Καθώς ο ρυθμός που δίνουν οι δημοσκόποι στην πολιτική ζωή κρατάει όρθιο μόνο τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στη λεγομένη «δημοκρατική αντιπολίτευση» αναβιώνει η συζήτηση για «ενότητα». Ήτοι η σύγκλιση δυνάμεων, μέχρι και την κατάρτιση κοινών ψηφοδελτίων στις επόμενες εκλογές.
Αυτή η συζήτηση είναι μάλλον αφελής, αν όχι ανερμάτιστη και ως εκ τούτου αναποτελεσματική, για έναν συγκεκριμένο λόγο: Δεν μπορεί γκρεμίσει τα τείχη που χωρίζουν τις τέσσερις συνιστώσες της, εξ αριστερών επίθεσης κατά της κυβέρνησης στις κάλπες.
-Η πρώτη – και κυριότερη όπως φαίνεται – είναι το ΠΑΣΟΚ που δεν έχει όμως κανέναν επαρκή λόγο να μπει σ’ αυτή τη συζήτηση. Αν μη τι άλλο, γιατί το ζητούμενό της, απέχει πολύ από τις αντιλήψεις του επικεφαλής του.
Αν ο Νίκος Ανδρουλάκης ήθελε σύγκλιση με τον χώρο στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ, θα την είχε αποδεχθεί στις εκλογές του 2023. Όταν το πρότεινε ο Τσίπρας και – λόγω της απλής αναλογικής – είχε προοπτική επικράτησης απέναντι στη «χειρότερη κυβέρνηση από τη Μεταπολίτευση».
Σήμερα έχει περισσοτέρους λόγους να την απορρίπτει. Οι μετά το 2023 εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ δικαίωσαν την επιλογή να μην συμπορευθεί με το κόμμα που έχει στις γραμμές του τον Πολάκη που συνεχίζει να ασχημονεί, χωρίς τον τσαμπουκά «θα ξανάρθουμε και θα είναι αλλιώς» κι άλλα βαρίδια.
Επιπλέον η δική του θέση στο εσωκομματικό πεδίο, παρά την επικράτηση του στις έκτακτες αρχαιρεσίες, ξαναγίνεται επισφαλής και αν πάει σε διαβουλεύσεις με άλλες δυνάμεις, θα κλονιστεί σοβαρά. Άλλωστε υπάρχει ομάδα που προτιμάει συγκυβέρνηση με τον Μητσοτάκη…
-Δεύτερη συνιστώσα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, που βγήκε από τις προηγούμενες κάλπες με ρόλο αξιωματικής αντιπολίτευσης, τον διατήρησε στις Ευρωεκλογές και μετά από δυο αλλαγές ηγεσίας και δυο νέες διασπάσεις, δίνει μάχη για να βρίσκεται στην επόμενη Βουλή.
Η σημερινή ηγεσία του δεν διαθέτει πυγμή να επιβληθεί εσωκομματικά και ακτινοβολία για να επιβάλει την επανένωση, τουλάχιστον με τη «Νέα Αριστερά», που δεν έχει αυτόνομη προοπτική.
Για πολλούς αναλυτές, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να αποκτήσει δυναμική ακόμη και αν, δια της επανασυγκόλλησης στη Βουλή, ξαναγίνει αξιωματική αντιπολίτευση. Ξανασμίγοντας ο Παππάς με τον Τζανακόπουλο και η Δούρου με τον Φίλη, δεν διαμορφώνουν εμπροσθοβαρές σχήμα…
Άλλωστε τι νόημα έχει να επιδιώκει ο Φάμελλος τη συνένωση, όταν το κόμμα του κινδυνεύει με νέα διάσπαση από εν ενεργεία βουλευτή του;
-Τρίτη συνιστώσα είναι αυτός ο βουλευτής, που συμβαίνει να ονομάζεται Αλέξης Τσίπρας. Μέχρι στιγμής ο πρώην Πρωθυπουργός παίζει την κολοκυθιά με το κόμμα του και όσους δείχνουν ενδιαφέρον για το ενδεχόμενο να προσχωρήσει στην ίδρυση νέα πολιτικού φορέα.
Θα τον ιδρύσει; Προς το παρόν αποφεύγει να εμπλέκεται στην ενεργό πολιτική ζωή ή να τεθεί επικεφαλής κάποιου αγωνιστικού ρεύματος, αρκούμενος σε σποραδικές δηλώσεις δίκην αγγαρείας.
Γράφει βιβλίο… προώρων απομνημονευμάτων και προτιμάει διαλέξεις σε σεμινάρια, ανώδυνες συνεντεύξεις κι άλλες αναστηλωτικές για το προφίλ του – όπως ελπίζει τουλάχιστον – δραστηριότητες. Με φορέα το ομώνυμο Ινστιτούτο, δηλαδή τον… εαυτό του.
Πρακτικά ο Τσίπρας δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ και των αμοιβάδων που εκκολάφθηκαν υπό την ηγεσία του. Ούτε για την ευρύτερη «Δημοκρατική παράταξη» που τον ώθησε στην πρωθυπουργία το 2015 και τον κράτησε όρθιο το 2019. Περισσότερο σχεδιάζει την προσωπική πολιτική αποκατάσταση – ως συνέχιση καριέρας.
Ουδείς ως τώρα διακρίνει πώς θα την εξασφαλίσει, πέραν του, ανάρμοστου εναγκαλισμού του με δυνάμεις με τις οποίες έκανε ρήξεις στο παρελθόν.
Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν συνιστά παράγοντα συγκόλλησης των κομμάτων που προέκυψαν από τον ΣΥΡΙΖΑ. Προφανώς το μόνο που θα τον ενδιέφερε είναι η διάλυση του, ώστε να επιλέξει από το καλάθι, ποιους θα καλέσει στο κόμμα του, αν υπάρξει.
-Ως τέταρτη και πολυμορφική παράμετρος είναι η… υπόλοιπη «Αριστερά» – πλην του ΚΚΕ εννοείται. Αλλά οι ομάδες που συσπειρώνονται στην Κωνσταντοπούλου, τον Βαρουφάκη και τον Κασσελάκη, ούτε μεταξύ τους, ούτε με κανέναν άλλον μπορούν ή θέλουν να συναθροιστούν. Η επιδίωξη των επικεφαλής τους είναι η εξασφάλιση μίνιμουμ αριθμού ψηφοφόρων που θα τους εξασφαλίσει κάποια έδρανα στην επόμενη Βουλή.
Με αυτά δεδομένα, είναι χωρίς αντικείμενο και χωρίς προοπτική οι εκκλήσεις του Φάμελλου που «ακούει τον κόσμο να του λέει: ενωθείτε». Όπως και οι πρωτοβουλίες της Λουκάς Κατσέλη με τα γραφειοκρατικά «think tanks» των κομμάτων…
Έτσι η συζήτηση επιστρέφει εκεί που θα όφειλε να έχει ξεκινήσει: Πώς μπορεί να παρεμποδιστεί ή, έστω κουτσουρεμένη, κοινοβουλευτική πρωτοκαθεδρία του Μητσοτάκη μετά τις εκλογές;
Αν δεν τον αντικαταστήσουν οι δυνάμεις που τον ανέδειξαν στην ηγεσία της ΝΔ, θα την εξασφαλίσει. Κι από εκεί και πέρα έχει τον τρόπο και τα μέσα να κατασκευάσει κυβερνητική πλειοψηφία ξανά.
Αυτά που διαφεύγουν από όσους κινούνται, οργανωμένα ή όχι, στην ευρύτερη δημοκρατική αντιπολίτευση είναι συγκεκριμένα.
Πρώτο: Οι εκλογές κρίνονται από τα συμφραζόμενα της συγκυρίας στην οποία διενεργούνται κι από τις απαντήσεις που δίνουν τα κόμματα που μετέχουν στο κεντρικό δίλλημα που θα θέτει αυτή η συγκυρία. Όποιος πιστεύει ότι τα γνωρίζει είναι μακριά νυχτωμένος.
Δεύτερο: Οι πολίτες δεν θα οδηγηθούν στις κάλπες, ούτε για να επιβάλουν ποινές για την τραγωδία των Τεμπών, ούτε για να αποκαταστήσουν τη νομιμότητα στον ΟΠΕΚΕΠΕ και τη διαφθορά, ή για να ξανανοίξουν τη συζήτηση για τη Novartis και τις υποκλοπές. Ούτε καν οι ήττες στην εξωτερική πολιτική δεν πρόκειται να τους κινητοποιήσουν.
Όσοι μπουν στο παραβάν, θα το κάνουν με μια και μονή επιδίωξη: Να αναδείξουν Πρωθυπουργό και κυβέρνηση. Αλλά με διαθέσεις εντελώς διαφορετικές από αυτές που αναδεικνύει η αντιπολίτευση για «ανατροπή» και η κυβέρνηση για «σταθερότητα».
Θα ψηφίσουν με προσωπικά κριτήρια: Ιστορικά, πολιτικά, συναισθηματικά, τοπικά, συμφερόντων, ακόμη και αισθητικά. Όχι όμως διαβάζοντας κομματικές μπροσούρες και ελεγχόμενες συνεντεύξεις πολιτικών αρχηγών.
Τρίτο. Όλα αυτά συμπυκνώνονται στο ερώτημα: Ποιος θα κυβερνήσει; Το όποιο περιέχει το νέο ερώτημα: Αν φύγουν αυτοί που κυβερνούν σήμερα, ποιοι θα έλθουν;
Για όσους δεν έχουν χάσει την επαφή με την πραγματικότητα αυτά τα δυο ερωτήματα καθόρισαν τις εκλογές του 2023. Αν να δει κανείς με ποια κυβερνώσα ομάδα διεκδίκησε την επιστροφή του ο Τσίπρας θα καταλάβει γιατί οδηγήθηκε σε συντριβή.
Από ΄όλα αυτά προκύπτει ότι το πρόβλημα της αντιπολίτευσης δεν είναι πρόβλημα «ενότητας», αλλά πρόβλημα έλλειψης ηγεσίας. Δεν είναι η απουσία «εναλλακτικής πολιτικής», αλλά η απουσία κάποιου που όλα αυτά θα τα κάνει λόγο, κείμενο δημόσια παρουσία, όραμα, κίνητρο για κινητοποίηση…
Ο Τσίπρας είχε τις προσωπικές προϋποθέσεις γι’ αυτόν τον ρόλο, αλλά μετά το 2018 τον κατάπιαν η αναποφασιστικότητα και τα λάθη του. Σήμερα δεν διαθέτει ίχνος ριζοσπαστισμού και μαχητικότητας που θα μπορούσε να εμπνεύσει και την ενθρόνιση του.
Και με την ευκαιρία: Ότι τις αναρτήσεις του στο Facebook σχολιάζουν… digital creators, τον ταυτίζει απελπιστικά με τον Μητσοτάκη, τη Διαμαντοπούλου, τον Άδωνη και όσους αρέσκονται στην… επαγγελματική επικοινωνία!
Κακά τα ψέματα. Σήμερα κανείς από τους επικεφαλής των κομμάτων της αντιπολίτευσης δεν είναι πρωθυπουργήσιμος – επειδή κανείς δεν έχει την ηγετικότητα που χρειάζεται ο ηγέτης.
Θα βρεθεί προφανώς από τις νέες γενιές – και θα είναι αναγνωρίσιμος από μακριά, ως αντίπαλος του Μητσοτάκη και της Δεξιάς.
Δεν θα χρειαστεί καμία διαβούλευση από τις σημερινές κομματικές γραφειοκρατίες – που ενδιαφέρονται απλώς για την επιβίωσή τους. Ούτε κανένα σύμφωνο ενότητας μεταξύ τους και με τους 70άρηδες, που περιμένουν στην πίσω πόρτα…
Λίγη Ιστορία χρειάζεται Γουότσον…
