δυτικής και ανατολικής Ευρώπης
Οι συντάκτες της έκθεσης υπογράμμισαν μια «ασυνήθιστη» αντίθεση μεταξύ της δυτικής και της ανατολικής Ευρώπης, με τη δυτική να τείνει να είναι υγρή και συννεφιασμένη και την ανατολική ζεστή και ηλιόλουστη.
Η ροή των ποταμών έτεινε να βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο στις δυτικές χώρες και κάτω στις ανατολικές. Κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών πέρυσι, ο Τάμεσης στο Ηνωμένο Βασίλειο και ο Λίγηρας στη Γαλλία παρουσίασαν τις υψηλότερες ροές σε 33 χρόνια καταγραφής, σύμφωνα με την έκθεση.
Οι παγετώνες σε όλες τις περιοχές είχαν καθαρή απώλεια πάγου, με εκείνους στη Σκανδιναβία και το Σβάλμπαρντ να χάνουν περισσότερη μάζα από ό,τι είχε καταγραφεί ποτέ στο παρελθόν, σύμφωνα με την έκθεση. Οι συγγραφείς της έρευνας κατέγραψαν επίσης υψηλές θερμοκρασίες βόρεια του Αρκτικού Κύκλου και την υψηλότερη θερμοκρασία επιφάνειας της θάλασσας που έχει καταγραφεί στη Μεσόγειο.
Η Ευρώπη θερμαίνεται δύο φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο
Η Froila Palmeiro, κλιματολόγος στο Ευρωμεσογειακό Κέντρο για την Κλιματική Αλλαγή, η οποία δεν συμμετείχε στην έκθεση, δήλωσε ότι τα ακραία φαινόμενα «δεν έχουν μόνο άμεσο αντίκτυπο στα οικοσυστήματά τους, αλλά παίζουν επίσης ρόλο στα καιρικά φαινόμενα που επηρεάζουν όλη την Ευρώπη».
Η Ευρώπη θερμαίνεται δύο φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, αλλά έχει μειώσει τη ρύπανση από την υπερθέρμανση του πλανήτη ταχύτερα από άλλες μεγάλες οικονομίες. Η ΕΕ σχεδιάζει να επιτύχει μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 και αναμένεται να ανακοινώσει επίσης έναν καθαρό στόχο μείωσης κατά 90% για το 2040 αργότερα φέτος.
Ο Thomas Gelin, υπεύθυνος για την εκστρατεία για το κλίμα στο ευρωπαϊκό τμήμα της Greenpeace, δήλωσε ότι η έκθεση δείχνει ότι οι πολιτικοί απέτυχαν να θέσουν τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων προ των ευθυνών τους και να σταματήσουν την επέκταση των ρυπογόνων επιχειρήσεών τους.
«Τα μόνα μέρη της Ευρώπης που δεν ‘ψήνονται’ παρασύρονται από τις πλημμύρες», δήλωσε. «Η ΕΕ πρέπει επειγόντως να επικαιροποιήσει τους κλιματικούς της στόχους για να αντικατοπτρίζει την επιστημονική πραγματικότητα και να σταματήσει τα νέα έργα ορυκτών καυσίμων ως πρώτο βήμα προς την πλήρη κατάργηση».
