Σε θρίλερ εξελίσσεται η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, με το καλώδιο να τεντώνεται σε τέτοιο βαθμό που να κινδυνεύει τελικά να σπάσει και να προκαλέσει σοβαρή ρήξη στις σχέσεις των δύο χωρών.
Οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού, ότι «το έργο δεν είναι βιώσιμο με τους συγκεκριμένους όρους», επικαλούμενος δύο ανεξάρτητες μελέτες που έχει στα χέρια του, προκάλεσαν τον εκνευρισμό της Αθήνας, η οποία κάλεσε τη Λευκωσία να ξεκαθαρίσει τη θέση της.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν άφησε χθες την παραμικρή αμφιβολία για τις προθέσεις της Κυβέρνησης του. Για να πληρωθεί ο ΑΔΜΗΕ τα ανακτήσιμα έξοδα που του ενέκρινε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) πρέπει να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε, χωρίς ωστόσο να αναφέρει ποιες ακριβώς είναι οι δεσμεύσεις που εκκρεμούν από την πλευρά του φορέα υλοποίησης.
«Αν και ο Πρόεδρος δήλωσε, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, πως δεν υπάρχει καμία ρήξη στις σχέσεις με την ελληνική κυβέρνηση, οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών δεν τον επιβεβαιώνουν», αναφέρει με νόημα η κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος» και προσθέτει: «Η ελληνική Κυβέρνηση στηρίζει πλήρως το αίτημα του ΑΔΜΗΕ να πληρωθεί τα 25 εκατ. που του ενέκρινε η ΡΑΕΚ ως ανακτήσιμα έξοδα για το 2025 και η κυπριακή Κυβέρνηση στηρίζει τη θέση του υπουργού Οικονομικών ότι δεν μπορούν να εκταμιευθούν τα χρήματα ενόσω εκκρεμούν υποχρεώσεις του ΑΔΜΗΕ, χωρίς όμως αυτές να αναφέρονται συγκεκριμένα από τον Πρόεδρο».
Αμετακίνητος ο Μάκης Κεραυνού
Στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στον «Φιλελεύθερο» – το πλήρες κείμενο της οποίας θα δημοσιευτεί την προσεχή Κυριακή – ο Μάκης Κεραυνός επανέλαβε τη θέση πως οι μελέτες έκριναν ως μη βιώσιμο το έργο της διασύνδεσης, εξού και η απροθυμία του να εγκρίνει την πληρωμή του ΑΔΜΗΕ. Κάνει μάλιστα και μια καταγραφή εκκρεμοτήτων του φορέα υλοποίησης.
Ειδικότερα, ο κ. Κεραυνός ρωτήθηκε: «Για το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης αναφέρατε πως δεν είναι βιώσιμο το έργο. Πολλές φορές σάς ακούσαμε να λέτε πως οι φορολογούμενοι στην Κύπρο δεν πρέπει να πληρώσουν για ένα «παγωμένο» έργο. Θα συναινέσετε τελικά στην αποδέσμευση των 25 εκατ. ευρώ προς τον ΑΔΜΗΕ; Ποια θα είναι τα επόμενα βήματα σας;».
Και απάντησε: «Η κυβέρνηση αναγνωρίζει πως έχει μια γεωπολιτική αξία αυτό το έργο. Και από εκεί και πέρα, από τον ΑΔΜΗΕ δεν έχουν γίνει όλα όσα είχαν συμφωνηθεί σε ένα πλαίσιο συναντίληψης, είτε είναι χρονοδιαγράμματα, είτε είναι κατασκευή του έργου, είτε βυθομετρήσεις κλπ. Επομένως, υπάρχει μια καθυστέρηση του έργου και από την άλλη δεν μπορούν να απελευθερωθούν χρήματα, αφού δεν έχουν υλοποιηθεί θέματα τα οποία θα έπρεπε να είχαν δρομολογηθεί από τον ΑΔΜΗΕ».
►Ο «κεραυνός» από την Κύπρο για το καλώδιο έπιασε στον ύπνο το ΥΠ.ΕΞ.
Η δημοσιογράφος επέμεινε: «Άρα εσείς δεν θα συναινέσετε στην εκταμίευση των χρημάτων;», με τον υπουργό να απαντά εκ νέου: «Νομίζω ήμουν ξεκάθαρος».
Περιμένει ο ΑΔΜΗΕ
Από πλευράς του, ο ΑΔΜΗΕ επιμένει πως το έργο προχωρεί, με την κατασκευή του καλωδίου στα εργοστάσια της Nexans και πως τα χρονοδιαγράμματα για την τελική παράδοση του έργου (2030) δεν επηρεάζονται από τις (υπαρκτές) καθυστερήσεις στην πραγματοποίηση των βυθομετρήσεων σε διεθνή ύδατα, λόγω των τουρκικών ενστάσεων και απειλών.
Γι’ αυτό, ο φορέας υλοποίησης ζητά να αρχίσουν οι πληρωμές από την κυπριακή πλευρά, στη βάση της συμφωνίας (πλαίσιο κατανόησης) που υπέγραψαν οι δύο κυβερνήσεις τον Σεπτέμβριο του 2024.
Δηλαδή, καταβολή 25 εκατ. ευρώ για κάθε χρόνο, για δικαιολογημένα από τη ΡΑΕΚ έξοδα του ΑΔΜΗΕ για την περίοδο 2025-2029.
Ήδη η ΡΑΕΚ ενέκρινε τα πρώτα 25 εκατ. ευρώ, τα οποία όμως για να μπουν στην τσέπη του ΑΔΜΗΕ πρέπει να δώσει έγκριση ο υπουργός Οικονομικών. Και δεν τη δίνει, επειδή ο ίδιος κρίνει πως το έργο δεν προχωρά σε όλα τα επίπεδα, εννοώντας κυρίως την αναβολή των βυθομετρήσεων.
Ωστόσο, στο πλαίσιο κατανόησης του 2024 δεν καταγράφεται ως προϋπόθεση η ολοκλήρωση οποιωνδήποτε συγκεκριμένων εργασιών προκειμένου να πληρώνεται αυτά τα 25 εκατ. ευρώ ετησίως ο φορέας υλοποίησης.
Τι είπαν Χατζηδάκης και Μαρινάκης
Σχολιάζοντας, χθες, τις δηλώσεις Κεραυνού, ο Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας στην ΕΡΤ, ανέφερε ότι το καλώδιο είναι ενταγμένο στον ευρωπαϊκό ενεργειακό σχεδιασμό και δεν είναι εθνικό σχέδιο της Ελλάδας. «Αφορά τις διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αποτελεί επομένως πρότζεκτ ευρωπαϊκής προτεραιότητας».
Παράλληλα, υπογράμμισε ότι «έχουν υπάρξει κατά καιρούς συζητήσεις μεταξύ των δύο Κυβερνήσεων. Είναι ένα σχέδιο από το οποίο κυρίως ωφελημένη, κατά τη δική μας άποψη, είναι η Κύπρος. Για λόγους νομίζω προφανείς, αίρεται η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου. Από εκεί και πέρα, η δέσμευση της ελληνικής Κυβέρνησης είναι πάρα πολύ συγκεκριμένη. Έχει εκφραστεί με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, όχι μόνο με δηλώσεις, αλλά και με συγκεκριμένες κινήσεις από επιμέρους υπουργεία και δημόσιους φορείς, αλλά απομένει να ξεκαθαριστεί τι θέλει να κάνει και η Κύπρος».
«Όσον αφορά στην Ελλάδα, επαναλαμβάνω, η δέσμευσή μας είναι δεδομένη. Η κυπριακή Κυβέρνηση είναι αυτή, μετά και τη δήλωση που έκανε ο Υπουργός Οικονομικών της Κύπρου που πρέπει να αποσαφηνίσει τη στάση της», κατέληξε.
Από την πλευρά του, ο Έλληνας κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN, δήλωσε ότι βούληση της Αθήνας είναι η ολοκλήρωση του έργου, προσθέτοντας πάντως ότι «δεν υπάρχει περίπτωση το σύνολο του δημοσιονομικού κόστους να το επωμιστούν οι Έλληνες φορολογούμενοι. Εμείς επιδιώκουμε το έργο αυτό, δεν αλλάζει η στάση μας. Ένα έργο που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, δεν θα μπορούσε να πει η Κυβέρνηση πως οι Έλληνες φορολογούμενοι θα επωμιστούν το κόστος».
Στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας σήμερα ο GSI
Σαφές μήνυμα προς την κυπριακή ηγεσία αναφορικά με τον Great Sea Interconnector έστειλε χθες και ο Σταύρος Παπασταύρου.
Μιλώντας στο κεντρικό δελτίο της ΕΡΤ, αναφέρθηκε στις δηλώσεις του Μάκη Κεραυνού, τονίζοντας ότι «στέλνουν ένα αμφίσημο μήνυμα και δημιουργούν ερωτηματικά». Ο υπουργός Ενέργειας ανέδειξε εκ νέου τη σημασία του έργου για την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, καθώς και το γεγονός ότι το έσοδο του GSI έχει εγκριθεί προ μηνών από την ΡΑΕΚ.
«Είναι επιτακτική ανάγκη η κυπριακή πλευρά να ξεκαθαρίσει τη θέση της. Η θέση μας είναι συγκεκριμένη και υλοποιείται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς», επεσήμανε σχετικά ο κ. Παπασταύρου, ενώ σημείωσε ότι το θέμα πρόκειται να συζητηθεί στο σημερινό άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, όπου θα παρευρεθεί ο υφυπουργός Ενέργειας, Νίκος Τσάφος. Την Κυπριακή Δημοκρατία θα εκπροσωπήσει ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας, Μάριος Παναγίδης.
Κομισιόν: Σημαντικό να βρεθεί μια λύση
Τη στρατηγική σημασία που έχει για την ΕΕ το έργο προτεραιότητας και κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, GSI (Great Seas Interconnector), που αφορά στη σύνδεση δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου με υποθαλάσσιο καλώδιο, καθώς και τη σημασία της υλοποίησής του, υπογράμμισε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Κληθείσα να σχολιάσει τις τελευταίες προειδοποιήσεις της τουρκικής κυβέρνησης ότι θα παρεμποδίσει το έργο GSI, η αρμόδια εκπρόσωπος της Επιτροπής για θέματα ενέργειας, Άνα Κάιζα, υπογράμμισε τη «σημασία που έχει αυτό το έργο για την ενεργειακή πολιτική και για τις ενεργειακές υποδομές στην περιοχή».
«Έχουμε επενδύσει σε αυτό το έργο. Δεν είναι σημαντικό μόνο για εμάς, αλλά και για την περιοχή και προφανώς είναι κάτι που θα θέλαμε να δούμε να υλοποιείται εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος – σύμφωνα με τις μελέτες, στις οποίες συμμετείχαμε και εμείς και θέλουμε να δούμε την εξεύρεση μιας λύσης, ώστε το έργο να μπορέσει να συνεχιστεί», ανέφερε η Άνα Κάιζα. Η ίδια πρόσθεσε πως έχουν γίνει σχετικές δηλώσεις και πως η Επιτροπή έχει υπενθυμίσει σε πολιτικό επίπεδο ότι «είναι σημαντικό να βρεθεί μια λύση και να προχωρήσει αυτό το έργο, δεδομένης της σημασίας του για την περιοχή». Σημείωσε, επίσης, ότι για το ζήτημα αυτό έχει συζητήσει ο Επίτροπος για θέματα ενέργειας, Νταν Γιόργκενσεν, τόσο με τους ομολόγους του στην Τουρκία, όσο και με όσους συμμετέχουν σε αυτό το έργο.
Η Άνα Κάιζα, ανέφερε ότι όντως έχουν υπάρξει «καθυστερήσεις» και «προβλήματα» στην υλοποίηση αυτού του «σημαντικού έργου» που η Επιτροπή θα ήθελε να δει να υλοποιείται «το συντομότερο δυνατό». Πρόσθεσε ότι η Επιτροπή το παρακολουθεί, παραμένοντας σε επαφή με τους ομολόγους της, σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο, λέγοντας πως «είναι προς το συμφέρον μας να γνωρίζουμε τί συμβαίνει, δεδομένου ότι έχουμε επενδύσει σε αυτό το έργο και υπάρχει πολιτική δέσμευση».
Το GSI είναι ένα έργο ύψιστης στρατηγικής σημασίας για την Επιτροπή, για το οποίο η ΕΕ έχει εγκρίνει επιχορήγηση ύψους 657 εκατομμυρίων ευρώ μέσω του Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Faciity) και επιπλέον έχουν παρασχεθεί 100 εκατομμύρια ευρώ από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Πιάστηκε στον ύπνο το υπουργείο Εξωτερικών
Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι λίγες ώρες πριν τις δηλώσεις του Μάκη Κεραυνού, ο Γιώργος Γεραπετρίτης δήλωνε ότι η ηλεκτρική διασύνδεση Αθήνας – Λευκωσίας είναι σε καλό δρόμο!
Ένα μόλις 24ωρο μετά τις δηλώσεις του Γιώργου Γεραπετρίτη (Action24) ότι «οι έρευνες θα συνεχιστούν καθώς και ότι η πόντιση του ηλεκτρικού καλωδίου Ελλάδος-Κύπρου είναι ένα σημαντικό έργο, το οποίο κυρίως αφορά την Κύπρο, επειδή αίρει την ενεργειακή της απομόνωση και θα συνεχιστεί γιατί είναι ένα κομμάτι από το γεωστρατηγικό παζλ στην Ανατολική Μεσόγειο», χθες, ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός, αμφισβήτησε ευθέως (για δεύτερη φορά) τη βιωσιμότητα του έργου.
Πέραν του γεγονότος ότι για μία ακόμη φορά το ΥΠΕΞ και ο Γιώργος Γεραπετρίτης αιφνιδιάστηκαν για μία ακόμη φορά, το βασικό ερώτημα που μένει να απαντηθεί από την κυβέρνηση είναι πού εδράζει την αισιοδοξία του ότι το έργο θα προχωρήσει, όταν η Λευκωσία, η οποία πρωτίστως θα ωφεληθεί, δείχνει με όλους τους τρόπους ότι δεν το θέλει.
► Εγκαταλείπει το «καλώδιο» η Κύπρος μετά από τις πιέσεις της Τουρκίας
Οι τελευταίες εξελίξεις έχουν αναζωπυρώσει την κριτική που ασκείται από το εσωτερικό της κυβέρνησης και της ΝΔ για την εμμονή της Αθήνας στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και στο γεγονός ότι με ευθύνη του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, έχει αναδειχθεί το θέμα στην αιχμή της ασκούμενης εξωτερικής πολιτικής, με ορατό πλέον κίνδυνο να περάσει για μία ακόμη φορά η Ελλάδα κάτω από τον πήχη αλλά και να βρεθεί η χώρα σε θέση απολογούμενου για υποχωρητικότητα λόγω των τουρκικών πιέσεων.
Το «άδειασμα» της Αθήνας και δει του ΥΠΕΞ από τη Λευκωσία, προκαλεί μία ακόμα εστία έντασης στο εσωτερικό της ΝΔ, με γαλάζιους βουλευτές να παραπονιούνται για τα συνεχιζόμενα «φάουλ» του Γιώργου Γεραπετρίτη, που όπως λένε, εκθέτουν τη χώρα σε πολλαπλά επίπεδα.
Έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για ποινικά αδικήματα
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης αποκάλυψε ότι μετά από καταγγελίες που διερευνήθηκαν, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ξεκινάει έρευνα σε σχέση με πιθανά ποινικά αδικήματα για το επίμαχο έργο.
Όπως είπε «σήμερα το απόγευμα έχω ενημερωθεί ότι η Νομική Υπηρεσία ενημερώθηκε από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ότι μετά από διάφορες καταγγελίες που έγιναν εδώ και καιρό και έχουν διερευνηθεί αποφάσισε να ανοίξει υπόθεση διερεύνησης για ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα σε σχέση με το συγκεκριμένο έργο».
Απαντώντας στο ποιους αφορά αυτή η παρατήρηση, είπε πως «δεν αναφέρεται σε ποιους. Αλλά επειδή ακούω διάφορα για έργα και μεγάλες δηλώσεις που κάποιοι κάνουν, αυτή η Κυβέρνηση – το είπα πολλές φορές, το επαναλαμβάνω, δε θα κουραστώ να το λέω και να το κάνουμε με τις ενέργειες μας – είναι εδώ για να μην υπάρχει η οποιαδήποτε σκιά για την Κυπριακή Δημοκρατία. Σε αυτό το θέμα δεν υπάρχει κανένα μα κανένα περιθώριο συζήτησης. Άρα, κάποιοι όταν προβαίνουν σε δηλώσεις να είναι λίγο πιο προσεκτικοί ειδικότερα όταν αφορά το όνομα, τη φήμη, την αξιοπιστία της χώρας μας, κανένας δεν είναι πάνω από την αξιοπιστία και τη φήμη αυτής της χώρας».
