Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ για την Τουρκία, το μέλλον των ελληνοτουρκικών, καθώς και των ευρωτουρκικών σχέσων, αναλύουν με άρθρα τους στο iEidiseis τρεις σημαντικοί πολιτικοί: Η Μαρία Σπυράκη, ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, ο Γιώργος Κατρούγκαλος, πρώην υπουργός και Τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ και ο Κώστας Παπαδάκης, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και ευρωβουλευτής του ΚΚΕ.
ΜΑΡΙΑ ΣΠΥΡΑΚΗ: Σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας: Ο ελέφαντας στο δωμάτιο
Οι «27» έστειλαν μηνύματα στην Τουρκία και κλώτσησαν το τενεκεδάκι των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ στο δρόμο του μέλλοντος...
Τα γραπτά μένουν. Ειδικά όταν πρόκειται για αποφάσεις των ηγετών κρατών και κυβερνήσεων που αποτελούν μέρος του κοινοτικού κεκτημένου.
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου δέχθηκε πολλαπλές ερμηνείες στην Ελλάδα , στη βάση της διαιρετικής τομής «άσπρο» - «μαύρο». Οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι αντίθετα έχουν εντρυφήσει στις αποχρώσεις και στην τέχνη του συμβιβασμού, προσυπέγραψαν ένα κείμενο που δεν μπορούσαν να απορρίψουν Μέρκελ, Ρούτε και Σάντσεζ και που ταυτόχρονα ικανοποιούσε Μακρόν ,Μητσοτάκη και Αναστασιάδη. Έστειλαν μηνύματα στην Τουρκία και κλώτσησαν το τενεκεδάκι των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ στο δρόμο του μέλλοντος…
Το κείμενο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχει και προειδοποίηση κυρώσεων και «γλυκαντικά» για την Τουρκία όπως είναι ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης και η επικαιροποίηση της κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας για το μεταναστευτικό ή πιο απλά λεφτά στο χέρι για τον Ερντογάν. Το μείγμα μπορεί να δεχθεί ερμηνείες όμως η περιγραφή για τα σημεία που ενδιαφέρουν την Ελλάδα είναι σαφής:
Η ΕΕ προειδοποιεί την Τουρκία πως εάν επανέλθει με μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις που παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο τότε «θα χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία και όλες τις δυνατότητες που έχει στη διάθεσή της ,συμπεριλαμβάνοντας και την πρόβλεψη των άρθρων 29 TEU και 215 TFEU, ώστε να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και εκείνα των κρατών μελών». Με απλά λόγια για πρώτη φορά βάζει στο τραπέζι το ενδεχόμενο μερικής ή ολικής διακοπής των οικονομικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας και μάλιστα με απόφαση ενισχυμένης πλειοψηφίας ( 215 TFEU)
Η ΕΕ δέχεται ως μοναδικό θέμα διμερούς διευθέτησης Ελλάδος-Τουρκίας την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ που συνεπάγεται , διαμηνύοντας στον Ερντογάν ότι η πρόθεσή του να «γκριζάρει» το μισό Αιγαίο δεν βρίσκει ευήκοα ώρα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Η αντιπολίτευση επιλέγει να βάλει τα πάντα στο μίξερ και υποστηρίζει πως η ΕΕ ,επι των ημερών Τσίπρα, αποφάσισε κυρώσεις για την Τουρκία. Η αλήθεια είναι πως οι κυρώσεις αφορούσαν πρόσωπα και οντότητες που παραβιάζουν την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Τώρα η ΕΕ προειδοποιεί συνολικά την Τουρκία με διακοπή οικονομικών σχέσεων. Άλλη διάσταση.
Ωστόσο πράγματι η ΕΕ δεν είναι γενναία απέναντι στην Τουρκία. Αν και τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξυπηρετούν τα εθνικά συμφέροντα, η ΕΕ αρνείται να αντιμετωπίσει τον «ελέφαντα στο δωμάτιο» που είναι ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ την ώρα που η Τουρκία έχει υπερβεί κάθε όριο. Παραβιάζει το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, τις αξίες του δυτικού κόσμου με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας, Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σε τζαμί, το κράτος Δικαίου , απειλεί και παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα κρατών-μελών της ΕΕ.
Η Τουρκία βρίσκεται σε καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας αλλά ακόμη και στα συμπεράσματα οι ηγέτες προσπαθούν να το ξεχάσουν . Άλλωστε κανένας μα κανένας από τους πολιτικούς στις Βρυξέλλες δεν επιχειρηματολογεί πλέον υπέρ της ενταξιακής προοπτικής της Τουρκίας. Όμως ούτε η Κομισιόν , ούτε οι ηγέτες που απαρτίζουν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο βρίσκουν το θάρρος να μιλήσουν για μια νέα σχέση ΕΕ-Τουρκίας. Όσο δεν συμβαίνει αυτό τόσο η ΕΕ θα απειλεί χωρίς να συνετίζει ουσιαστικά την Τουρκία και η Τουρκία θα μπορεί να ανταποδίδει τις απειλές χωρίς να φοβάται ότι η ΕΕ θα υλοποιήσει τις προειδοποιήσεις της στο σύνολό τους.
(Η Μαρία Σπυράκη είναι ευρωβουλευτής ΝΔ-ΕΛΚ)
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Μία οδυνηρή αποτυχία με κόστος
Έστω την τελευταία στιγμή η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της και να περιορίσει την βλάβη στα εθνικά συμφέροντα. Οφείλει να συγκαλέσει άμεσα συμβούλιο πολιτικών αρχηγών, ούτως ώστε να καλυφθεί το χαίνον κενό εθνικής στρατηγικής και ενωμένοι να αντιμετωπίσουμε τις τουρκικές προκλήσεις
Ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε «απολύτως ικανοποιημένος» από την έκβαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, από τα Συμπεράσματα του οποίου απουσίαζαν ακόμη και ως λέξη οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας. Και όμως, αυτός ήταν ο στόχος που ρητά και ξεκάθαρα η κυβέρνηση είχε θέσει για το Συμβούλιο αυτό. Ο ίδιος στο πρόσφατο άρθρο του στους Times έγραφε τα εξής: «Αργότερα αυτόν τον μήνα, οι ηγέτες της ΕΕ θα πραγματοποιήσουν ειδική σύνοδο για να αποφασίσουν με ποιον τρόπο θα απαντήσουν. Εάν η Τουρκία αρνηθεί να λογικευτεί έως τότε, δεν βλέπω άλλη επιλογή παρά να επιβάλουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες ουσιαστικές κυρώσεις».
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος προανήγγειλε στις 28/8 ότι «θα δαγκώνουν οι ευρωπαϊκές κυρώσεις έναντι της Τουρκίας», ενώ στις 19/9ήταν ακόμη πιο σαφής: «Θα υιοθετηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ένας κατάλογος κυρώσεων, που έχει ήδη εγκριθεί από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων. (…) Δεν θα είναι καλό για την Ευρώπη να μην υιοθετήσει κατάλογο κυρώσεων και την επόμενη ημέρα να αποδειχθεί ότι όλα αυτά που έλεγε ο κ. Ερντογάν ήταν προσχηματικά, μόνο και μόνο για να αποφύγει μια απόφαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.»
Αυτά ο κύριος Μητσοτάκης τα γνωρίζει. Ξέρει ότι όχι απλώς δεν πέρασε τον πήχη που ο ίδιος είχε θέσει, αλλά ούτε καν τον πλησίασε. Προτιμά όμως να βαφτίζει την οδυνηρή αποτυχία ως επιτυχία, για να μην αναλάβει τις ευθύνες του και επειδή πάντα θέτει την επικοινωνία πάνω από την ουσία.
Επρόκειτο για μια προδιαγεγραμμένη αποτυχία, εφόσον η κυβέρνηση στερείται στρατηγικής. Αγνόησε τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ σύμφωνα με τις οποίες η ορθή στρατηγική για τη χώρα μας θα ήταν να μετατρέψει τις κόκκινες γραμμές μας σε ευρωτουρκικές κόκκινες γραμμές, καλώντας την ΕΕ να υιοθετήσει μία διττή πολιτική απέναντι στην Τουρκία: Αφενός να ασκεί με κάθε μέσο πίεση για την αποτροπή της επιθετικότητας της με ισχυρές κυρώσεις, και αφετέρου να αποκαταστήσει συνθήκες ουσιαστικού διαλόγου μαζί της, βάζοντας στο τραπέζι την αναθεώρηση της τελωνειακής ένωσης και την εφαρμογή και επικαιροποίηση της Δήλωσης για το προσφυγικό.
Αντί για αυτά ο κ. Μητσοτάκης πολύ καθυστερημένα, μόλις από τον Ιούλιο, άρχισε να κάνει λόγο για κυρώσεις, χωρίς την αναγκαία προετοιμασία για κάτι τέτοιο. Δεν πραγματοποίησε ούτε μία προσυνάντηση πριν από τα κρίσιμα τελευταία Συμβούλιο, σε αντίθεση με άλλους ηγέτες, όπως ο Πρωθυπουργός της Ισπανίας. Άφησε σε ύπνωση τη σημαντική διπλωματική πρωτοβουλία πολυμερούς διπλωματίας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, την διάσκεψη των χωρών του ευρωπαϊκού νότου (MED 7) με αποτέλεσμα Ισπανία, Ιταλία και Μάλτα να μην υποστηρίζουν τις κυρώσεις .Συμφώνησε να ανακοινωθεί η συμφωνία για μηχανισμό αποκλιμάκωσης του ΝΑΤΟ (την οποία, σημειωτέον, μέχρι πρότινος αρνιόταν ότι συζητά) την ώρα που διεξαγόταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δίνοντας όπλα σε όσους - όπως η Γερμανία - ήθελαν να αποφύγουν τις κυρώσεις στην Τουρκία με το πρόσχημα ότι δήθεν αυτή πλέον «συμμορφώνεται».
Και, ας μην ξεχνάμε, μια εβδομάδα πριν έστειλε το χειρότερο δυνατό μήνυμα προς όλες τις πλευρές: Είναι ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που δεν περιέλαβε στην ετήσια ομιλία του στον ΟΗΕ μεταξύ των κυρίων προτεραιοτήτων της ελληνικής διπλωματίας το κυπριακό. Ούτε μία λέξη για την Κύπρο, σε μία στιγμή που αυτή είχε ανάγκη περισσότερο από ποτέ την αλληλεγγύη μας!
Αυτά τα μεγάλα λάθη δεν είναι, δυστυχώς, χωρίς κόστος για την πατρίδα μας. Τους κινδύνους τους είχε έγκαιρα και έγκυρα επισημάνει ο Αλέξης Τσίπρας στην επιστολή του προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, την οποία απέστειλε την παραμονή του Συμβουλίου, προκειμένου να ενισχύσει την εθνική προσπάθεια για κυρώσεις: «Θα αποτελούσε σοβαρό λάθος εκ μέρους της ΕΕ να θεωρήσει ότι απλά και μόνο η επανεκκίνηση ενός εύθραυστου ευρωτουρκικού διαλόγου, ειδικά υπό την σταθερή απειλή της επιστροφής Τουρκικών πολεμικών πλοίων, αποτελεί βιώσιμο πλαίσιο για την έξοδο από την κρίση και την προώθηση της ειρήνης, σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή.»
Έστω την τελευταία στιγμή η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της και να περιορίσει την βλάβη στα εθνικά συμφέροντα. Οφείλει να συγκαλέσει άμεσα συμβούλιο πολιτικών αρχηγών, ούτως ώστε να καλυφθεί το χαίνον κενό εθνικής στρατηγικής και ενωμένοι να αντιμετωπίσουμε τις τουρκικές προκλήσεις.
(Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι καθηγητής δημοσίου δικαίου, τομεάρχης εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ)
ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Εκτός τόπου και χρόνου το κυβερνητικό κλίμα «ευφορίας» για το ανακοινωθέν «χαϊδέματος» της Τουρκίας
Η στάση της ΕΕ και των κρατών της υπαγορεύεται από τα δικά τους συμφέροντα και την πάνω από όλα επιδίωξή τους να κρατήσουν στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο την «στρατηγική σύμμαχο» Τουρκία
Είναι πια πολυπαιγμένο το έργο της διάψευσης των προσδοκιών από τις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ σαν και την τελευταία. Είναι εκτός τόπου και χρόνου οι κυβερνητική ισχυρισμοί «ικανοποίησης» ότι το ανακοινωθέν τη Συνόδου συνιστά τάχα «σαφές μήνυμα» στην Τουρκία.
Η πραγματικότητα είναι όμως αμείλικτη και το κλίμα ευφορίας που επιχειρείται να καλλιεργηθεί έωλο. Οι όποιες κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας παραπέμφθηκαν στις ευρωενωσιακές καλένδες… Όμως η ουσία βρίσκεται κυρίως στο ότι καμιά συζήτηση για κυρώσεις ή υποκριτική έκφραση "αλληλεγγύης" δεν μπορεί να άρει τους πολυπλόκαμους οικονομικούς, πολιτικούς και στρατιωτικούς δεσμούς, που έχουν οι αστικές τάξεις της Γερμανίας και άλλων ισχυρών κρατών της ΕΕ, με αυτήν της Τουρκίας. Το δε "κάλεσμα" στην Τουρκία να απέχει από επιθετικές ενέργειες στο μέλλον, στην ουσία νομιμοποιεί την ως τώρα επιθετικότητά της, όπως αυτή κλιμακώνεται αυτές τις μέρες μετά την παρουσία και πόντιση καλωδίων του Oruc Reis σε τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, να συνεχίζει η Τουρκία να επιχειρεί στην Κυπριακή ΑΟΖ με το γεωτρύπανο Γιαβούζ και το σεισμογραφικό Μπαρμπαρός.
Στο ανακοινωθέν της Συνόδου μάλιστα επιβεβαιώνεται η εμπλοκή της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ στην επέμβαση στη Λευκορώσια, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού τους με τη Ρωσία. Είναι δε ενδεικτικό ότι η ΕΕ σπεύδει να προχωρήσει σε κυρώσεις σε βάρος της Λευκορωσίας την ώρα που μένει στα … «χαϊδέματα» της Τουρκίας.
Η στάση αυτή της ΕΕ και των κρατών της υπαγορεύεται από τα δικά τους συμφέροντα και την πάνω από όλα επιδίωξή τους να κρατήσουν στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο την «στρατηγική σύμμαχο» Τουρκία, αποσπώντας την από την επιρροή της Ρωσίας, αλλά και να διευρύνουν τις ήδη ισχυρές ενεργειακές, εμπορικές σχέσεις τους, το μεταξύ τους εξοπλιστικό παζάρι, τις συμφωνίες τους για το προσφυγικό. Η κατεύθυνση λοιπόν της ΕΕ είναι σαφής για διατήρηση και ενίσχυση των σχέσεων της ΕΕ με την αστική τάξη της Τουρκίας.
«Βγάζουν μάτι» τόσο τα αποτελέσματα (κι αυτής) της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, όπως και αυτά από την επίσκεψη Πομπέο στην Ελλάδα, ο οποίος δεν άρθρωσε λέξη για την επιθετικότητα της αστικής τάξης της Τουρκίας, ότι ΕΕ, ΗΠΑ, ΝΑΤΟ είναι παράγοντες που φουσκώνουν τα πανιά των αξιώσεων της. Όχι μόνο δεν είναι παράγοντες προστασίας κυριαρχικών δικαιωμάτων κι επίλυσης των προβλημάτων στην περιοχή, αλλά όξυνσης τους.
Η ελληνική αστική τάξη διεκδικώντας τη γεωστρατηγική αναβάθμισή της και σε ανταγωνισμό με την αστική τάξη της Τουρκίας εμπλέκει το λαό σε επικίνδυνα ιμπεριαλιστικά σχέδια, μετατρέπει τη χώρα σε ορμητήριο βάσεων κι ΑμερικανοΝΑΤΟικων υποδομών, σε μαγνήτη επιθέσεων με το λαό να εκτίθεται σε μεγάλους κινδύνους.
΄Ολα τα παραπάνω λειτουργούν τροφοδοτώντας επώδυνους για το λαό συμβιβασμούς κι επικίνδυνες διευθετήσεις, με ή χωρίς Χάγη, για συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και τη ΝοτιοΑνατολική Μεσόγειο, καθώς και την προώθηση διχοτομικού σχεδίου για την Κύπρο με την εποπτεία των ΕΕ,ΗΠΑ,ΝΑΤΟ.
Η στρατηγική σύμπλευση της κυβέρνησης της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτά τα επικίνδυνα για το λαό σχέδια είναι δεδομένη, τα οποία μάλιστα προωθούν με ζήλο κι οι δυο είτε βρίσκονται στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση. Μάταια καταφεύγουν να αναζητούν μεταξύ τους διαφορές σε δευτερεύοντα και χειρισμούς.
Αυτός ο δρόμος είναι που μας έφερε ως εδώ… Έχει χρεοκοπήσει και θα συνεχίσει να εκθέτει όλο και περισσότερο τους υποστηρικτές του, όμως όσο θα συνεχίζεται ο λαός μας θα βρίσκεται μπροστά και σε νέες περιπέτειες. Πολυτέλεια αναμονής δεν υπάρχει. Ο λαός μας να επαγρυπνεί. Αυτός μόνο μπορεί να γίνει πρωταγωνιστής για τη διασφάλιση των δικών του συμφερόντων. Αυτός μόνο μπορεί να δυναμώσει την πάλη του για απεμπλοκή από τα ιμπεριαλιστικά σχέδια, για καμιά αλλαγή συνόρων και των συνθηκών που τα προβλέπουν, για να φύγουν όλες οι ξένες βάσεις από τη χώρα μας. Για να χαράξει ο ίδιος δρόμο αποδέσμευσης από ΕΕ, ΝΑΤΟ με το λαό στην εξουσία.
(Ο Κώστας Παπαδάκης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και ευρωβουλευτής του ΚΚΕ)