Έντονες πολιτικές εξελίξεις έχει προκαλέσει η κατάθεση που έδωσε την περασμένη Τρίτη στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, ο πρώην πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόρης Βάρρας. Άλλωστε, ο πρώην πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, κατέθεσε μεταξύ άλλων πως δέχθηκε παρεμβάσεις από τον τότε γενικό γραμματέα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Μάλιστα, απαντώντας σε ερώτηση της εισηγήτριας του ΠΑΣΟΚ, Μιλένας Αποστολάκη αν «ο κ. Βορίδης ήθελε να συνεχιστούν αυτές οι ανομίες και σας εκπαραθύρωσε;», ο κ. Βάρρας απάντησε «Συμφωνώ».
Στο πλαίσιο της πολύκροτης κατάθεσής του, ο κ. Βάρρας υπέβαλε στην Εξεταστική Επιτροπή ένα υπόμνημα 659 σελίδων, το οποίο βρίσκεται στη διάθεση του iEidiseis.gr. Στο πολυσέλιδο υπόμνημα, περιλαμβάνονται και δύο επιστολές που είχε αποστείλει ο κ. Βάρρας -ως τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ-, προς τον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Μάκη Βορίδη. Στις δύο αυτές επιστολές που αποκαλύπτει το iEidiseis.gr, ο κ. Βάρρας παρέχει μεταξύ άλλων, λεπτομερή ενημέρωση για το ζήτημα της πληρωμής της προκαταβολής βασικής ενίσχυσης για το 2020, αλλά και τις αιτίες που είχαν οδηγήσει τότε σε σοβαρά προβλήματα στην καταβολή των ενισχύσεων.
«Έγκαιρη παραλαβή 653.000 δηλώσεων»
Στις 2 Σεπτεμβρίου 2020, ο Γρηγόρης Βάρρας αποστέλλει εμπιστευτική επιστολή προς τον Μάκη Βορίδη για να τον ενημερώσει για την πληρωμή προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης του 2020. Όπως σημειώνεται στην επιστολή, λίγες μέρες νωρίτερα, ο κ. Βάρρας είχε επικοινωνία για τον ζήτημα με τον κ. Βορίδη και τον τότε αντιπρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ, Δημήτρη Μελλά.
Όπως ανέφερε στην επιστολή ο κ. Βάρρας, «αμέσως μετά την επιτυχημένη έγκαιρη παραλαβή των 653.000 δηλώσεων ΟΣΔΕ 2020, εν μέσω πανδημίας – παρά τις αντίθετες και τότε εικασίες για τη μη ολοκλήρωση της διαδικασίας- ξεκίνησαν οι προπαρασκευαστικές διαδικασίες για την έγκαιρη πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης 2020 που θα γίνει πριν το τέλος Οκτωβρίου 2020».
Σύμφωνα με τον κ. Βάρρα, ο ίδιος επέβλεψε προσωπικά τότε τις διαδικασίες. Μάλιστα, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε με όλους τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες, «έδωσα εντολή για την προετοιμασία της 1ης δοκιμαστικής πληρωμής της στις προκαταβολής στις 20 Σεπτεμβρίου 2020».
«Οι δύο αντιπρόεδροι έχουν την εποπτεία της διαδικασίας»
Στις 31 Αυγούστου 2020, «μετά από σύσκεψη με τους δύο αρμόδιους αντιπροέδρους εστάλη έγγραφο στον τεχνικό σύμβουλο με σαφείς εντολές, προδιαγραφές και τεύχος εντολών, ακριβώς όμοιο με αυτό του 2019, το οποίο και γνωρίζει, για την υλοποίηση της δοκιμαστικής πληρωμής».
Σύμφωνα με τον κ. Βάρρα, «καθημερινά οι δύο αντιπρόεδροι έχουν την εποπτεία της διαδικασίας για αξιολόγηση και διορθωτικές παρεμβάσεις στους υπηρεσιακούς παράγοντες και τον τεχνικό σύμβουλο. Μέχρι αυτή τη στιγμή που συντάσσεται η παρούσα επιστολή δεν έχει αναφερθεί στους αντιπροέδρους και σε εμένα κανένα σοβαρό πρόβλημα από τον τεχνικό σύμβουλο, όπως σας μεταφέρθηκε».
Η συνάντηση με τη διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ
Παρόλα αυτά, ο κ. Βάρρας σημείωνε τότε σκωπτικά ότι «η αντίστοιχη εντολή είχε δοθεί από την προηγούμενη διοίκηση για την πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης 2019 στον ίδιο τεχνικό σύμβουλου στις 18 Σεπτεμβρίου 2019, δηλαδή, όταν εμείς αντίστοιχα θα έχουμε για το 2020 την πρώτη δοκιμαστική πληρωμή».
Μάλιστα, στο τέλος της επιστολής του ο κ. Βάρρας ενημέρωση πως «σε χθεσινή επικοινωνία με τη γραμματεία σας, ζήτησα να περιληφθεί το θέμα της πληρωμής της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης 2020 στη ατζέντα με τα προς συζήτηση θέματα στο πλαίσιο συνάντησής σας με τη Διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, που έχουμε ζητήσει, κατά την οποία θα σας ενημερώσουμε με λεπτομέρεια για οτιδήποτε θεωρείται αναγκαίο από εσάς».
«Αρμόδιοι υπάλληλοι έμπλεξαν αδικαιολόγητα τον ΟΠΕΚΕΠΕ»
Στο δεύτερο ενημερωτικό σημείωμα που απέστειλε προς τον Μάκη Βορίδη στις 8 Σεπτεμβρίου 2020, ο κ. Βάρρας αναφέρεται μεταξύ άλλων σε δύο αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που εκδόθηκαν το 2020. Όπως σημειώνεται στο ενημερωτικό σημείωμα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο «δικαιώνει τις ελληνικές αρχές και υποχρεώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιστρέψει στη χώρα μας 466 εκ. ευρώ για τους καταλογισμούς μέχρι το 2013. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναγνωρίζει ότι η χώρα μας έχει δίκιο για τον ορισμό του μεσογειακού βοσκότοπου που αποτελείται και από ξυλώδη βλάστηση και όχι μόνο ποώδη».
Παράλληλα, στην επιστολή του, ο κ. Βάρρας αναφέρεται μεταξύ άλλων και σε νόμο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με τον οποίο «επιλύθηκαν θέματα της χρήσης των εκτάσεων που είχαν γεωργική και κτηνοτροφική χρήση».
Ως αποτέλεσμα ο κ. Βάρρας σημειώνει πως προέβη «σε μια συνολική επεξεργασία και αποτίμηση του θέματος και θα ήθελα να σας ενημερώσω για τα δεδομένα που προέκυψαν, ύστερα από 10 και πλέον χρόνια, για ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για τη χώρα, η λύση του οποίου απελευθερώνει τον φυσικό πόρο των βοσκοτόπων».
Κι αυτό ο κ. Βάρρας το έπραξε παρότι όπως υπογράμμισε, «αν και το θέμα αυτό απασχολούσε την υπηρεσία για πολλά χρόνια, οι αρμόδιοι υπάλληλοι που κατείχαν μέχρι πρότινος αυτές τις θέσεις, έχοντας εμπλέξει αδικαιολόγητα τον ΟΠΕΚΕΠΕ στη διαδικασία εξαγοράς εκτάσεων με την κύρωση των δασικών χαρτών, εστίασαν για καιρό στα προβλήματα που προέκυψαν με την κήρυξη αντισυνταγματικού του νόμου Φάμελλου και μέχρι στιγμής δεν έχω καμία υπηρεσιακή εισήγηση».
«Πολλοί κτηνοτρόφοι αντιμετωπίζουν θέμα με την καταβολή των ενισχύσεων»
Στη συνέχεια ο κ. Βάρρας, αφού περιγράφει το ιστορικό της καταβολής των ενισχύσεων, αναφέρεται στις αιτίες του προβλήματος. Μια εξ αυτών είναι ότι έως το 2014, «η ελληνική νομοθεσία θεωρούσε και τα βοσκοτόπια δασικές εκτάσεις και τις ονόμαζε βοσκήσιμες δασικές γαίες, γεγονός που αξιοποίησαν στην διένεξή τους με τις ελληνικές αρχές οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επέβαλαν και τους υψηλούς καταλογισμούς».
Ως αποτέλεσμα, υπήρξε «μείωση των εκτάσεων βοσκοτόπων που λάμβαναν ενισχύσεις. Ο προοδευτικός περιορισμός των επιλέξιμων, για καταβολή ενισχύσεων, βοσκοτόπων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ιδιαίτερα από το 2014 και μετά».
Κι έτσι, «από 24 εκ. στρέμματα το 2009-2013 να αναγνωρίζει τελικά για καταβολή ενισχύσεων μόνο 14-15 εκ. στρέμματα, με αποτέλεσμα πολλοί κτηνοτρόφοι να αντιμετωπίζουν θέμα με την καταβολή των επιδοτήσεων που τους αφορούν είτε στις άμεσες ενισχύσεις είτε στα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης».
«Λανθασμένες ενέργειες»
Ο κ. Βάρρας, αναφέρθηκε παράλληλα σε «λανθασμένες ενέργειες που επιβάρυναν το πρόβλημα». Ένα από αυτά ήταν «η εμπλοκή χωρίς ουσιαστικό λόγο από τις ελληνικές αρχές του θέματος της κύρωσης των δασικών χαρτών από το 2016 και μετά, με αποτέλεσμα οι κτηνοτρόφοι να καλούνται να καταβάλλουν χωρίς λόγο σημαντικά ποσά εν μέσω κρίσης, για να αγοράσουν δικούς τους βοσκότοπους, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε θέμα χαρακτηρισμού των βοσκήσιμων δασικών γαιών».
Μάλιστα, ο ίδιος σημείωνε τότε πως «μετά από έλεγχο που κατ’εντολή μου διενεργήθηκε στον Οργανισμό αποκαλύφθηκε ότι δεν είχαν καταβληθεί ενισχύσεις σε πάνω από 60.000 ΑΦΜ αγροτών (για το 2019), νούμερο εξόχως μεγάλο με τεράστιο πολιτικό αντίκτυπο , αφού οι κάτοχοι ή νόμιμοι χρήστες για χρόνια αυτών των εκτάσεων, με ένδειξη αγροτεμάχια ΔΑ (τα λεγόμενα δασικά), δεν έλαβαν τις ενισχύσεις τους για τα έτη 2018 & 2019, που για τόσα χρόνια ελάμβαναν νόμιμα».
«Εμμονή του ΟΠΕΚΕΠΕ»
Στη συνέχεια, ο κ. Βάρρας στέκεται και στην «εμμονή των ελληνικών αρχών (ΟΠΕΚΕΠΕ) στη διαφορετικότητα του μεσογειακού βοσκότοπου και την καταβολή των ενισχύσεων χωρίς περιορισμούς από το 2009 έως το 2013. Εξ’αυτού του λόγου και τα πρόστιμα αφορούν κυρίως τα χρόνια 2009-2013 και το δικαστήριο επέβαλε στην ΕΕ το 2020 να τα επιστρέψει στην Ελληνική Δημοκρατία. Στη συνέχεια, από το 2014 μέχρι το 2020 υπήρξε μια σειρά αστοχιών σε ΟΠΕΚΕΠΕ και ΥΠΑΑΤ που θα εξηγήσω άλλη φορά».
Σύμφωνα με τον κ. Βάρρα, «η οριστική επίλυση του προβλήματος» το 2020, δόθηκε μεταξύ άλλων μέσω των επίμαχων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, την επίλυση της χρήσης των εκτάσεων που είχαν γεωργική και κτηνοτροφική χρήση και την απεμπλοκή της διαδικασίας κύρωσης των ασικών χαρτών από την καταβολή των ενισχύσεων.
Ως αποτέλεσμα, υπήρξε «αύξηση κατ’ αρχήν κατά 9,6 εκ. στρέμματα των επιλέξιμων εκτάσεων βοσκοτόπων που θα είναι επιλέξιμες και διαθέσιμες στους κτηνοτρόφους άμεσα και με την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ… Τα 9,6 εκ. στρέμματα ενδέχεται να μειωθούν κατά περίπου 1 – 1,5 εκ. στρέμματα λόγω εφαρμογής της αναλογικότητας για τις περιπτώσεις που υπάρχουν βράχια, μικρές λίμνες, νέοι δρόμοι κλπ…».
Παρόλα αυτά, οι νέες επιλέξιμες εκτάσεις των βοσκοτόπων μπορούν σύμφωνα με τον κ. Βάρρα να κατανεμηθούν μεταξύ άλλων «στους κτηνοτρόφους που σήμερα αντιμετωπίζουν “τεχνητά” προβλήματα επάρκειας βοσκοτόπων λόγω της διαφοράς που υπήρχε με την ΕΕ, ώστε να συνεχίσουν να έχουν την ίδια χρήση από τους κτηνοτρόφους, δηλαδή αποκλειστικά για τη βόσκηση των ζώων ειδικά των αιγοπροβάτων για την παραγωγή της ελληνικής φέτας», αλλά και για να αποπληρωθούν παλαιές οφειλές προς τους παραγωγούς «που εκκρεμούσαν για πολλά χρόνια».
