Μπορεί οι Σπαρτιάτες να έχουν χαραχθεί στο συλλογικό μας ασυνείδητο ως οι πιο δυνατοί και σκληροί στρατιώτες, ωστόσο υπήρχε ένας άλλος στρατός, λιγότερο γνωστός, που προκαλούσε τον φόβο και τον τρόμο στην αρχαία Ελλάδα.
Πρόκειται για των Ιερό Λόχο της Θήβας, γνωστό και ως ο «Στρατός των Εραστών». Μια ομάδα 300 επίλεκτων, Θηβαίων στρατιωτών που μάλιστα κατόρθωσαν να κατατροπώσουν τους περίφημους Σπαρτιάτες, σε μια θρυλική μάχη το 351 π.Χ. στα Λεύκτρα.
Σε αυτή τη μάχη, οι «εραστές» κατάφεραν να διασπάσουν την δεξιά πτέρυγα των Σπαρτιατών και να κατακτήσουν μια νίκη που, σε μεγάλο βαθμό, υποβάθμισε την στρατιωτική ηγεμονία που μέχρι τότε είχαν στον αρχαίο κόσμο.
Ο Λόχος της Θήβας ήταν διάσημος, αφενός για τη μαχητική ικανότητα των μελών του, αφετέρου, ωστόσο, για την ασυνήθιστη σύνθεσή του.Όπως είχε μάλιστα αναφέρει ο ιστορικός και βιογράφος Πλούταρχος στο «Βίοι Παράλληλοι: Πελοπίδας», οι 300 πολεμιστές του Ιερού λόχου ήταν εραστές. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα απαρτιζόταν από 150 ομόφυλα ζευγάρια.
Όπως μάλιστα αποκαλύπτουν οι αφηγήσεις της εποχής, η δομή του λόχου ήταν και ο λόγος της υπεροχής του στο πεδίο της μάχης, καθώς έδινε ένα παραπάνω κίνητρο στους πολεμιστές να παλέψουν ακόμα πιο σκληρά.
Έτσι, ο «Στρατός των Εραστών» παρέμεινε αήττητος για περισσότερα από 40 χρόνια μέχρι την ήττα του στη μάχη της Χαιρώνειας, το 338 π.Χ.
Εκεί, ηττήθηκαν ολοκληρωτικά, από τους Μακεδόνες του Φίλιππου Β’, πατέρα του Μ. Αλεξάνδρου. Σύμφωνα με τις ιστορίες, ο Ιερός Λόγος ήταν τόσο απρόθυμος να παραδοθεί, ώστε όλοι τους πολέμησαν μέχρις εσχάτων.
«Να βρει καταστροφή όποιον υπονοεί οτιδήποτε άσεμνο για τους άνδρες αυτούς», λέγεται πως είπε ο Φίλιππος Β’ όταν είδε τα πτώματα των ανδρών του Ιερού Λόχου, βάζοντας έτσι ένα επάξιο τέλος για τη μονάδα από τη Θήβα, που αυτόματα την έθεσε στο πάνθεον των σημαντικότερων στρατών όλων των εποχών.