«Αν δεν βρεθούν τρόποι παγκοσμιοποίησης της πολιτικής, της δημοκρατίας δηλαδή, πολύ φοβάμαι ότι το χάσμα οικονομίας-πολιτικής δημοκρατίας αλλά και αυτό μεταξύ των εισοδηματικών και των λοιπών ανισοτήτων θα διευρύνεται», επισημαίνει με συνέντευξή του στο iEidiseis ο Γιώργος Σιακαντάρης, διδάκτωρ κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου της Σόφιας, συγγραφέας, δοκιμιογράφος, βιβλιοκριτικός και αρθρογράφος, που έχει διατελέσει και επιστημονικός διευθυντής στο «ΙΣΤΑΜΕ Ανδρέας Παπανδρέου» και επιστημονικός υπεύθυνος του «Πολιτικού Εργαστηρίου για τη Σοσιαλδημοκρατία».
«Εδώ που φτάσαμε τα πράγματα για το Κίνημα Αλλαγής είναι πολύ δύσκολα υπό οποιαδήποτε ηγεσία. Αν τελικά αυτό αλλάξει ηγεσία θα πρέπει να αλλάξουν εκεί όλα, από το πασοκικό του όνομα μέχρι την πολιτική του αφήγηση. Δεν αρκούν εδώ παραθέσεις προτάσεων για κάθε τομέα, όπως προτείνουν κάποιοι. Ως πρώην επιστημονικός διευθυντής στο ΙΣΤΑΜΕ έχω στο αρχείο μου εκατοντάδες προτάσεων για τέτοια θέματα. Αν πραγματικά αυτές οι προτάσεις είχαν πολιτική απήχηση, θα μπορούσα πουλώντας τες να γίνω πλούσιος», αναφέρει για το Κίνημα Αλλαγής και υπογραμμίζοντας πως «προτάσεις και θέσεις υπάρχουν, κεντρική αφήγηση δεν υπάρχει». «Σήμερα η πολιτική δεν εμπνέει, δεν αρέσει. Αυτό κυρίως δυσκολεύει την Κεντροαριστερά. Αυτή θα εμπνεύσει ξανά, μόνο αν τις όποιες μεταρρυθμίσεις της τις εντάξει σ’ ένα πλαίσιο ανασυγκρότησης του κοινωνικού ιστού. Ανασυγκρότηση που θα έχει νικητές και ηττημένους. Δυστυχώς ή ευτυχώς», τονίζει με νόημα.
Ταυτόχρονα προειδοποιεί πως «αν η Κεντροαριστερά δεν μπορέσει να γίνει η πολιτική αντιπρόταση στην Κεντροδεξιά, τότε αυτή η αδυναμία δημιουργεί πολιτικό κενό το οποίο τείνει να καλυφτεί εντός της Κεντροδεξιάς».
Πώς θα είναι ο κόσμος μετά την πανδημία κ. Σιακαντάρη;
Η πανδημία αργά η γρήγορα θα περάσει. Δεν υπάρχουν όμως έτοιμες απαντήσεις για το τι θα επακολουθήσει. Καταρχάς τα φαινόμενα που συνόδευσαν την πανδημία δεν είναι καθόλου πρωτόγνωρα. Εξοργίζομαι όταν ακούω και διαβάζω πολιτικούς, κυρίως από τον χώρο της Κεντροαριστεράς, να μιλούν περί πρωτόγνωρων φαινομένων.
Αυτοί είτε λόγω άγνοιας είτε σκοπίμως έχουν προσχωρήσει στην κυρίαρχη δεξιά αφήγηση. Η ένταση των φαινομένων είναι πρωτόγνωρη, αυτά όχι. Η τεχνητή νοημοσύνη, η ψηφιακή οικονομία, η τηλεργασία, οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, το κράτος πρόληψης, οι «δημοκρατίες» της επιτήρησης και της παρακολούθησης, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, οι ψηφιακές ανισότητες, οι πλανητικοί φόβοι για τις περιβαλλοντικές διακινδυνεύσεις, ο νέος αυταρχισμός, η εμβάθυνση και επέκταση των ανισοτήτων, η επιβολή της τεχνολογίας στον άνθρωπο και την εργασία του, η κυριαρχία των αλγόριθμων, η «οικειοθελής» παράδοση των προσωπικών μας δεδομένων στις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, η κυριαρχία των πληροφοριακών δικτύων ταλαιπωρούν τις φιλελεύθερες δημοκρατίες εδώ και πολύ καιρό. Η μεταδημοκρατία δεν γεννήθηκε με την υγειονομική κρίση. Είναι αποτέλεσμα της αποτυχίας των δημοκρατιών να ελέγξουν τις τεχνολογίες. Στα παραπάνω ας προσθέσουμε και την λόγω πανδημίας περαιτέρω τεχνοκρατικοποίηση της πολιτικής που σηματοδοτεί το πέρασμα από την κυβέρνηση στη διακυβέρνηση.
Και η οικονομία; Εκτιμάτε ότι στο νέο τοπίο θα μπορεί να υπάρξει χώρος για όλους;
Συγγνώμη, αλλά πέστε μου έστω μια στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία που να υπήρχε οπουδήποτε, πολύ περισσότερο στην οικονομία, ίδιος χώρος για όλους. Ας μη τρέφουμε αυταπάτες γι’ αυτό. Μέσα στην πανδημία υπάρχουν χαμένοι αλλά και πολλοί κερδισμένοι. Μεγάλοι κερδισμένοι θα έλεγα. Είναι οι μεγάλοι τεχνολογικοί κολοσσοί, τα έσοδα των οποίων πολλαπλασιάστηκαν αυτό το διάστημα. Θα έλεγα πως μέσα σ’ όλα τα φορολογικά πλεονεκτήματα που είχαν, προστίθεται και η εδραίωση «τεχνικών» όπως η τηλεργασία, οι τηλεδιασκέψεις, οι τηλεαγορές. Σήμερα η κυριαρχία τους είναι μεγαλύτερη απ’ αυτήν που είχαν.
Μέσα στην πανδημία υπάρχουν χαμένοι αλλά και πολλοί κερδισμένοι. Μεγάλοι κερδισμένοι θα έλεγα. Είναι οι μεγάλοι τεχνολογικοί κολοσσοί, τα έσοδα των οποίων πολλαπλασιάστηκαν αυτό το διάστημα
Και δεν διαφαίνεται πολιτική βούληση για τον περιορισμό της δράσης τους. Η πρώην Επίτροπος Ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ ζήτησε από την Apple να καταβάλει φόρους ύψους 13 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ιρλανδία. Τελικά «έσπασε τα μούτρα της», αφού το Γενικό Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απέρριψε το αίτημα της. Και το απέρριψε όχι γιατί οι δικαστές ήταν «στημένοι», αλλά γιατί αυτοί ήταν δεσμευμένοι από την ίδια την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το δεύτερο μεγαλύτερο δικαστήριο της ΕΕ έκρινε πως η Κομισιόν δεν κατάφερε να αποδείξει ότι η φορολογική συμφωνία της Ιρλανδίας και της Apple παραβίασε την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί κρατικής βοήθειας ή ότι παρείχε στην εταιρεία άδικο πλεονέκτημα απέναντι σε ανταγωνιστές της.
Στο τελευταίο βιβλίο μου με τίτλο «Το πρωτείο της Δημοκρατίας. Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» (εκδόσεις Αλεξάνδρεια) υποστηρίζω ότι το μεγάλο πρόβλημα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης βρίσκεται στην αντίθεση και αντίφαση μεταξύ των θεσμών και των οργανισμών της οικονομίας (τεχνολογικοί κολοσσοί, τράπεζες, χρηματιστηριακά ιδρύματα και αγορές, πολυεθνικές, μεγάλες εταιρείες) που είναι παγκοσμιοποιημένοι και των πολιτικών θεσμών (κοινοβούλια, κόμματα, συνδικάτα) που δρουν σε εθνικό επίπεδο. Αυτή η αντίφαση εξηγεί και την κρίση των σοσιαλδημοκρατιών που δεν έχουν πλέον τα εργαλεία της πολιτικής που κατείχαν στο πλαίσιο του έθνους κράτους.
Αν δεν βρεθούν τρόποι παγκοσμιοποίησης της πολιτικής, της δημοκρατίας δηλαδή, πολύ φοβάμαι ότι το χάσμα οικονομίας-πολιτικής δημοκρατίας αλλά και αυτό μεταξύ των εισοδηματικών και των λοιπών ανισοτήτων θα διευρύνεται. Σύμφωνα με μελέτη της μη κυβερνητικής οργάνωσης Oxfam από το 2015 το μερίδιο της περιουσίας που κατέχει το 1% διαμορφώθηκε στο 44% του παγκόσμιου πλούτου το 2009, στο 48% το 2014 και θα ξεπερνούσε το 50% το 2016.
Αν δεν βρεθούν τρόποι παγκοσμιοποίησης της πολιτικής, της δημοκρατίας δηλαδή, πολύ φοβάμαι ότι το χάσμα οικονομίας-πολιτικής δημοκρατίας αλλά και αυτό μεταξύ των εισοδηματικών και των λοιπών ανισοτήτων θα διευρύνεται
Σήμερα ο Πικετί υπολόγισε πως αυτό ξεπερνά το 60%. Το ζητούμενο επομένως είναι τι χώρος θα υπάρχει στην οικονομία και πόσες θα είναι οι ανισότητες εντός του. Πολύ φοβάμαι πως αν δεν υπάρξει παγκόσμια δημοκρατική πολιτική απάντηση σ’ αυτές τις εξελίξεις θα ενταθούν οι τάσεις φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής. Ενώ μετά το τέλος της πανδημίας και την κρατική ενίσχυση που σήμερα υπάρχει, θα ακολουθήσει κύμα κλεισίματος μικρομεσαίων επιχειρήσεων και απολύσεων. Το ζητούμενο επομένως είναι η μείωση των ανισοτήτων μέσω του παγκόσμιου ελέγχου των οικονομικών κολοσσών, των μεγάλων εταιρειών.
Σύμφωνα με μελέτη της μη κυβερνητικής οργάνωσης Oxfam από το 2015 το μερίδιο της περιουσίας που κατέχει το 1% διαμορφώθηκε στο 44% του παγκόσμιου πλούτου το 2009, στο 48% το 2014 και θα ξεπερνούσε το 50% το 2016. Σήμερα ο Πικετί υπολόγισε πως αυτό ξεπερνά το 60%
Η κρίση που είναι μπροστά μας θα εντείνει τους παγκόσμιους ανταγωνισμούς. Ακόμα και το εμβόλιο έγινε όπλο γεωπολιτικών ανταγωνισμών, τη στιγμή που η ανθρωπότητα μετράει εκατομμύρια νεκρούς. Μπορεί η κρίση να ξεπεραστεί χωρίς ένοπλες συγκρούσεις;
Ό,τι περιγράφω παραπάνω εξηγεί, πιστεύω, το προς τα πού θα οδεύσουν οι παγκόσμιοι ανταγωνισμοί. Η αποτυχία Βεστάγκερ δείχνει πως ακόμη και οι διεθνείς οργανισμοί όπως η ΕΕ αποτυγχάνουν να ελέγξουν τους παγκόσμιους ανταγωνισμούς. Η εκλογή και η Προεδρία Τραμπ ήταν δείγματα αυτής της αδυναμίας. Το σημερινό πολυπολικό διεθνές σύστημα γεννά ανταγωνισμούς μεταξύ των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ίσως δεν οδηγούν σε ένοπλες συγκρούσεις σ’ αυτούς τους πόλους. «Παράγει» όμως τέτοιες συγκρούσεις και πραξικοπήματα στην περιφέρεια (Συρία, Λιβύη, Ιράκ, Αρμενία, Κριμαία, Καύκασος γενικά, Νοτιοανατολική Ασία). Μέσα σ’ όλα έχουμε και τον ανεξέλεγκτο εθνικισμό και πανισλαμισμό του νεοοθωμανιστή Ερντογάν.
Το σημερινό πολυπολικό διεθνές σύστημα γεννά ανταγωνισμούς μεταξύ των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ίσως δεν οδηγούν σε ένοπλες συγκρούσεις σ’ αυτούς τους πόλους. «Παράγει» όμως τέτοιες συγκρούσεις και πραξικοπήματα στην περιφέρεια (Συρία, Λιβύη, Ιράκ, Αρμενία, Κριμαία, Καύκασος γενικά, Νοτιοανατολική Ασία)
Και στη χώρα μας; Πώς θα είναι η επόμενη μέρα; Η κυβέρνηση εξακολουθεί να εμφανίζει μια σχεδόν ειδυλλιακή εικόνα…
Ναι, εμφανίζει μια ειδυλλιακή εικόνα συνεχίζοντας αυτό που έκανε και η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και όλες οι κυβερνήσεις όταν δεν έχουν εναλλακτικές αφηγήσεις. Δυστυχώς όσο τα πολιτικά συστήματα αποκτούν μονοπολικό χαρακτήρα, όσο δηλαδή όταν κυβερνά η Κεντροαριστερά κυβερνά σαν Κεντροδεξιά και όσο κυβερνά η Κεντροδεξιά αυτή εμφανίζεται σαν Κέντρο και Κεντροαριστερά, όσο οι δυο πόλοι της ευρωπαϊκής μεταπολεμικής ευημερίας μοιάζουν σαν δίδυμα αδελφάκια, τόσο η «επικοινωνία» θα επιβάλλεται της πολιτικής. Τόσο όμως θα μεγαλώνει κι ο κίνδυνος ενδυνάμωσης των άκρων. Η Ευρώπη και η χώρα μας χρειάζονται ένα κεντροαριστερό πόλο ως αντίβαρο στον κεντροδεξιό. Στις δημοκρατίες αν δεν υπάρχει εξωτερικό αντίβαρο στην κυριαρχία ενός πόλου, τότε αυτό δημιουργείται εντός του.
Δυστυχώς όσο τα πολιτικά συστήματα αποκτούν μονοπολικό χαρακτήρα, όσο δηλαδή όταν κυβερνά η Κεντροαριστερά κυβερνά σαν Κεντροδεξιά και όσο κυβερνά η Κεντροδεξιά αυτή εμφανίζεται σαν Κέντρο και Κεντροαριστερά, όσο οι δυο πόλοι της ευρωπαϊκής μεταπολεμικής ευημερίας μοιάζουν σαν δίδυμα αδελφάκια, τόσο η «επικοινωνία» θα επιβάλλεται της πολιτικής
Αν η Κεντροαριστερά δεν μπορέσει να γίνει η πολιτική αντιπρόταση στην Κεντροδεξιά, τότε αυτή η αδυναμία δημιουργεί πολιτικό κενό το οποίο τείνει να καλυφτεί εντός της Κεντροδεξιάς. Και τότε στην Ελλάδα ο φιλελεύθερος κ. Μητσοτάκης είναι πιθανό να βρει μπροστά του ακόμη και πρώην πρωθυπουργούς, σημερινούς υπουργούς και στελέχη, μη ικανοποιημένοι όλοι αυτοί από τις δικές του κεντρώες και αντιεθνικιστικές προτεραιότητες κι οι οποίοι θα επιδιώξουν να δημιουργήσουν έναν πόλο εθνικιστικής και ρατσιστικής Ακροδεξιάς.
Όλοι φαντάζονται τι θα σήμαινε για την ελληνική δημοκρατία ένα σύστημα στο οποίο ο ένας πόλος θα είναι η Κεντροδεξιά και ο άλλος η Ακροδεξιά. Δυστυχώς εδώ καταφέραμε να ευτελίσουμε ακόμη και το ζήτημα της «προοδευτικής διακυβέρνησης» που απασχολούσε εδώ και πολλά χρόνια την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και πολύ μεγάλους στοχαστές όπως ο Χάμπερμας και ο Γκίντενς, αλλά και πιο αριστερούς απ’ αυτούς όπως ο Μπάουμαν. Αυτό αντιμετωπίζεται απολίτικα σαν θέμα συνεργασίας ή μη του ΣΥΡΙΖΑ με το Κίνημα Αλλαγής.
Όλοι φαντάζονται τι θα σήμαινε για την ελληνική δημοκρατία ένα σύστημα στο οποίο ο ένας πόλος θα είναι η Κεντροδεξιά και ο άλλος η Ακροδεξιά
Η ελληνική Κεντροαριστερά δεν φαίνεται να έχει απαντήσεις για το τι σημαίνει «προοδευτική διακυβέρνηση», είτε αυτή εκπροσωπείται από το Κίνημα Αλλαγής είτε από την εκδοχή του ΣΥΡΙΖΑ, που κάποιοι εντός του θέλουν να τον παρουσιάζουν ως Κεντροαριστερά, αλλά αυτός δεν θέλει, δεν μπορεί και κυρίως δεν ξέρει να είναι. Μη πάτε μακριά. Κοιτάξτε την αντίδραση του κ. Τσίπρα στις τελευταίες εξελίξεις.
Ο κ. Τσίπρας με τον τρόπο που διαχειρίστηκε θέματα όπως οι καταγγελίες για σεξουαλική βία στους χώρους εργασίας, οι αποκαλύψεις για παιδεραστία που αφορά φτωχά παιδιά όπως τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα, η υπόθεση Κουφοντίνα και η βία της κοινωνίας και του κράτους όπως αποτυπώθηκαν στη Νέα Σμύρνη, δείχνει πως δεν μπορεί να παρακολουθήσει ένα σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό σχέδιο. Χρησιμοποιεί την υπόθεση Κουφοντίνα ως πεδίο κομματικής εκμετάλλευσης και όχι ως χώρο για να αποδείξει ότι η επιεικής στους εχθρούς της δημοκρατία πρέπει ταυτόχρονα να είναι και δυνατή απέναντί τους. Ενώ στο θέμα με τις καταγγελίες για σεξουαλική βία και εκμετάλλευση δεν αντιλαμβάνεται πως εδώ έχουμε να κάνουμε με τον τρόπο που διαρθρώνονται οι σχέσεις εξουσίας, με το πώς διαμορφώνονται οι ιεραρχίες σε μια κοινωνία – ιδού πεδίον δόξης λαμπρό για μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία- και όχι με το αν οι «δεξιοί» είναι όλοι «βιαστές και παιδεραστές».
Ενώ βλέπει, και ορθώς τη βλέπει, την αστυνομική βία, αδυνατεί να δει πως οι «γεννημένοι την 17η Νοέμβρη» δεν υποστηρίζουν ένα αίτημα ενός κρατούμενου, αλλά την ιδεολογία ενός απίστευτου δολοφόνου. Βεβαίως για να είμαι δίκαιος θα πρέπει να τονίσω ότι και η άλλη πλευρά της Δεξιάς και του «Κέντρου» ενώ ορθώς καταδικάζει την αποκρουστική απόπειρα δολοφονίας ενός νεαρού αστυνομικού από θρασύδειλα ανθρωπάκια, δεν βλέπει ότι στη συγκέντρωση της Νέας Σμύρνης συμμετείχαν άνθρωποι που δεν θέλουν τη βία, αλλά κουρασμένοι και από την πανδημία και από τη δεκαετή οικονομική κρίση αισθάνονται πως δεν έχουν καμία προοπτική. Αυτά τα φαινόμενα δεν είναι επανάληψη των «αγανακτισμένων». Το 2010 είχαμε την κινητοποίηση όσων νόμιζαν πως το πρόβλημα ήταν «να φέρουν πίσω τα κλεμμένα» και να τους επιστρέψουν το βιοτικό επίπεδο που είχαν. Τώρα όλοι συνειδητοποιούν πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Το αίτημα των σημερινών διαμαρτυρόμενων δεν είναι να τους επιστρέψουν όσα είχαν, αλλά το ότι χάνουν και όσα έχουν.
Το αίτημα των σημερινών διαμαρτυρόμενων δεν είναι να τους επιστρέψουν όσα είχαν, αλλά το ότι χάνουν και όσα έχουν. Το πρόβλημα τους δεν είναι μόνο η καθοδική κινητικότητά τους, αλλά η παντελής έλλειψη προοπτικής για το μέλλον τους
Το πρόβλημα τους δεν είναι μόνο η καθοδική κινητικότητά τους, αλλά η παντελής έλλειψη προοπτικής για το μέλλον τους. Το πρόβλημα όμως δεν σταματά στο τι κάνει ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ ή ο κ. Μητσοτάκης ή το ΚΙΝΑΛ, αφορά τις ευρύτερες τάσεις που διαμορφώνονται στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Τάσεις που εντείνουν την ισχυροποίηση ενός «μονοκομματικού πλουραλισμού» γύρω από τον κ. Μητσοτάκη, κάτι που οδηγεί στην αλαζονεία της Πεντέλης, της Ικαρίας, στους εκτός σειράς εμβολιασμούς κυβερνητικών στελεχών, στην ασύδοτη αστυνομική βία. Όλα αυτά -ανεξαρτήτως των προθέσεων των εκάστοτε κυβερνώντων, του κ. Μητσοτάκη συμπεριλαμβανόμενου – μπορούν να οδηγήσουν σε περιστολή του ρόλου των πολιτικών ελευθεριών ως δημόσιων ελεγκτικών μηχανισμών της όποιας κρατικής και οικονομικής αυταρχίας. Έτσι και αλλιώς όταν καταλαγιάσει παγκοσμίως ο κουρνιαχτός της πανδημίας, αυτό που μπορεί να μείνει, αν δεν υπάρξουν φωνές αντίστασης, θα είναι ο εκτελεστικός αυταρχισμός.
Το πρόβλημα όμως δεν σταματά στο τι κάνει ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ ή ο κ. Μητσοτάκης ή το ΚΙΝΑΛ, αφορά τις ευρύτερες τάσεις που διαμορφώνονται στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Τάσεις που εντείνουν την ισχυροποίηση ενός «μονοκομματικού πλουραλισμού» γύρω από τον κ. Μητσοτάκη
Αλήθεια, πώς κρίνετε τον Κυριάκο Μητσοτάκη είκοσι μήνες μετά τις εκλογές; Ένα μέρος του κέντρου δείχνει να το γοητεύεται…
Όταν ο κ. Μητσοτάκης εκλέχθηκε αρχηγός της ΝΔ έγραψα θετικά γι’ αυτόν και την εκλογή του. Ο κ. Μητσοτάκης εμφανίστηκε ως ένας φιλελεύθερος πολιτικός με μετριοπαθή λόγο και κεντρώες αναφορές. Εξακολουθώ να πιστεύω πως όντως είναι τέτοιος. Η σημερινή όμως κυριαρχία του τον οδηγεί σε αλαζονικές και πολλές φορές και αυταρχικές πολιτικές. Το αντίβαρο της Κεντροαριστεράς το χρειάζεται και ο κ. Μητσοτάκης και η ΝΔ. Πάντως πολλοί από την Κεντροαριστερά που τάχθηκαν με τον κ. Μητσοτάκη δεν γοητεύτηκαν απ’ αυτόν, αλλά απογοητεύτηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ και το Κίνημα Αλλαγής.
Η σημερινή όμως κυριαρχία του τον οδηγεί σε αλαζονικές και πολλές φορές και αυταρχικές πολιτικές. Το αντίβαρο της Κεντροαριστεράς το χρειάζεται και ο κ. Μητσοτάκης και η ΝΔ
Και το Κίνημα Αλλαγής; Τυχόν αλλαγή ηγεσίας μπορεί να είναι η λύση;
Εδώ που φτάσαμε τα πράγματα για το Κίνημα Αλλαγής είναι πολύ δύσκολα υπό οποιαδήποτε ηγεσία. Αν τελικά αυτό αλλάξει ηγεσία θα πρέπει να αλλάξουν εκεί όλα, από το πασοκικό του όνομα μέχρι την πολιτική του αφήγηση. Δεν αρκούν εδώ παραθέσεις προτάσεων για κάθε τομέα, όπως προτείνουν κάποιοι. Ως πρώην επιστημονικός διευθυντής στο ΙΣΤΑΜΕ έχω στο αρχείο μου εκατοντάδες προτάσεων για τέτοια θέματα. Αν πραγματικά αυτές οι προτάσεις είχαν πολιτική απήχηση, θα μπορούσα πουλώντας τες να γίνω πλούσιος.
Εδώ που φτάσαμε τα πράγματα για το Κίνημα Αλλαγής είναι πολύ δύσκολα υπό οποιαδήποτε ηγεσία. Αν τελικά αυτό αλλάξει ηγεσία θα πρέπει να αλλάξουν εκεί όλα, από το πασοκικό του όνομα μέχρι την πολιτική του αφήγηση
Προτάσεις και θέσεις υπάρχουν. Κεντρική αφήγηση δεν υπάρχει. Δυστυχώς οι πολίτες ζητούν από την ελληνική Κεντροαριστερά όχι να κλείνει σ’ όλες τις πτώσεις τη λέξη «αυτονομία», αλλά να καταθέσει μια αφήγηση που όπως έλεγε ο αξέχαστος ηγέτης του ΙΚΚ Ενρίκο Μπερλινγκουέρ- παντελώς άγνωστος στο χώρο του πάλαι ποτέ ΠΑΣΟΚ- θα καταδεικνύει πώς οι μεταρρυθμιστικές σου προτάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν στηριγμένες σε «μεταρρυθμιστικές συμμαχίες», κυρίως μέσα στην κοινωνία αλλά και στο πολιτικό σύστημα. Σήμερα η πολιτική δεν εμπνέει, δεν αρέσει. Αυτό κυρίως δυσκολεύει την Κεντροαριστερά. Αυτή θα εμπνεύσει ξανά, μόνο αν τις όποιες μεταρρυθμίσεις της τις εντάξει σ’ ένα πλαίσιο ανασυγκρότησης του κοινωνικού ιστού. Ανασυγκρότηση που θα έχει νικητές και ηττημένους. Δυστυχώς ή ευτυχώς.
Σήμερα η πολιτική δεν εμπνέει, δεν αρέσει. Αυτό κυρίως δυσκολεύει την Κεντροαριστερά. Αυτή θα εμπνεύσει ξανά, μόνο αν τις όποιες μεταρρυθμίσεις της τις εντάξει σ’ ένα πλαίσιο ανασυγκρότησης του κοινωνικού ιστού. Ανασυγκρότηση που θα έχει νικητές και ηττημένους. Δυστυχώς ή ευτυχώς
Η εναλλακτική λύση στη χώρα, στρατηγικά, ποια είναι κατά τη γνώμη σας κ. Σιακαντάρη;
Το 2008 έδειξε πως οι κοινωνίες στις οποίες μόνο το χρήμα παράγει νέο χρήμα έχουν τα όριά τους στην αντίφαση μεταξύ της υπερβολικής αύξησης των περιουσιακών στοιχείων των λίγων και στον πραγματικό πλούτο. Το 2010 οι 388 πλουσιότεροι κατείχαν όσα το φτωχότερο 50%. Το 2016 αυτοί είχαν γίνει 62 και σήμερα είναι 8. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, όχι μόνο λόγω του θανατηφόρου ιού, αλλά και επειδή αυτή η υπερσυγκέντρωση πλούτου βλάπτει σοβαρά την οικονομία, τη ζωή και το κλίμα.
Το 2010 οι 388 πλουσιότεροι κατείχαν όσα το φτωχότερο 50%. Το 2016 αυτοί είχαν γίνει 62 και σήμερα είναι 8. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, όχι μόνο λόγω του θανατηφόρου ιού, αλλά και επειδή αυτή η υπερσυγκέντρωση πλούτου βλάπτει σοβαρά την οικονομία, τη ζωή και το κλίμα
Χρειαζόμαστε ξανά κοινωνίες και οικονομίες στηριγμένες στην παραγωγή βιομηχανικών και αγροτικών οικολογικών προϊόντων και όχι στο εικονικό χρήμα. Χρειάζεται επιστροφή στο εμπόριο προϊόντων και όχι καπιταλισμός καζίνο. Χρειάζεται ενίσχυση της παραγωγικής εργασίας. Αυτό χρειάζεται να γίνει και στη χώρα μας. Για παράδειγμα το πακέτο του Ταμείου Ανάκαμψης να μη διατεθεί στους «γνωστούς» και όχι άγνωστους της ελληνικής κρατιστικής επιχειρηματικότητας, αλλά σε υγιείς επιχειρηματικούς οργανισμούς και κυρίως στην εργασία και σε υποδομές. Υπάρχουν πολιτικοί «εθελοντές», μεταρρυθμιστές για κάτι τέτοιο; Προσωπικά τους αναζητώ. Από εδώ ίσως να συνεχίσουμε την επόμενη συνομιλία μας.