«Μία καθαρή - χωρίς αστερίσκους - απόφαση ότι τα ανεπτυγμένα Κράτη θα ενισχύσουν τις δεσμεύσεις τους για τη μείωση των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου στο βαθμό που απαιτείται ώστε να μην αυξηθεί η θερμοκρασία πάνω από τον 1.5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο» θα είναι ο πήχης της επιτυχίας της Συνόδου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή που διεξάγεται στην Αίγυπτο (6-18 Νοεμβρίου).
Ο Καθηγητής ΕΚΠΑ και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή τονίζει, μάλιστα, πως μια τέτοια απόφαση θα είναι σημαντική, όμως δεν αρκεί αν δεν συμφωνηθεί η οικονομική ενίσχυση των αναπτυσσόμενων Κρατών που είναι περισσότερο τρωτές στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αλλά και που πρέπει να αναπτυχθούν περιορίζοντας σταδιακά τη χρήση των ορυκτών καυσίμων.
Τι προκλήσεις έχει να αντιμετωπίσει η Σύνοδος των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα στην Αίγυπτο κ. Καρτάλη;
Οι βασικές προκλήσεις είναι να αναθεωρήσει επί το αυστηρότερο τις δεσμεύσεις των Κρατών σε ότι αφορά στη μείωση των αερίων θερμοκηπίου ώστε να κερδηθεί ο χρόνος που χάθηκε, να επιβεβαιώσει την πορεία απανθρακοποίησης (δηλαδή της απομάκρυνσης από τα ορυκτά καύσιμα και της στροφής στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) και να επιβεβαιώσει τη δέσμευση του 2021 για μηδενισμό των αποψιλώσεων των δασών μέχρι το 2030. Η Σύνοδος της Γλασκώβης το 2021 χαρακτηρίστηκε από πληθωρισμό υποσχέσεων που ελάχιστα τηρήθηκαν. Σε αυτή της Αιγύπτου, αυτό που έχει σημασία είναι οι δεσμευτικές υποχρεώσεις.
Η ενεργειακή κρίση εκτιμάτε ότι είναι η μόνη αιτία για τις έως τώρα αποτυχίες ή χρησιμοποιείται και ως πρόσχημα;
Καθυστερήσεις στην υλοποίηση των στόχων ή των δεσμεύσεων που είχαν δοθεί από τα Κράτη για τη μείωση των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου σημειώνονταν και πριν την ενεργειακή κρίση. Με την κρίση, η προτεραιότητα δόθηκε στην ενεργειακή ασφάλεια γεγονός που ενίσχυσε τη χρήση ορυκτών καυσίμων και την επανέφερε σε προηγούμενα επίπεδα ακυρώνοντας δηλαδή την όποια επιτυχία είχε σημειωθεί ως προς τη μείωση τους. Δεν νομίζω ότι η ενεργειακή κρίση χρησιμοποιείται ως πρόσχημα, απλώς η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει μία τέτοια κρίση, τα αντανακλαστικά της ήταν αργά, ενώ έλειψε η συναντίληψη στις αποφάσεις που έπρεπε να ληφθούν. Αυτό που ανησυχεί είναι ότι λαμβάνονται βραχυπρόθεσμες αποφάσεις για το θέμα της ενέργειας που επηρεάζουν αν δεν ανατρέπουν μάλιστα, μακροπρόθεσμες πολιτικές για τη στροφή σε καθαρή ενέργεια. Αν η ενεργειακή κρίση χρησιμοποιήθηκε προσχηματικά, είναι κυρίως από μεγάλες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στον τομέα των ορυκτών καυσίμων και επιδιώκουν να διατηρήσουν τη θέση τους στην παγκόσμια αγορά ενέργειας.
Κατά τη γνώμη σας, ποιος θα είναι ο πήχης της επιτυχίας της Συνόδου;
Μία καθαρή - χωρίς αστερίσκους - απόφαση ότι τα ανεπτυγμένα Κράτη θα ενισχύσουν τις δεσμεύσεις τους για τη μείωση των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου στο βαθμό που απαιτείται ώστε να μην αυξηθεί η θερμοκρασία πάνω από τον 1.5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο αλλά και για να είναι ρεαλιστικός στόχος η πορεία προς οικονομίες μηδενικού άνθρακα σταδιακά μέχρι το 2050. Μία τέτοια απόφαση θα είναι σημαντική, όμως δεν αρκεί αν δεν συμφωνηθεί η οικονομική ενίσχυση των αναπτυσσόμενων Κρατών που είναι περισσότερο τρωτές στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αλλά και που πρέπει να αναπτυχθούν περιορίζοντας σταδιακά τη χρήση των ορυκτών καυσίμων.
Η Ελλάδα με τις βασικές προκλήσεις βρίσκεται αντιμέτωπη και τι πρέπει να πράξει;
Η Ελλάδα έχει κάθε συμφέρον να προτάξει ένα πλαίσιο πολιτικής που να περιλαμβάνει την εξοικονόμηση ενέργειας, τις ανανεώσιμες πηγές, τις υποδομές αποθήκευσης και τις διασυνδέσεις, ώστε να περιορίσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου όπως άλλωστε έχει υποχρέωση. Μέσα από ένα τέτοιο πλαίσιο θα αποκτήσει, σταδιακά προφανώς, και την πολυπόθητη ενεργειακή ασφάλεια, ώστε να μην εξαρτάται από εισαγωγές ορυκτών καυσίμων.