Από τις πιο γλαφυρές δηλώσεις για το απίστευτο «φαγοπότι», με κοινοτικές επιδοτήσεις εκατομμυρίων ευρώ στον ΟΠΕΚΕΠΕ, είχε κάνει ο τότε υφυπουργός Γεωργίας την εποχή του 2000, Βαγγ. Αργύρης. «Αν ίσχυαν όλα τα στρέμματα που δηλώνονται και επιδοτούνται, τότε η Κρήτη θα πρέπει να είναι τριώροφη ή να εκτείνεται μέχρι τη Λιβύη!».
Αυτό ειπώθηκε 25 χρόνια πριν! Έκτοτε, κυβερνήσεις άλλαξαν, υπουργοί παρέλασαν από την πλατεία Βάθη αλλά η κάνουλα των επιδοτήσεων δεν «στέρεψε» ποτέ!
Τώρα, με σημαντική καθυστέρηση, το Μέγαρο Μαξίμου αποφάσισε να «κόψει τον γόρδιο δεσμό» αφού δεν λύνεται, όπως είπε χθες στο υπουργικό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης. Και θα το πράξει, βάζοντας λουκέτο στον «αμαρτωλό» οργανισμό και μεταφέροντας τη δομή και τις λειτουργίες του στην Α.Α.Δ.Ε. Η υπόθεση, ωστόσο, είναι βαριά και οι πολλοί «σκελετοί» στα ντουλάπια της, τρομάζουν…
Ενώπιον της Δικαιοσύνης εκκρεμούν δεκάδες δικογραφίες για απάτες εκατομμυρίων.
Οι περισσότερες αφορούν την περίοδο 2017-2021 και σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις το ύψος της απάτης υπερβαίνει τα 45 εκατ. ευρώ. Τα χρήματα καταβλήθηκαν σε εικονικούς ιδιοκτήτες βοσκότοπων δήθεν για τη συντήρηση των εκτάσεών τους. Όπως επίσης σε αγρότες – ιδιοκτήτες ανύπαρκτων εκτάσεων με ελαιόδενδρα βιολογικής καλλιέργειας ή κτηνοτρόφους που δήλωναν ψευδώς ότι έχουν στην ιδιοκτησία τους κοπάδια με αγελάδες ελευθέρας βοσκής μόνο και μόνο για να εισπράττουν κοινοτικές επιδοτήσεις.
Οι πιο σοβαρές υποθέσεις ελέγχονται από το γραφείο των Ευρωπαίων εντεταλμένων εισαγγελέων και οι υπόλοιπες από τις κατά τόπους εισαγγελικές – δικαστικές αρχές, ενώ η Ε.Ε. τον Απρίλιο του 2024 έθεσε τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε καθεστώς 12μηνης επιτήρησης, με την αρμόδια Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG AGRI) να σημειώνει σε επιστολή της ότι διαπιστώθηκαν ελλείψεις, καθυστερήσεις και λάθη τις τελευταίες διαχειριστικές περιόδους.
Οι αλλαγές στην ευρωπαϊκή νομοθεσία
Το 2017, μια σειρά από αλλαγές στη νομοθεσία της Ε.Ε., βάσει των οποίων διευρύνθηκε ο ορισμός των βοσκοτόπων συμπεριλαμβάνοντας θαμνώδεις εκτάσεις και δασικές περιοχές, έδωσαν την ευκαιρία σε ένα καλά οργανωμένο κύκλωμα να αξιοποιήσει την εξέλιξη προς όφελός του. Το αποτέλεσμα ήταν η επιλέξιμη έκταση για αγροτικές δραστηριότητες στην Ελλάδα σχεδόν να διπλασιαστεί αλλά και να αποκτήσουν όσοι ήθελαν το δικαίωμα να δηλώνουν βοσκοτόπους ακόμα και πολύ μακριά από τις εγκαταστάσεις ή τη γη τους!
Είναι ενδεικτικό πως το 2019, δύο ιδιώτες από το Ρέθυμνο της Κρήτης υπέβαλαν αίτηση για επιδότηση για εκμίσθωση γης στην Τζιά για χρήση ως βοσκότοπο.
Η αίτησή τους περιλάμβανε μισθωτήρια συμβόλαια τα οποία αναγνώριζαν ως ιδιοκτήτες δύο άλλους κατοίκους του Ρεθύμνου. Έλαβαν περίπου 73.000 ευρώ από κονδύλια της Ε.Ε.
«Οι υποτιθέμενοι εναλλασσόμενοι ιδιοκτήτες των ίδιων τεμαχίων γης στην Τζιά των Κυκλάδων άλλαζαν τη γη σαν τα πουκάμισα», ανέφερε έκθεση που υπέβαλε στους εισαγγελείς Ρεθύμνου ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόριος Βάρρας. «Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για συνενοχή».
Ελεγκτές το 2020 διαπίστωσαν ότι κτηνοτρόφος από την Κρήτη εμφανιζόταν να εκμισθώνει αγροτεμάχια σε συνολικά εννιά μισθωτές στο Γαϊδουρονήσι. Τα μισθωτήρια εμφανίζονταν να έχουν υπογραφεί όλα αυθημερόν, ενώ το συνολικό ποσό ενισχύσεων που εισέπραξαν οι φερόμενοι ως παραγωγοί ανήλθε σε περίπου 250.000 ευρώ.
Την επόμενη χρονιά, αν και τα μισθωτήρια των εκτάσεων που είχαν υπογραφεί το 2020 είχαν διάρκεια έως το 2027, εντούτοις οι συγκεκριμένοι μισθωτές το 2021 εμφανίζονταν να μισθώνουν εκτάσεις σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και όχι στο Γαϊδουρονήσι.
Εντοπίστηκαν ακόμη και 34 περιπτώσεις όπου οι αιτούντες έλαβαν κεφάλαια για γη εκτός Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένου ενός που ζήτησε οικόπεδο στη γειτονική Βόρεια Μακεδονία, η οποία δεν ανήκει καν στην ΕΕ!
Οι αιτούντες δεν χρειάζονταν να προσκομίσουν έγγραφα ιδιοκτησίας, αλλά απλώς έναν αριθμό σε ένα έντυπο.
Οι αιτήσεις των αγροτών για την είσπραξη επιδοτήσεων γίνονται μέσω ιδιωτικών Κέντρων Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ) ο ρόλος των οποίων στη διασπάθιση των κοινοτικών επιδοτήσεων είναι τουλάχιστον ύποπτος.
Μια τέτοια περίπτωση με ισχυρές ενδείξεις ανάμειξης στην απάτη του Κέντρου Υποδοχής Δηλώσεων αναδεικνύεται σε εμπιστευτικό έγγραφο του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ την 29η Οκτωβρίου 2020 προς την Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Αθήνας. Αφορά και πάλι υπόθεση βοσκότοπων αυτή τη φορά όχι στην Τζιά αλλά στον… Γράμμο.
Το 2019, λοιπόν, τρεις ιδιώτες, ανάμεσα στους οποίους μία δικηγόρος και μία υπάλληλος του Δήμου Λάρισας, κατέθεσαν αίτηση επιδότησης για αγροτεμάχια που είχαν μισθώσει στον Γράμμο Καστοριάς. Παρότι η μία από τις αιτούσες εμφανιζόταν να έχει μισθώσει την έκταση από την κόρη της, ο ΟΠΕΚΕΠΕ κατέβαλε στους τρεις συνολικά 147.000 ευρώ προκειμένου αυτοί να φροντίσουν οι μισθωμένες εκτάσεις να παραμείνουν βοσκότοποι και να μη δασωθούν.
«Πρωταγωνιστές» οι Κρητικοί
Η Κρήτη πρωταγωνιστεί στη δυσώδη αυτή υπόθεση, η οποία είναι πιθανό να αποδειχθεί ως ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της μεταπολίτευσης. Η συντριπτική πλειονότητα των πλαστών δηλώσεων έγιναν από το νησί, το οποίο έλαβε τα δύο τρίτα των συνολικών αγροτικών επιδοτήσεων της Ελλάδας από την ΕΕ το 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα ελέγχου του Οργανισμού, οι ίδιοι βοσκότοποι δηλώνονταν από διαφορετικούς «ιδιοκτήτες» κάθε χρόνο, χωρίς όμως να υπάρχουν διπλοεγγραφές, γεγονός που υποδείκνυε πως κάποιος με συνολική πρόσβαση στα αρχεία συντόνιζε το σύστημα.
Για να λειτουργήσει αυτή η μέθοδος έτσι όπως λειτούργησε -εκτιμάται πως- ήταν αναγκαία η ύπαρξη ενός ανθρώπου εντός του Οργανισμού με «εσωτερική πληροφόρηση» που ήταν σε θέση να γνωρίζει τους χάρτες και να ενημερώνει ποιες εκτάσεις ήταν διαθέσιμες, όπως και να εξασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξουν επικαλύψεις.
Πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα είχαν στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ και τεχνικές εταιρείες που συνεργάζονταν με τον Οργανισμό.
Έτσι, φαντάζει λογικό το στοιχείο ότι οι έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας δεν επικεντρώνονται μόνον σε όσους δήλωσαν ψευδώς κάποιες εκτάσεις για να διεκδικήσουν παράνομα επιδοτήσεις, αλλά και σε πιθανή εμπλοκή κρατικών λειτουργών, συγκεκριμένα στελεχών του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων, που είναι υπεύθυνος για τη διανομή των κοινοτικών αγροτικών ενισχύσεων στη χώρα μας.
Οι πολιτικοί προϊστάμενοι
Η έρευνα της ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ξεκίνησε από το 2017, μετά από καταγγελίες που φέρονται να έφτασαν στις Βρυξέλλες. Μόνο για την περίοδο από το 2017 έως το 2020, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εντόπισε και οδηγεί στο δικαστήριο 100 ύποπτες υποθέσεις για απάτη συνολικού ύψους 2,9 εκατ. ευρώ. Οι 100 υποθέσεις που ερεύνησε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, μέρος, όπως αναφέρεται, είναι μέρος μιας μεγάλης αλυσίδας παρανομιών.
Πολιτικές αλλά και ποινικές ευθύνες, ωστόσο, δεν αποκλείεται να προκύψουν στην πορεία και για τη στάση που κράτησαν όλο αυτό το διάστημα οι εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες, απέναντι σε όσους επιχείρησαν να αναδείξουν τις πτυχές αυτού του τεράστιου σκανδάλου. Από το 2017, μέχρι σήμερα, πέρασαν από την Πλατεία Βάθης, δύο υπουργοί της κυβέρνησης του Αλ. Τσίπρα και πέντε υπουργοί των κυβερνήσεων του Κ. Μητσοτάκη και συγκεκριμένα οι Μ. Βορίδης, Σπ. Λιβανός, Γ. Γεωργαντάς, Λευτ. Αυγενάκης και Κ. Τσιάρας.
► «Βραδυφλεγής βόμβα» το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ για την κυβέρνηση – Οι ευθύνες υπουργών
Από το 2019, οπότε κέρδισε η ΝΔ τις εκλογές, ο ΟΠΕΚΕΠΕ άλλαξε έξι φορές πρόεδρο. Η πιο χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση του Γρηγόρη Βάρρα, ο οποίος το 2020 ήταν εκείνος που ενημέρωσε τις εισαγγελικές αρχές για υποθέσεις παράνομων επιδοτήσεων, που φέρονταν να είχαν δοθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε παραγωγούς την περίοδο 2017 – 2020. Τότε, μάλιστα, φτιάχτηκε και μια λίστα 3.480 ΑΦΜ τα οποία μπήκαν σε καθεστώς ελέγχων και «δεσμεύθηκαν».
Οι αναφορές του καθηγητή Βάρρα στις εισαγγελικές αρχές βασίστηκαν στους ελέγχους που είχε κάνει η τότε προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Παρασκευή Τυχεροπούλου.
Η κ. Τυχερόπουλου φέρεται να ενημέρωσε αναλυτικά τον κ. Βάρρα για τις παρατυπίες που είχε διαπιστώσει στις ενισχύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ. Έναν χρόνο αργότερα, ο καθηγητής Βάρρας απομακρύνθηκε από τη θέση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενώ εναντίον της κ. Τυχεροπούλου, κινήθηκαν τρεις φορές πειθαρχικές διώξεις, αλλά κατατέθηκε και μήνυση σε βάρος της για υπεξαίρεση εγγράφων!
Και παρά το γεγονός ότι η μεθοδολογία της αποκάλυψε ένα εκτεταμένο δίκτυο, το οποίο μέσω ψευδών δηλώσεων ιδιοκτησίας εισέπραττε παράνομα επιδοτήσεις της ΕΕ, η ίδια καθαιρέθηκε από τη θέση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου. Παράλληλα, η Διοίκηση έχει μέχρι σήμερα κινήσει τρεις πειθαρχικές διαδικασίες
Οι επιδοτήσεις στους «μαϊμού» αγρότες
Εντός του 2024, η Κομισιόν επέβαλε πρόστιμο ύψους 281 εκατ. ευρώ στον ΟΠΕΚΕΠΕ για ενισχύσεις που δόθηκαν τα οικονομικά έτη 2020, 2021 και 2022.
Πιο αναλυτικά, με βάση την απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Agri (DG AGRI) οι καταλογισμοί αφορούν τα οικονομικά έτη 2020, 2021 και 2022 δηλαδή τις αιτήσεις ΟΣΔΕ των ετών 2019, 2020 και 2021 εκ των οποίων τα 260,361 εκατ. ευρώ για ενισχύσεις έκτασης και 22,855 εκατ. ευρώ για πολλαπλή συμμόρφωση.
Η δυσώδης υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ έγινε για ακόμη φορά πρώτο θέμα στο διεθνούς εμβέλειας Politico προ διημέρου. Το δημοσίευμα φιλοξενεί καταγγελίες της Ευρωπαίας Αρχιεισαγγελέως, Λάουρας Κοβέσι, η οποία ανέφερε ότι η εισαγγελία δέχτηκε επιθέσεις και εκφοβισμούς από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά παρόλα αυτά θα συνεχίσει με συνέπεια το έργο της για την αποκάλυψη της αλήθειας.
Η αντίδραση της αρχιεισαγγελέως ήρθε μετά την επιμονή του καρατομηθέντος, πλέον, προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Νίκου Σαλάτα να κατηγορεί τον Ευρωπαίο εισαγγελέα Νίκο Πασχάλη, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής της έρευνας που πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, ως ψεύτη και συκοφάντη.
