Το ΠΑΣΟΚ παρουσίασε τη «Μαύρη Βίβλο», όπως τη χαρακτηρίζουν, της εξαετούς διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας στον τομέα της ανθεκτικότητας της χώρας (πολιτική προστασία, κλιματική κρίση, περιβάλλον), στην τρίτη από τις συνολικά τέσσερις συνεντεύξεις Τύπου που πραγματοποιεί έως και αύριο, Παρασκευή (5/9).
Την παρουσίαση των κυβερνητικών πεπραγμένων στα παραπάνω πεδία, υπό το γενικό τίτλο: «6 χρόνια ΝΔ – Αποτύχατε. Να η “ανθεκτική” Ελλάδα που παραδίδετε», έκαναν ο υπεύθυνος ΚΤΕ Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Ανδρέας Πουλάς, ο γραμματέας Τομέα Πολιτικής Προστασίας, Μιχάλης Χάλαρης και ο γραμματέας Τομέα Περιβάλλοντος του κόμματος, Παναγιώτης Δημόπουλος.
Επισημαίνεται ότι ο υπεύθυνος ΚΤΕ Περιβάλλοντος, Μανώλης Χριστοδουλάκης, απουσιάζει σε προγραμματισμένη αποστολή της Βουλής στο Σεράγεβο.
«Η κυβέρνηση δεν έχει να επιδείξει κάποιο ιδιαίτερο έργο στα 6 χρόνια της θητεία της στον τομέα της πολιτικής προστασίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Κάθε φορά βλέπουμε τις ίδιες δηλώσεις και υποσχέσεις», σχολίασε εισαγωγικά ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Κώστας Τσουκαλάς. Είπε ότι όμως «υπάρχουν ευθύνες για όσα έχουν συμβεί: Τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης, τα κονδύλια για την πρόληψη, για τα drones, για τα ερευνητικά κέντρα δεν αξιοποιήθηκαν όπως θα έπρεπε». Πρόσθεσε ότι «η νέα εποχή της κλιματικής απειλής απαιτεί γρήγορα αντανακλαστικά» και «πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη». «Έξι χρόνια θητείας της κυβέρνησης Μητσοτάκη το σύστημα παραμένει το ίδιο δαιδαλώδες, δύσκαμπτο και χωρίς ενιαίο σχέδιο. Η κατανομή των πόρων που έχει επιλέξει την κυβέρνηση είναι βαθιά προβληματική, ελάχιστα για την πρόληψη, πολλαπλάσια για την καταστολή», υποστήριξε. Είπε ότι δεν έχουν αξιοποιηθεί οι δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, δεν έγιναν οι απαραίτητες επενδύσεις συνεργασίας στην εκπαίδευση, η ενίσχυση της διαλειτουργικότητας, δεν υπάρχει νέος σχεδιασμός κράτους-αυτοδιοίκησης-πανεπιστημίου και ιδιωτικού τομέα, δεν δόθηκε η απαραίτητη προτεραιότητα στην έρευνα. «Η αποκατάσταση καθυστερεί ακόμα υπερβολικά, οι πολίτες περιμένουν μήνες είτε χρόνια.
► Ανδρουλάκης στην εκδήλωση για τα 51 χρόνια ΠΑΣΟΚ: Οι μέρες ασυδοσίας της ΝΔ τελείωσαν
Ανέφερε ότι παράλληλα «η εξαετία Μητσοτάκη περιγράφεται από μία πλήρη αδυναμία αντιμετώπισης της υδατικής κρίσης και της ξηρασίας. Η λειψυδρία στα νησιά και τις τουριστικές περιοχές γίνεται απειλητική. Αφορά τη ζωή μας την οικονομία την κοινωνική συνοχή».
Ο κ. Τσουκαλάς προανήγγειλε ότι το ΠΑΣΟΚ θα καταθέσει ένα ενιαίο σύγχρονο εθνικό σχέδιο Πολιτικής Προστασίας βασισμένο στην πρόληψη, την έγκυρη αντιμετώπιση, τη δίκαιη αποζημίωση, την ουσιαστική αποκατάσταση αλλά και ένα σχέδιο αντιμετώπισης της υδατικής κρίσης.
«Η κυβέρνηση επιχειρεί να αποδώσει την αποτυχία αποκλειστικά στην κλιματική κρίση και την ατομική αμέλεια», ανέφερε ο Ανδρέας Πουλάς. Αναφέρθηκε σε αναποτελεσματικότητα των μέσων, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι έχουν δαπανηθεί πάνω από 600 εκατ. ευρώ από το 2020 µέχρι σήµερα σε µισθώσεις εναέριων µέσων και drones χωρίς επιχειρησιακό σχεδιασµό και πως το 2025 διατίθενται µόλις 9 από τα 24 Canadair, αφού η αναβάθµιση απεντάχθηκε από το Ταµείο Ανάκαµψης. Είπε ότι «η πολιτική προστασία έχει μετατραπεί σε μηχανισμό καταστολής και αποζημιώσεων, αντί να προλαμβάνει επεμβαίνει εκ των υστέρων, αντί να προστατεύει μετράει απώλειες, αντί να επενδύει σε ανθεκτικότητα επενδύει σε επικοινωνιακή διαχείριση. Το αποτέλεσμα είναι ότι η Ελλάδα βιώνει καταστροφές δυσαναλογίες με το μέγεθος της με τεράστιο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος. Η χώρα δεν καίγεται από τα πρωτοφανή φαινόμενα, καίγεται από την πρωτοφανή αδράνεια, από την έλλειψη σχεδίου». Σχολίασε ότι «η πολιτική προστασία της κυβέρνησης Μητσοτάκη απέτυχε γιατί ποτέ δεν ήταν πραγματική προτεραιότητα».
Για το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ένα υπουργείο «χωρίς ραχοκοκκαλιά», μίλησε και ο Μιχάλης Χάλαρης, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει ακόµη θεσµικός οργανισµός λειτουργίας, οργανόγραµµα, περιγράµµατα θέσεων, ενιαίος στρατηγικός σχεδιασµός. Σχολίασε ότι «το 2025 λειτουργούμε με πρότυπο του 2003» καθώς ο «Ξενοκράτης» δεν έχει επικαιροποιηθεί για πάνω από δυο δεκαετίες.
► Τσουκαλάς: Σπάμε με τεκμήρια, στοιχεία και νούμερα την εικονική πραγματικότητα της κυβέρνησης
Ο Παναγιώτης Δημόπουλος σημείωσε μεταξύ άλλων ότι το περιβάλλον αντί να παραμείνει και να ενισχύεται ως κοινό αγαθό ανάπτυξης και ευημερίας των πολιτών, γίνεται εργολαβία και επικοινωνία. Σχολίασε ότι στις κρίσεις η κυβέρνηση κάνει διαχείριση και όχι ουσία, ενώ αναφέρθηκε μεταξύ άλλων και στο «πολυδιαφηµισµένο επικοινωνιακά πρόγραµµα AntiNERO» που «αποτελεί σε επίπεδο διαχείρισης πόρων του Ταµείου Ανάκαµψης ένα ελκυστικό εργαλείο, όµως, εκτελείται µε τρόπο που καταντά να έχει αντιπεριβαλλοντικό χαρακτήρα». Αναφέρθηκε και σε «αποτυχία» στις δεσµεύσεις για την έγκριση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και την έκδοση των σχετικών Προεδρικών Διαταγµάτων διαχείρισης και προστασίας των περιοχών Natura 2000.
Ακολουθεί η αναλυτική παρουσίαση επί των τομέων που ανέπτυξαν τις θέσεις τους οι ομιλητές:
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
6 χρόνια ΝΔ: Περιβάλλον, Πολιτική Προστασία και Ανθεκτικότητα σε ελεύθερη πτώση
Πολιτική Προστασία
- Η Πολιτική Προστασία εγκλωβισµένη στο παρελθόν
- Θεσµική αδράνεια και απουσία ενιαίας διοίκησης σε µια εποχή πολυκρίσεων
– Η Πολιτική Προστασία στην Ελλάδα εξακολουθεί να λειτουργεί µε βάση απαρχαιωµένα πρότυπα ήτοι, το Γενικό Σχέδιο «Ξενοκράτης» του 2003. Καµιά ουσιαστική επικαιροποίηση εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες.
– Απουσία θεσµοθετηµένου συστήµατος ενιαίας διοίκησης κρίσεων (ICS). Απουσία εργαλείου αξιολόγησης της επιχειρησιακής ετοιµότητας και της ανθεκτικότητας των ΟΤΑ. Μοντέλο αποκλειστικά “πυροσβεστικό” που αντιδρά αποσπασµατικά σε κάθε κρίση, χωρίς συνεκτικό σχεδιασµό (αντί για έναν σύγχρονο µηχανισµό πρόληψης, διαχείρισης και ανθεκτικότητας)
– Η σύσταση του Υπουργείου Κλιµατικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας το 2021, παρά την ρητορική αναγνώρισης της κλιµατικής απειλής, δεν συνοδεύτηκε από θεσµική και επιχειρησιακή µετεξέλιξη του συστήµατος Πολιτικής Προστασίας.
– Ένα Υπουργείο χωρίς ραχοκοκαλιά: Πεντέµισι χρόνια µετά τον Ν.4662/2020 και τέσσερα χρόνια από τη δηµιουργία του Υπουργείου Κλιµατικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, δεν υπάρχει ακόµη θεσµικός οργανισµός λειτουργίας. Χωρίς οργανόγραµµα, χωρίς περιγράµµατα θέσεων, χωρίς ενιαίο στρατηγικό σχεδιασµό.
– Οι ΟΤΑ, κρίσιµοι κρίκοι στην αλυσίδα ετοιµότητας, παραµένουν υποστελεχωµένοι, χωρίς εκπαίδευση, χωρίς εργαλεία ή καθοδήγηση. Η απουσία συνεκτικής διοίκησης οδηγεί σε αποσυντονισµό, αλληλοεπικαλύψεις αρµοδιοτήτων και δυσκολία στην ορθολογική κατανοµή πόρων και τεχνικής υποστήριξης.
– Ελλείψεις που συντηρούν τη λειτουργία των εµπλεκοµένων Φορέων σύµφωνα µε το πρότυπο των «µη επικοινωνούντων σιλό» και συντελούν στον αποσπασµατικό χαρακτήρα των διαφόρων πρωτοβουλιών, δράσεων και προγραµµάτων.
– Το υφιστάµενο σύστηµα δεν έχει ούτε µηχανισµούς παρακολούθησης & ελέγχου ούτε υποστήριξης της ανάπτυξης ικανοτήτων των Φορέων.
– Ανυπαρξία risk-informed χωρικού σχεδιασµού σε εθνικό επίπεδο: Ο Ν.4759/2020 δεν ενσωµατώνει υποχρεωτικά τη συνεκτίµηση φυσικών κινδύνων (πληµµύρες, σεισµοί, πυρκαγιές) στα Τοπικά Πολεοδοµικά Σχέδια. Έτσι, η δόµηση συνεχίζει να επεκτείνεται σε ευάλωτες ζώνες, παράγοντας νέες εστίες κινδύνου και αυξάνοντας τα µελλοντικά κόστη αποκατάστασης.
– Απόκλιση από τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές: Η Ελλάδα παραµένει εκτός του ευρωπαϊκού πλαισίου risk-informed spatial planning, που προωθεί η ΕΕ µέσω του Κέντρου Γνώσης για τη Διαχείριση Καταστροφικών Κινδύνων (DRMKC). Η µη υιοθέτηση αυτών των κατευθύνσεων θέτει σε άµεσο κίνδυνο την απώλεια πολύτιµων πόρων από το Ταµείο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και το ΕΣΠΑ.
– Απουσία θεσµικής συµµετοχής της Πολιτικής Προστασίας στον πολεοδοµικό σχεδιασµό: Οι Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων εγκρίνονται χωρίς γνωµοδότηση Πολιτικής Προστασίας. Δεν υπάρχει µηχανισµός που να δεσµεύει τα Τοπικά Σχέδια Προσαρµογής στην Κλιµατική Αλλαγή.
– Καταστροφικές πληµµύρες: Μετά τις φωτιές, ακολουθούν πληµµύρες. Το 2023 στη Θεσσαλία η κακοκαιρία Daniel άφησε πίσω της νεκρούς, καταστροφή του Θεσσαλικού κάµπου και ανυπολόγιστες ζηµιές σε καλλιέργειες και υποδοµές. Οι υποσχέσεις για άµεσες αποζηµιώσεις και έργα θωράκισης έµειναν κενό γράµµα. Το 2025 επαναλήφθηκαν πληµµύρες σε Πρέβεζα, ‘Αρτα και Αιτωλοακαρνανία.
► ΠΑΣΟΚ: Η «μαύρη Βίβλος» για τα 6 χρόνια διακυβέρνησης της ΝΔ – «Αποτύχατε»
– Αναποτελεσµατικά µέσα: Έχουν δαπανηθεί πάνω από 600 εκατ. ευρώ από το 2020 µέχρι σήµερα σε µισθώσεις εναέριων µέσων και drones χωρίς επιχειρησιακό σχεδιασµό. Το 2025 διατίθενται µόλις 9 από τα 24 Canadair, αφού η αναβάθµιση απεντάχθηκε από το Ταµείο Ανάκαµψης. Η ΕΜΟΔΕ διαφηµίστηκε, αλλά παραµένει χωρίς επαρκή προσωπικό και επιχειρησιακή αξιοποίηση.
– ΟΑΣΠ – Ο οργανισµός-φάντασµα: Την ώρα που οι σεισµοί κοστίζουν ετησίως πάνω από 700 εκατ. ευρώ σε αποκαταστάσεις ζηµιών, η κυβέρνηση αδιαφορεί για τον οργανισµό που µπορεί να µειώσει δραστικά αυτό το κόστος µε προληπτικές δράσεις.
– Η κοροϊδία του Ταµείου Ανάκαµψης: Τα εκατοντάδες εκατοµµύρια που είχαν προβλεφθεί για την Πολιτική Προστασία ξοδεύτηκαν χωρίς στρατηγική, σε αγορές για τα «µάτια του κόσµου», χωρίς αξιολόγηση της καταλληλότητας τους για το ανάγλυφο της χώρας, χωρίς τη δηµιουργία ενιαίας βάσης δεδοµένων, χωρίς ουσιαστική εκπαίδευση προσωπικού και εθελοντών.
– ΠΕΚΕΠ: Η απένταξη των 13 Περιφερειακών Κέντρων Επιχειρήσεων (ΠΕΚΕΠ) από το πρόγραµµα «ΑΙΓΙΣ» στέρησε από τη χώρα κρίσιµους κόµβους συντονισµού. Η διαλειτουργικότητα υπηρεσιών παραµένει ζητούµενο. Αποτέλεσµα είναι κάθε κρίση να µετατρέπεται σε χάος.
– Κοµµατικοποίηση: Αντί για σοβαρό σχεδιασµό, τα νέα οχήµατα και µέσα παρουσιάζονται στα ΜΜΕ ως «έργο βουλευτών κατόπιν ενεργειών τους», δείχνοντας το πελατειακό κράτος που συνεχίζει να θριαµβεύει ακόµη και σε ζητήµατα ζωής και θανάτου.
– Πυροσβεστικό Σώµα χωρίς στήριξη: Επτά χρόνια χωρίς ουσιαστική µεταρρύθµιση. Ο κανονισµός λειτουργίας παραµένει παρωχηµένος (Π.Δ. 210/1992), η Σχολή Αρχιπυροσβεστών κλειστή από το 2008, η εκπαίδευση αποσπασµατική και οι ανισότητες στο προσωπικό έντονες. Καµία θεσµική αποποινικοποίηση επιχειρησιακών αποφάσεων, έλλειψη ψυχολογικής και υγειονοµικής υποστήριξης, στασιµότητα στην αξιολόγηση και επιµόρφωση.
– Εθελοντές στο περιθώριο: Παρά τον κρίσιµο ρόλο τους, η κυβέρνηση δεν εξασφάλισε ούτε εκπαίδευση ούτε εξοπλισµό ούτε οικονοµική στήριξη. Οι οµάδες καλύπτουν µόνες τους καύσιµα, στολές και ασφάλιση, ενώ η χρηµατοδότηση του «ΑΙΓΙΣ» έµεινε στα χαρτιά. Χωρίς ένταξη σε ενιαίο επιχειρησιακό δόγµα, οι εθελοντές παραµένουν ανεκµετάλλευτος πολλαπλασιαστής ισχύος.
Φύση – Πυρκαγιές – Πληµµύρες – ΑΠΕ
Γιατί το Περιβάλλον και η Ανθεκτικότητα έγιναν εργολαβία και επικοινωνία, αντί κοινό αγαθό προστασίας, ανάπτυξης και ευηµερίας;
– Πολιτική της επικοινωνίας και όχι της ουσίας: Η Κυβέρνηση επιλέγει την πολιτική της επικοινωνιακής διαχείρισης, όταν διαπιστώνει στην πράξη, προβλήµατα µε την αντιµετώπιση φυσικών καταστροφών (πυρκαγιές και πληµµύρες). Έναντι της οργάνωσης και ενίσχυσης της αποτελεσµατικότητας του κρατικού µηχανισµού για τις φυσικές καταστροφές.
– Καµένες εκτάσεις: την περίοδο 2019-2025 (σύµφωνα µε τον EFFIS), κάηκαν πάνω από 4,3 εκατοµµύρια στρέµµατα. Αποκορύφωµα το 2023 που κάηκαν 1,8 εκατ. στρέµµατα, το µεγαλύτερο µέγεθος καµένων εκτάσεων στην Ε.Ε. εκείνη τη χρονιά. Το 2021, η Εύβοια θρήνησε πάνω από 500.000 στρέµµατα δάσους. Το 2025, ήδη µετράµε εκατοντάδες χιλιάδες στρέµµατα σε Κρήτη Αχαΐα, Χίο, Ζάκυνθο, Ηλεία και Αττική.
– Απουσία πραγµατικών πολιτικών και στρατηγικών διαχείρισης των οικοσυστηµάτων και πρόληψης των φυσικών καταστροφών: Οι φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές, πληµµύρες, λειψυδρία, ερηµοποίηση) εντείνονται τα τελευταία έτη, τόσο από την επίδραση της κλιµατικής αλλαγής, όσο και από την ανθρώπινη δραστηριότητα που δεν προσαρµόστηκε στις νέες συνθήκες.
– Αποτυχία πρόληψης: Καµία ουσιαστική επένδυση δεν έγινε στην πρόληψη. Το µείγµα δαπανών παρέµεινε στρεβλό (80% καταστολή – 20% πρόληψη), όταν οι διεθνείς βέλτιστες πρακτικές δείχνουν τουλάχιστον 60%-40%. Δεν υπήρξε ενιαίο σχέδιο καθαρισµών, χαρτογράφηση κινδύνων, ούτε σχέδια οχύρωσης οικισµών στις ζώνες µίξης δάσους-οικισµού (WUI).
– Το σκάνδαλο AntiNERO: Το πολυδιαφηµισµένο επικοινωνιακά πρόγραµµα AntiNERO, αποτελεί σε επίπεδο διαχείρισης πόρων του Ταµείου Ανάκαµψης ένα ελκυστικό εργαλείο, που όµως, εκτελείται µε τρόπο που καταντά να έχει αντιπεριβαλλοντικό χαρακτήρα.
– Ανεπιτυχής χωροταξικός σχεδιασµός για τις ΑΠΕ: Η Κυβέρνηση δεν προχώρησε στην επικαιροποίηση και έγκριση του νέου χωροταξικού σχεδιασµού για τις ΑΠΕ, ούτε του συστήµατος αιτήσεων για χωροθέτηση νέων έργων.
– Αποτυχία στις δεσµεύσεις για την έγκριση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και την έκδοση των σχετικών Προεδρικών Διαταγµάτων διαχείρισης και προστασίας των περιοχών Natura 2000: Η Κυβέρνηση σκοπίµως καθυστερεί την παραλαβή και έγκριση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) και την έκδοση των σχετικών Προεδρικών Διαταγµάτων (ΠΔ), που καλύπτουν το 28% της χερσαίας και το 20% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας.
– Καθυστέρηση στους χάρτες πληµµυρικού κινδύνου: Η χώρα οδηγήθηκε το 2023 στο ΔΕΕ για µη συµµόρφωση µε την Οδηγία 2007/60/ΕΚ. Δεν υπάρχουν θεσµοθετηµένοι multi-hazard χάρτες (πληµµύρες, σεισµοί, πυρκαγιές, κατολισθήσεις), ούτε εθνική βάση δεδοµένων κινδύνου. Αυτό στερεί από το κράτος, την αυτοδιοίκηση και τους πολίτες κρίσιµα εργαλεία πρόληψης και επιβαρύνει οικονοµικά την Ελλάδα µε πρόστιµα και απώλεια χρηµατοδοτήσεων.
Νερά, Λειψυδρία, Ξηρασία
Η κυβερνητική πολιτική των τελευταίων ετών απέτυχε να διαµορφώσει ένα συνεκτικό, δίκαιο και βιώσιµο πλαίσιο διαχείρισης του νερού ως στρατηγικού φυσικού πόρου.
– Απουσία προληπτικής διαχείρισης και ετοιµότητας στην αντιµετώπιση υδατικής κρίσης: Η αντιµετώπιση της λειψυδρίας περιορίστηκε σε αποσπασµατικές λύσεις (π.χ. αφαλατώσεις «της τελευταίας στιγµής», απευθείας αναθέσεις), µε ανυπαρξία σχεδίου διαχείρισης σε περιοχές µε διαπιστωµένη ξηρασία και υδατική πίεση.
– Θεσµικές παρεµβάσεις προς την κατεύθυνση της ιδιωτικοποίησης: Η µορφή Α.Ε. στους Περιφερειακούς Οργανισµούς Διαχείρισης Υδάτων (ΟΔΥ), µε πρώτο παράδειγµα τον ΟΔΥΘ στη Θεσσαλία, οδηγεί σε αποκλειστική διαχείριση κρίσιµων υποδοµών και µεταφορά αρµοδιοτήτων από υφιστάµενους φορείς (ΓΟΕΒ, ΤΟΕΒ), χωρίς διαφάνεια, κοινωνικό έλεγχο ή θεσµική εγγύηση για το δηµόσιο συµφέρον.
– Προβληµατική Τιµολογιακή Πολιτική – ‘Ανοιγµα του δρόµου σε αυξήσεις: Η ΚΥΑ 5438/2024, αν και προβλέπει κλιµακωτή και εποχιακή τιµολόγηση µε κοινωνικά τιµολόγια, περιλαµβάνει πρόβλεψη για έκτακτη αναθεώρηση τιµολογίων, µε αποτέλεσµα την πιθανότητα αυξήσεων, χωρίς επαρκή έλεγχο από την ΡΑΑΕΥ. Η κλιµακωτή χρέωση συνεχίζει να γίνεται ανά κατοικία και όχι ανά κάτοικο, δηµιουργώντας ανισότητες.
– Ρυθµιστικό Πλαίσιο µε ανεπαρκή εποπτεία: Η ΡΑΑΕΥ αναλαµβάνει ρόλο εποπτείας σε κρίσιµους τοµείς (ύδατα, ενέργεια και απόβλητα ταυτόχρονα), χωρίς εξασφαλισµένους πόρους ή επαρκές προσωπικό. Αυτό εγείρει ερωτήµατα για τη δυνατότητά της να διασφαλίσει τη δηµόσια ωφέλεια. Συνεχίζουν και υπάρχουν επικαλύψεις αρµοδιοτήτων διαφόρων φορέων (π.χ. ΡΑΕΕΥ, Διευθύνεις Υδάτων κ.α.)
– Διασυνοριακή διαχείριση των υδατικών πόρων ποταµών της Βόρειας Ελλάδας: Οι διασυνοριακές συµφωνίες µε την Βουλγαρία (Νέστος,Έβρος, Δεσπάτης κα), αφενός χρειάζονται ανανέωση, δεδοµένου ότι λήγουν (ή έχουν λήξει), αφετέρου πρέπει να συνοδεύονται από συγκεκριµένες τεχνικές λύσεις και εργαλεία για τη «λειτουργία» και την αποτελεσµατικότητα τους. Χαρακτηριστικό είναι το υδατικό πρόβληµα στον Βόρειο και Νότιο Έβρο, µε τα νερά του ‘Αρδα και του Έβρου.
– Κρίσιµη η κατάσταση στην Αττική: Τα αποθέµατα ταµιευτήρων βρίσκονται στο χαµηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας (550 εκατ. κ.µ.,έναντι 790 εκατ. κ.µ. πέρυσι). Η καθυστέρηση στην επιλογή βιώσιµης λύσης δηµιουργεί συνθήκες «τεχνητής πίεσης» που ενδέχεται να αξιοποιηθούν για να νοµιµοποιήσουν υψηλού κόστους ή µη βέλτιστες λύσεις (π.χ. µεταφορά µε δεξαµενόπλοια από Αχελώο – 0,80Euro/κ.µ.).
– Λειψυδρία σε νησιά και τουριστικές περιοχές: Καµία θεσµική θωράκιση για τις περιοχές υψηλού κινδύνου. Οι απώλειες νερού φτάνουν 47-52% (διπλάσιες του ευρωπαϊκού µέσου όρου), ενώ τα έργα περιορίζονται σε αποσπασµατικές αφαλατώσεις και υδροφόρες. Ο µόνιµος πληθυσµός σε νησιά πολλαπλασιάζεται το καλοκαίρι, χωρίς µηχανισµούς πρόληψης ή παρακολούθησης. Η κυβέρνηση εξήγγειλε το 2025 χρηµατοδότηση 18 εκατ. ευρώ για 16 νησιά, χωρίς όµως εθνικό πλαίσιο στρατηγικής ή αξιολόγησης.
Απορρίµµατα, Κυκλική Οικονοµία
Επιχείρηση εξωραϊσµού από τη ΝΔ των δικών της ευθυνών για τα επτά χρόνια (2019 – 2025) διακυβέρνησης (επίκληση της πολύ κακής κατάστασης που παρέλαβε από τον ΣΥΡΙΖΑ).
– Η ανακύκλωση παραµένει πολύ χαµηλά (17% σύµφωνα µε τη EUROSTAT, ποσοστό πολύ χαµηλότερο του µέσου όρου των κρατώνµελών που είναι 49% και πολύ µακριά από τον στόχο 55% που ισχύει για τα κράτη µέλη για το 2025).
– Η ταφή ανέρχεται στο 81%, όταν ο µέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει περιοριστεί στο 23%.
– Ο Εθνικός Οργανισµός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), παραµένει χωρίς στελέχωση και αδυνατεί να διαδραµατίσει τον ρόλο του. Σήµερα δεν λειτουργεί ούτε καν το Διοικητικό του Συµβούλιο.
– Έχει καθυστερήσει δραµατικά η έναρξη των προγραµµάτων εγγυοδοσίας για τα απόβλητα συσκευασίας από πλαστικό ΡΕΤ και αλουµίνιο.
– Έχει χαθεί πολύτιµος χρόνος για την αξιοποίηση των πόρων ΕΣΠΑ 2021 – 2027 για τα απόβλητα (900.000.000 Euro). Υπάρχει µεγάλος κίνδυνος να χαθεί σηµαντικό µέρος τους, ήδη από τον Μάρτιο 2025 υπάρχει µείωση τους κατά Euro 95 εκ. (προαπαιτούµενο για την αποδέσµευση της χρηµατοδότησης η ολοκλήρωση και έγκριση των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠεΣΔΑ), που εκκρεµεί).
– Υπάρχει πολύ µεγάλη καθυστέρηση στην προετοιµασία των έργων στην Αττική, όπου παράγονται τα µισά περίπου αστικά στερεά απόβλητα της χώρας. Ενδεικτικά για τον Κεντρικό Τοµέα δεν έχει ακόµα καν χωροθετηθεί Μονάδα Επεξεργασίας.
– Με τη µεγάλη αποτυχία στην Αττική θα καταστεί παντελώς ανέφικτη η επίτευξη των εθνικών στόχων ανακύκλωσης.
– ‘Ασκοπη σύγκρουση της κυβέρνησης µε πολλούς Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) έχοντας νοµοθετήσει και δροµολογήσει συνενώσεις τους, χωρίς επαρκή αξιολόγηση όλων τα δεδοµένων και ουσιαστική διαβούλευση.
– Προώθηση της καύσης σύµµεικτων απορριµµάτων, κατά παράβαση της ιεράρχησης της διαχείρισης αποβλήτων και σε βάρος της ανακύκλωσης. Ανακοινώθηκε σχεδιασµός για 6 µονάδες ενεργειακής αξιοποίησης: χαρακτηριστικά η αδιαφάνεια και η µηδενική διαβούλευση µε τους ΦοΔΣΑ.
– Καµία ενηµέρωση για την αξιοποίηση των πόρων που έχουν συγκεντρωθεί από τη µέχρι σήµερα εφαρµογή του τέλους ταφής.
– Καταγραφή ενός επαναλαµβανόµενου µοτίβου παράδοσης στις φλόγες δεκάδων εγκαταστάσεων διαχείρισης υλικών προς ανακύκλωση.
