Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου έχει ηλικία μόλις 56 ετών. Καθιερώθηκε το 1966 από το Διεθνές Συμβούλιο Βιβλίων για την Νεότητα (International Board on Books for Young People - IBBY), τον οργανισμό που ιδρύθηκε το 1953 στη Ζυρίχη της Ελβετίας με στόχο την προώθηση της φιλαναγνωσίας ανάμεσα στα παιδιά και τους εφήβους.
Το Διεθνές Συμβούλιο Βιβλίων για την Νεότητα αριθμεί σήμερα 80 κράτη – μέλη, χώρες όπου υπάρχει έντονη εκδοτική δραστηριότητα και ενδιαφέρον για το βιβλίο.
Η ημέρα που επιλέχτηκε για τον εορτασμό, η 2η Απριλίου, δεν είναι τυχαία. Στις 2 Απριλίου του 1805 γεννήθηκε ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ο μεγαλύτερος παραμυθάς στην ιστορία της Ευρώπης, από την εφεύρεση της τυπογραφίας και μετά.
Η ημέρα των γενεθλίων του ταυτίζεται με την «ενηλικίωση» της παιδικής λογοτεχνίας -η προφορική παράδοση έδωσε την θέση της στην λόγια και τα έργα του Άντερσεν και των ομότεχνών του πήραν τη θέση που τους άρμοζε στις οικιακές βιβλιοθήκες.
Ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου
Από το 1966 όταν καθιερώθηκε η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, κάθε χρόνο ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα του Διεθνούς Συμβούλιου Βιβλίων για την Νεότητα απευθύνει το κεντρικό μήνυμα της ημέρας και φιλοτεχνεί την αφίσα που διανέμεται σε όλο τον κόσμο.
Το μήνυμα και η αφίσα του φετινού εορτασμού μας έρχονται από τον μακρινό Καναδά και έχουν τις υπογραφές του συγγραφέα Richard Van Camp και της εικονογράφου και συγγραφέα Julie Flett.
Το μήνυμα του Van Camp:
«Οι ιστορίες είναι φτερά που σε βοηθούν να πετάς ψηλά κάθε μέρα. Το διάβασμα είναι ελευθερία. Το διάβασμα είναι ανάσα. Το διάβασμα σ’ αφήνει να βλέπεις τον κόσμο με τρόπο διαφορετικό και σε καλεί σε κόσμους που δε θα θέλεις ποτέ να τους αποχωριστείς. Το διάβασμα επιτρέπει στο πνεύμα σου να ονειρεύεται.Λένε ότι τα βιβλία είναι φίλοι για όλη μας τη ζωή και συμφωνώ. Το ιδανικό δικό σου σύμπαν πλαταίνει όταν διαβάζεις. Οι ιστορίες είναι φτερά που σε βοηθούν να πετάς ψηλά κάθε μέρα, βρες, λοιπόν, τα βιβλία που μιλούν στο πνεύμα σου, στην καρδιά σου, στο μυαλό σου. Τα βιβλία είναι γιατρικά. Θεραπεύουν. Καθησυχάζουν. Εμπνέουν. Διδάσκουν. Ας ευγνωμονούμε τους παραμυθάδες, τους αναγνώστες και τους ακροατές. Ας ευγνωμονούμε τα βιβλία. Είναι φάρμακα για έναν καλύτερο, φωτεινότερο κόσμο. Ευχαριστώ πολύ.»
Τη μετάφραση του μηνύματος στα ελληνικά έκανε η συγγραφέας και επίτιμη πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου.
Η ζωή του παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν
Ο Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν πέθανε στην Κοπεγχάγη το 1875 μετά από σύντομη αρρώστια. Ήταν εύπορος, πολυταξιδεμένος, πολυβραβευμένος και αγαπητός από τους συμπατριώτες του, που λάτρεψαν τα ποιήματά του, τα λιμπρέτα που έγραψε για την όπερα, τα διηγήματα και, πάνω απ’ όλα, τα παραμύθια του.
Όμως, όταν γεννήθηκε ο συγγραφέας, οι συνθήκες στις οποίες άνοιξε τα μάτια του δεν προοιώνιζαν μεγαλεία. Γιος ενός φτωχού επαγγελματία που είχε το προνόμιο να γνωρίζει γραφή και ανάγνωση και μιας αναλφάβητης πλύστρας, ο μικρός Χανς έμαθε να αγαπάει τα βιβλία από τον πατέρα του που του διάβαζε τις «Χίλιες και μια νύχτες». Και επειδή η οικογένειά του είχε κάποια σχέση -μέσω επαγγέλματος προφανώς- με την βασιλική αυλή, ο ίδιος ο βασιλιάς πλήρωσε για να λάβει μια στοιχειώδη εκπαίδευση.
Όμως, η ευτυχισμένη αυτή περίοδος τέλειωσε πρόωρα με τον θάνατο του πατέρα του και τον νέο γάμο της μητέρας του, που τον υποχρέωσε να αναζητήσει μέσα για την επιβίωσή του. Έτσι, σε ηλικία 11 χρόνων, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν έπιασε για πρώτη φορά δουλειά, πρώτα ως βοηθός σε νηματουργία και στη συνέχεια σαν παραγιός σε ράφτη.
Στα 14 μετακόμισε από το Όντενσε στην Κοπεγχάγη με την ελπίδα να γίνει δεκτός στο Βασιλικό Θέατρο της Δανίας με όπλο την εξαιρετική φωνή του. Τα κατάφερε, όμως η φωνή του άλλαξε και, ακολουθώντας τις συμβουλές ενός συναδέλφου του, αποφάσισε να δοκιμάσει την τύχη του γράφοντας στίχους. Μάλιστα γράφτηκε και στο σχολείο για να συμπληρώσει την εκπαίδευσή του, μια εμπειρία που περιέγραψε αργότερα ως την πιο τραυματική της ζωής του.
Μια πρώτη γεύση της επιτυχίας την πήρε ο νεαρός συγγραφέας το 1829. Πέρασαν άλλα 6 χρόνια για να αρχίσει να γράφει το έργο του που κατάκτησε την αθανασία. Τα περίφημα παραμύθια.
168 παραμύθια
168 παραμύθια άφησε πίσω του ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. «Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι», «Η βασίλισσα του χιονιού», «Το ασχημόπαπο», «Το μολυβένιο στρατιωτάκι», «Η μικρή γοργόνα», «Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα», «Η τοσοδούλα». «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», «Το χριστουγεννιάτικο έλατο» είναι μόνο μερικά από αυτά. Γλυκόπικρες ιστορίες με ήρωες παιδιά που υποφέρουν από την πείνα, το κρύο και τη αδιαφορία των γύρω τους, όμως δεν σταματάνε στιγμή να ονειρεύονται.
Όπως γλυκόπικρο ήταν και το τέλος του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Πέτυχε εκεί που οι ήρωες των ιστοριών του απέτυχαν: Οι σύγχρονοί του αναγνώρισαν το ταλέντο του και το αντάμειψαν με τιμές, λεφτά και ταξίδια. Όμως, δεν μπόρεσε ποτέ να κατακτήσει την αγάπη ενός δικού του ανθρώπου.
Οι βιογράφοι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν περιγράφουν την προσωπική του ζωή ως μία ερωτική απογοήτευση διαρκείας. Γυναίκες και άνδρες γλιστρούσαν μέσα από τα χέρια του αφήνοντάς τον μόνο και έρημο μέχρι το τέλος, με μοναδικούς συντρόφους τα βιβλία που τόσο αγάπησε.
- Η αφίσα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου τυπώθηκε και διανέμεται με τη φροντίδα των Εκδόσεων Πατάκη. Μπορείτε να αναζητήστε την αφίσα στο Βιβλιοπωλείο Πατάκη (Ακαδημίας 65), αν βρίσκεστε στην Αθήνα.
- Για αποστολή εκτός Αθηνών, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Τμήμα Εκδηλώσεων των Εκδόσεων Πατάκη στο ekdiloseis@patakis.gr.
- Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Διεθνές Συμβούλιο Βιβλίων για την Νεότητα (International Board on Books for Young People - IBBY) δείτε στο https://www.ibby.org/#