Μόνο ως αστεία είναι η απάντηση στελεχών της κυβέρνησης στο ερώτημα «τι νόημα έχει η Επιτροπή Λογοκρισίας που δημιουργεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης».
Σύμφωνα με όσα απαντούν η Επιτροπή έχει ήδη βάλει στο μάτι συγκεκριμένο μέσο και κατα τ΄άλλα δεν υπάρχει άλλος λόγος… ανησυχίας.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης που λειτουργεί ως Όρμπαν σε ολοένα και περισσότερα θέματα, τώρα μάλλον φαίνεται ότι τελικά γοητεύεται βαθύτατα από τον Ερντογάν. Πως αλλιώς να δικαιολογήσεις την εμμονή του για την Επιτροπή Λογοκρισίας που δημιουργεί. Αρκεί να θυμηθούμε πως κινεί τα νήματα ο Ερντογάν και τι έχει γράψει το Reuters.
«Όταν ο γαμπρός του Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν παραιτήθηκε ξαφνικά από τη θέση του υπουργού Οικονομικών στα τέλη του 2020, τέσσερα στελέχη στα κορυφαία δημοσιογραφικά γραφεία της Τουρκίας είπαν ότι έλαβαν μια σαφή οδηγία από τους διευθυντές τους: μην το αναφέρετε μέχρι να το πει η κυβέρνηση.
Η παραίτηση του Μπεράτ Αλμπαϊράκ, την οποία ανακοίνωσε σε ανάρτηση στο Instagram, αναφέρθηκe από διεθνή και ανεξάρτητα τουρκικά ειδησεογραφικά μέσα. Η λίρα εκτινάχθηκε στα ύψη με τις ελπίδες για μια νέα πορεία για την οικονομία.Όμως, για περισσότερες από 24 ώρες, οι φιλοκυβερνητικοί τηλεοπτικοί σταθμοί και οι εφημερίδες που κυριαρχούν στο τοπίο των μέσων ενημέρωσης της χώρας παρέμειναν ουσιαστικά σιωπηλοί για το πιο δραματικό ρήγμα στον στενό κύκλο του Ερντογάν στη σχεδόν 20ετή εξουσία του.
Ο έλεγχος στους αξιωματούχοι της Διεύθυνσης Επικοινωνιών
Το επεισόδιο δείχνει πώς τα τουρκικά κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, ελέγχονται από μία σφιχτή αλυσίδα διοίκησης εγκεκριμένων από την κυβέρνηση πρωτοσέλιδων, και θεμάτων τηλεοπτικών συζητήσεων. Συνεντεύξεις με δεκάδες πηγές στα μέσα ενημέρωσης, κυβερνητικούς αξιωματούχους και ρυθμιστικές αρχές απεικονίζουν μια βιομηχανία που έχει υποχωρήσει μαζί με άλλους πρώην ανεξάρτητους θεσμούς που ο Ερντογάν έχει λυγίσει, συμπεριλαμβανομένων, λένε οι επικριτές του, του δικαστικού σώματος, του στρατού, της κεντρικής τράπεζας και μεγάλων τμημάτων του εκπαιδευτικού συστήματος. Η κυβερνητική πίεση και η αυτολογοκρισία των μέσων ενημέρωσης μοιράζονται την ευθύνη, σύμφωνα με τους ανθρώπους που ρωτήθηκαν από το Reuters.
Οι οδηγίες προς τους δημοσιογράφους προέρχονται συχνά από αξιωματούχους της Διεύθυνσης Επικοινωνιών της κυβέρνησης, η οποία χειρίζεται τις σχέσεις με τα μέσα ενημέρωσης, είπαν στο Reuters γνώστες του κλάδου. Η διεύθυνση είναι δημιουργία του Ερντογάν, απασχολεί περίπου 1.500 άτομα και εδρεύει σε ένα πύργο στην Άγκυρα. Επικεφαλής του είναι ένας πρώην ακαδημαϊκός, ο Fahrettin Altun. Οι αξιωματούχοι του Altun εκδίδουν τις οδηγίες τους σε τηλεφωνικές κλήσεις ή μηνύματα Whatsapp που μερικές φορές απευθύνονται στους υπεύθυνους των δημοσιογραφικών ειδήσεων.
Και ο Ερντογάν δεν σταματά εκεί. Τα μεγαλύτερα μέσα ελέγχονται από εταιρείες και ανθρώπους κοντά στον Ερντογάν και το Κόμμα (AKP) μετά από μια σειρά εξαγορών που ξεκινούν το 2008. Τα έσοδα από τις κρατικές διαφημίσεις διοχετεύονται σε μεγάλο βαθμό σε φιλοκυβερνητικές εκδόσεις, σύμφωνα με την έρευνα του Reuters. Αντίθετα, οι ρυθμιστικές αρχές που έχουν διοριστεί από την κυβέρνηση αποφασίζουν κυρώσεις για παραβίαση του κώδικα των μέσων ενημέρωσης της Τουρκίας σχεδόν αποκλειστικά σε ανεξάρτητους ή αντιπολιτευόμενους παρόχους ειδήσεων. Η κριτική του προέδρου και ο ισχυρισμός για διαφθορά μπορεί να τεθεί σε έλεγχο των ρυθμιστικών αρχών.
Πρώτα η απόκρυψη, μετά η αλήθεια
«Τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης στην Τουρκία εξυπηρετούν περισσότερο τη λειτουργία της απόκρυψης της αλήθειας παρά της αναφοράς των ειδήσεων», είπε ο Faruk Bildirici, ένας δημοσιογράφος που εργάστηκε για 27 χρόνια, μέχρι το 2019, στη μεγαλύτερη εφημερίδα της χώρας, Hurriyet. Μετά την αλλαγή ιδιοκτησίας το 2018, η Hurriyet έγινε επίσης φιλοκυβερνητική.
Το Reuters ανέλυσε τις ποινές που επιβλήθηκαν σε πέντε κορυφαίες εκδοτικές επιχειρήσεις της αντιπολίτευσης ή ανεξάρτητες εκδόσεις για παραβίαση της δεοντολογίας των μέσων ενημέρωσης. Η ρυθμιστική αρχή αναστέλλει την κρατική διαφήμιση εάν κρίνει ότι μια δημοσίευση έχει παραβιάσει τα πρότυπα. Σε διάστημα τριών ετών, οι πέντε έλαβαν περισσότερες αναστολές,, από άλλες εθνικές εφημερίδες με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
«Οι δημοσιογραφικές ανησυχίες έχουν αντικατασταθεί από προσπάθειες να τα πάμε καλά με το κυβερνών κόμμα και να πραγματοποιήσουμε τις επιθυμίες του», είπε ο Μπιλντιρίτσι. «Το κόμμα δίνει οδηγίες για τον καθορισμό της ατζέντας…και οι αρχισυντάκτες, οι ανταποκριτές της Άγκυρας ή οι διευθυντές τηλεοπτικών προγραμμάτων είναι οι κύριες επαφές» με το κόμμα και με τη Διεύθυνση Επικοινωνιών.
Το Reuters έστειλε ερωτήσεις σχετικά με τις πιέσεις στα μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας στο γραφείο του Ερντογάν και στις ρυθμιστικές αρχές για την τηλεόραση και τα έντυπα μέσα ενημέρωσης.
Το γραφείο του Ερντογάν δεν απάντησε.Τον Μάιο, η κυβέρνηση του Ερντογάν πρότεινε έναν νόμο που λέει ότι θα καταπολεμήσει την «παραπληροφόρηση» των μέσων ενημέρωσης χωρίς να ορίσει τι εννοεί, ένα βήμα που ορισμένοι υποστηρικτές της ελευθερίας του λόγου είπαν ότι θα ενδυναμώσει την καταστολή των επικριτικών ρεπορτάζ. Ένα άρθρο στο προτεινόμενο νομοσχέδιο λέει ότι όποιος διαδίδει ψευδείς πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη μπορεί να αντιμετωπίσει ποινή φυλάκισης έως και τριών ετών».
Η Διεύθυνση, με ετήσιο προϋπολογισμό περίπου 680 εκατομμυρίων λιρών (38 εκατομμύρια δολάρια), ήταν επιφορτισμένη με τον συντονισμό της κυβερνητικής επικοινωνίας. Αναπτύχθηκε από την παλιά Διεύθυνση Μέσων Ενημέρωσης, Τύπου και Πληροφοριών, της οποίας ο κύριος ρόλος ήταν η έκδοση δελτίων τύπου σε δημοσιογράφους. Αλλά οι ευθύνες της είναι πολύ ευρύτερες, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης «συστημικών εκστρατειών παραπληροφόρησης» κατά της Τουρκίας μέσω μιας υπηρεσίας που ίδρυσε η Διεύθυνση φέτος.
Αυτά στην Τουρκία, να δούμε πόσο θα τους αντιγράψουμε στην Ελλάδα.
