Στην αποκάλυψη ενός μνημείο στο Μεζούρλο της Λάρισας και ενός Μνημείου – Μουσείου στο Νεστόριο της Καστοριάς θα προχωρήσει εντός του Οκτωβρίου το ΚΚΕ για να τιμήσει την προσφορά και τη θυσία χιλιάδων κομμουνιστών κι άλλων αγωνιστών τη δεκαετία 1940 – 1950. Στις εκδηλώσεις των αποκαλυπτηρίων θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας.
Κατά τη διάρκεια του πεντάχρονου γιορτασμού (2013-2018) των 100 χρόνων από την ίδρυση του ΚΚΕ, αλλά και αργότερα, αντίστοιχα μνημεία τοποθετήθηκαν στους τόπους εξορίας και φυλακίσεων στη Γυάρο, στη Μακρόνησο, στον Άη-Στράτη, στο Τρίκερι, αλλά και στη Μεσούντα της Άρτας για τον Άρη Βελουχιώτη, όπως επίσης και στη Φλώρινα για τους νεκρούς του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) στη Μάχη της Φλώρινας (1949), στην Τρίπολη για τους εκτελεσμένους την περίοδο του εμφυλίου (1946-1949). Νωρίτερα, το 2006, είχε τοποθετηθεί μνημείο για τον ΔΣΕ στη Λυκόραχη στο Γράμμο.
Το ΚΚΕ έχει επίσης δημιουργήσει και λειτουργεί δύο Μουσεία, με πλούσιο ιστορικό υλικό, μέρος του οποίου προέρχεται και από το ιστορικό του αρχείο, το οποίο διασώθηκε από τις πλημμύρες το 1994. Το πρώτο βρίσκεται στο χωριό Θεοτόκο στο Γράμμο και το δεύτερο στις Πρέσπες, για την προσφορά ανταρτών και κατοίκων της ευρύτερης περιοχής στους λαϊκούς αγώνες της δεκαετίας 1940 - 1950. Το ιστορικό αρχείο του ΚΚΕ έχει, επίσης, τροφοδοτήσει με αρχειακό υλικό και άλλα Ιστορικά Μουσεία ή εκθέσεις.
«Οι πρωτοβουλίες αυτές του ΚΚΕ εντάσσονται -όπως τονίζει ο Περισσός- στη διαχρονική προσπάθεια του να συμβάλλει στην καταγραφή της Ιστορίας της χώρας μας, της Ιστορίας των αγώνων του λαϊκού κινήματος, στην καταγραφή της ιστορικής αλήθειας. Άλλωστε, το ΚΚΕ είναι το μοναδικό κόμμα που μελετά την ιστορία του μακριά από ωραιοποιήσεις και λαθολογία, τη μελετά με τα θετικά και τα αρνητικά της, τα λάθη και τις αδυναμίες. Κι αυτό γιατί θεωρεί πως τα συμπεράσματα από τη μελέτη της ιστορίας του λαού μας, της πείρας των ταξικών αγώνων, ειδικά της πείρας του αγώνα του ΔΣΕ, αλλά και του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη για τις νέες γενιές».
Η ανέγερση μνημείων, μουσείων, αλλά και οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται σε διάφορους τόπους θυσίας ανά τη χώρα, αποτελούν έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε όλους τους επώνυμους και ανώνυμους ήρωες που έπεσαν στα πεδία των μαχών, που εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν, εξορίστηκαν, κατέθεσαν ολόκληρη τη ζωή τους στον αγώνα για να ξημερώσει ένα καλύτερο μέλλον για τις νέες γενιές». αναφέρει χαρακτηριστικά το ΚΚΕ και τονίζει: .
«Στις εκδηλώσεις αυτές κυριαρχούν τα χιλιάδες παραδείγματα ηρωισμού, αυτοθυσίας, συλλογικής δράσης στον αγώνα για το δίκιο, στην πάλη για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, φτώχεια και πολέμους και όχι τα «κηρύγματα μίσους» απέναντι στους Έλληνες και τις Ελληνίδες που επιστρατεύτηκαν και αναγκάστηκαν να πολεμήσουν στον εμφύλιο πόλεμο στις τάξεις του κυβερνητικού στρατού, για τα συμφέροντα του αστικού κράτους και των ιμπεριαλιστών συμμάχων της άρχουσας τάξης της χώρας. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει στις «εκδηλώσεις μίσους», που διοργανώνουν διάφορα φασιστοειδή και ακροδεξιοί, στις οποίες αναπαράγεται όλη η αντικομμουνιστική προπαγάνδα, η «κομμουνιστοφαγία», η δικαίωση των συνεργατών των ναζί κατακτητών κλπ, που συνόδευε και δικαιολογούσε τις άγριες διώξεις και οδήγησε στο εκτελεστικό απόσπασμα χιλιάδες αγωνιστές.Η αντιπαράθεση γύρω από τις κορυφαίες στιγμές της πάλης του λαού μας, όπως ήταν, ο αγώνας του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, ο ηρωικός αγώνας του ΔΣΕ είναι θεμιτή όταν γίνεται με πολιτικούς – ιδεολογικούς όρους. Όταν όμως επιστρατεύεται ο αντικομμουνισμός και η ανιστόρητη θεωρία των δύο άκρων, που εξισώνει το θύτη με το θύμα, στόχος είναι η παραχάραξη και η διαστρέβλωσή της, για να μην έρθουν οι νέες γενιές σε επαφή με τις ηρωικές σελίδες της ιστορίας του λαού μας».
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΚΚΕ
Για το Μεζούρλο Λάρισας
- Ορισμένα ιστορικά στοιχεία σχετικά με την περίοδο που ο Λόφος του Μεζούρλου αξιοποιήθηκε ως τόπος εκτέλεσης:
Στον χώρο αυτό έγιναν εκτελέσεις 41 τουλάχιστον αγωνιστών την περίοδο 1941 - 1944, δηλαδή τον καιρό της γερμανικής Κατοχής. Νέοι άνθρωποι, οικογενειάρχες, στρατιώτες, αλλά και γυναίκες, μικρά κορίτσια, ακόμη και έγκυες.
Μετά την Απελευθέρωση της χώρας τον Οκτώβρη του 1944 από το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, ξεκίνησε ένα βίαιο πογκρόμ διώξεων των ΕΑΜιτών και συμπαθούντων αγωνιστών, δηλαδή της τεράστιας πλειοψηφίας του ελληνικού λαού. Η τρομοκρατία, που έμεινε στην Ιστορία ως «Λευκή Τρομοκρατία», εντείνεται όλη αυτή την περίοδο.
Βασικά στηρίγματα του αστικού κράτους, εκτός από τα «επίσημα» όργανά του, ήταν οι 206 φασιστικές συμμορίες που δρούσαν κύρια στην ύπαιθρο. Είναι γνωστό σε όλους το πόσο υπέφερε η Θεσσαλία από τους ταγματασφαλίτες, ΕΑΣΑΔίτες, Χίτες και άλλες ομάδες που έδρασαν στην περιοχή.
Μετά τις εκλογές της 31ης Μάρτη 1946 και το νόθο δημοψήφισμα της 1ης Σεπτέμβρη 1946 για την επιστροφή του βασιλιά, η κρατική καταστολή θωρακίζεται ακόμα περισσότερο με το Γ' Ψήφισμα (1946), που είχε ψηφιστεί στις 18 Ιούνη του 1946. Βάσει αυτού και με βασιλικό διάταγμα, συγκροτούνται 25 Έκτακτα Στρατοδικεία. Από το Έκτακτο Στρατοδικείο της Λάρισας περνάνε πολλές εκατοντάδες κομμουνιστές, αγωνιστές.
Το στρατοδικείο δεν προλαβαίνει να δικάζει, οι εκτελέσεις καταντούν ρουτίνα. Τα εκτελεστικά αποσπάσματα πηγαίνουν στο Μεζούρλο σαν σε καθημερινές ασκήσεις, τουφεκίζουν, όμως, στόχους αληθινούς, ζωντανούς, τους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού. Τώρα πια δεν τηρούνται ούτε οι τύποι. Δεν παρίστανται στις εκτελέσεις ούτε καν εκπρόσωποι της Δημαρχίας, ούτε και της Εκκλησίας.
Έτσι, στον Λόφο του Μεζούρλου εκτελέστηκαν τα έτη 1946-1950 περίπου 450 κομμουνιστές, μαχητές του ΔΣΕ και άλλοι αγωνιστές.
- Ορισμένα στοιχεία σχετικά με τη διαδικασία ανέγερσης του Μνημείου:
Οι Κομματικές Οργανώσεις σε όλη τη Θεσσαλία ήρθαν σε επαφή με μεγάλο αριθμό οικογενειών των εκτελεσθέντων, οι οποίοι, ανεξάρτητα από τη σημερινή πολιτική τους διαδρομή, με μεγάλη συγκίνηση υποδέχτηκαν την προσπάθεια αυτή, ενώ ταυτόχρονα πολλοί από αυτούς έδωσαν και πρόσθετα στοιχεία για την αγωνιστική δράση των προγόνων τους.
Έγινε αρχιτεκτονική και τοπογραφική μελέτη για την κατασκευή του, προκειμένου να διαμορφωθεί ένα μνημείο - ιστορικός τόπος, που θα τιμά τους εκτελεσμένους κομμουνιστές και αγωνιστές της περιόδου αυτής. Παράλληλα με την προσπάθεια να ζωντανέψει το περιεχόμενο αυτής της μνήμης και να παρουσιαστούν τα τεκμήρια με αντικειμενικό και εύληπτο τρόπο, η ανέγερση του μνημείου είχε ιδιαίτερες τεχνικές και αισθητικές απαιτήσεις, προκειμένου να αναδειχθεί η επιβλητικότητα και το ιστορικό φορτίο του λόφου, αλλά και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες εκδηλώσεων τιμής και μνήμης. Τέλος, ο χώρος θα είναι πιο εύκολα προσβάσιμος για ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, που θα μπορούν πλέον να κινούνται πιο άνετα σε όλη την έκταση του ιστορικού τόπου.
Για το Νεστόριο Καστοριάς
Στις 31 Οκτώβρη στο Νεστόριο Καστοριάς θα γίνει η αποκάλυψη Μνημείου - Μουσείου για τους νεκρούς αγωνιστές – μαχητές της ένοπλης αναμέτρησης της περιόδου 1941 – 1949.
- Ορισμένα στοιχεία σχετικά με το Μνημείο - Μουσείο:
Στο Μνημείο θα αναρτηθούν περισσότερα από 500 ονόματα νεκρών από το Νεστόριο και τα άλλα χωριά της περιοχής.
Παράλληλα, στον ίδιο χώρο, στο κτίριο που έχει παραχωρηθεί στο ΚΚΕ από τον Χάρη Τουτούνη στη μνήμη των αγωνιστών γονιών του, θα εγκαινιαστεί Μουσείο με υλικά για το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ και τον ΔΣΕ στη περιοχή.
Το Μνημείο – Μουσείο έγινε πραγματικότητα χάρη στη μεγάλη προσπάθεια των Κομματικών Οργανώσεων στην περιοχή, τη σημαντική προσφορά των κατοίκων της περιοχής σε εργασία και οικονομική στήριξη, καθώς επίσης και στην υποστήριξη του Δήμου Νεστορίου.
- Ορισμένα στοιχεία για την επιλογή της περιοχής του Νεστόριου:
Η προσφορά των κατοίκων στον απελευθερωτικό αγώνα ήταν τεράστια. Το σύνολο, σχεδόν, των κατοίκων του χωριού ήταν οργανωμένοι στο ΕΑΜ και στην ΕΠΟΝ, εκατοντάδες αντάρτες στον μόνιμο ΕΛΑΣ και στον εφεδρικό ΕΛΑΣ και όλες περίπου οι γυναίκες ήταν στην Εθνική Αλληλεγγύη.
Το ΚΚΕ είχε στενούς δεσμούς με τους κατοίκους της περιοχής, και από το 1941 στήθηκαν οι κομματικές οργανώσεις στα κεφαλοχώρια από διάφορους εξόριστους κομμουνιστές που έφτασαν στην Καστοριά και καταπιάστηκαν με την οργάνωση του λαού. Δεκάδες Νεστορίτες αναδείχθηκαν σε στελέχη του ΚΚΕ και των απελευθερωτικών οργανώσεων. Πάνω από 15 ανώτεροι αξιωματικοί, έφεδροι και αξιωματικοί του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ προήλθαν από το Νεστόριο. Το Νεστόριο έδωσε τις πρώτες αντάρτισσες στην περιοχή της Καστοριάς, αρκετές αναδείχθηκαν στην πολιτική καθοδήγηση των οργανώσεων. Το Νεστόριο, με τη δεσπόζουσα γεωγραφική θέση του στους πρόποδες του Γράμμου επηρέαζε και τα γύρω χωριά.
Στη διάρκεια της τριπλής κατοχής (Ιταλική, Γερμανική, Βουλγάρικη) το χωριό δέχθηκε δεκάδες εχθρικές επιθέσεις και εκατοντάδες σπίτια έγιναν στάχτη. Το 1943 το χωριό κάηκε και από τους Ιταλούς και από τους Γερμανούς. Μέχρι την 3η του Σεπτέμβρη 1944, που οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Καστοριά, δόθηκαν δεκάδες μάχες. Την περίοδο αυτή, οι μάχες που δστη μεγάλη προσπάθεια των Κομματικών Οργανώσεων στην περιοχή, τη σημαντική όθηκαν στο βουνό και στο χωριό ενάντια στους κατακτητές είχαν το σύνθημα “ούτε σπυρί για τον κατακτητή”, ενώ γίνονταν ακόμη και προσπάθεια να πυροδοτηθεί έχθρα με τους σλαβόφωνους κατοίκους της περιοχής.
Μετά την απελευθέρωση το χωριό υπέστη τα πάνδεινα για την τόσο μεγάλη προσφορά του στον απελευθερωτικό αγώνα. Συκοφαντίες, διώξεις, εξορίες, φυλακίσεις, αναγκαστικοί εκπατρισμοί. Πάνω από 166 συμμορίες δολοφονούσαν, βίαζαν, τρομοκρατούσαν στην ελληνική ύπαιθρο.
Η τρομοκρατία στην περιοχή είχε ενταθεί ήδη από τον Απρίλη του 1945, όπου παρακρατικοί και Ινδοί που υπηρετούσαν στον αγγλικό στρατό δρούσαν στην περιοχή, λεηλατούσαν σπίτια, έκαναν συλλήψεις αγωνιστών, ξυλοκοπούσαν κατοίκους. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στις 15 Μάη μπήκαν στο Νεστόριο και απαγόρευσαν στους σλαβόφωνους να μιλάνε τη γλώσσα τους και στις 27 Μάη έσπασαν τα γραφεία του ΕΑΜ στο Άργος Ορεστικό, ενέργεια που συνοδεύτηκε από πυροβολισμούς και συλλήψεις. Οι αγωνιστές αναγκάστηκαν να βγουν ξανά στο βουνό.
Από τις πρώτες ομάδες καταδιωκομένων αγωνιστών συγκροτήθηκε στη συνέχεια ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Ο λαός της περιοχής ανάσανε και πάλι. Στην τριετία 1946-1949 γράφτηκαν σε τούτα τα χώματα χιλιάδες σελίδες άφατου ηρωισμού. Σ’ αυτή την περιοχή είχαν για μεγάλο διάστημα την έδρα τους η ΚΕ του ΚΚΕ, το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ και η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι τόσο το Μνημείο στο Μεζούρλο της Λάρισας, όσο και το Μνημείο – Μουσείο στο Νεστόριο της Καστοριάς δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν χωρίς την εθελοντική δουλειά και προσφορά των μελών και των φίλων του Κόμματος και της ΚΝΕ από τις αντίστοιχες Κομματικές Οργανώσεις.