Για τους περισσότερους η λέξη «Χριστούγεννα» σημαίνει γιορτή, δώρα, φώτα, στολίδια, ρεβεγιόν και μουσική. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλοί που… δεν ανυπομονούν και τόσο για τις ημέρες των εορτών, δεν μετρούν αντίστροφα τις ημέρες και δεν στολίζουν από τον Νοέμβριο.
Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες που κάνουν ορισμένους αντί να χαίρονται με τα Χριστούγεννα, να μελαγχολούν;
Οι έντονοι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής, η οικονομική κρίση και φυσικά προσφάτως η πανδημία του κορονοϊού και οι επιπτώσεις της στους διάφορους τομείς της καθημερινότητας, είναι μερικές από τις αιτίες που εξηγούν γιατί αρκετοί άνθρωποι βιώνουν συναισθήματα θλίψης κατά τη διάρκεια των εορτών.
Πιο συγκεκριμένα όμως, το «παζλ» της μελαγχολίας των Χριστουγέννων φαίνεται ότι συνθέτουν μεταξύ άλλων, οι παρακάτω λόγοι:
Υπερκαταναλωτισμός - Οικονομική κρίση
Το να βρεις τα «τέλεια χριστουγεννιάτικα δώρα» για τους αγαπημένους σου, για πολλούς αποτελεί την απόλυτη πρόκληση για την οποία ανυπομονούν όλον τον χρόνο. Για κάποιους άλλους πάλι, είναι συνδεδεμένο με υποχρέωση και αγγαρεία. Σίγουρα το να προσφέρεις χαρά είναι κάτι μοναδικό, όμως οι αγορές των εορτών συχνά προκαλούν άγχος, καθώς χρειάζονται χρόνο, ιδέες και φυσικά κοστίζουν. Πολλοί άλλωστε δεν συμπαθούν και τόσο τα Χριστούγεννα γιατί τα θεωρούν ως εποχή άμεσα συνυφασμένη με τον υπερκαταναλωτισμό. Η οικονομική κρίση παίζει σαφώς σημαντικό ρόλο στο στρες που δημιουργείται γύρω από τις αγορές των εορτών.
Οικογένεια
Η τριβή με συγγενείς κατά την περίοδο των εορτών μπορεί να φέρει στην επιφάνεια διαφωνίες και προβλήματα όπως είθισται. Οι «άβολες» ερωτήσεις στα χριστουγεννιάτικα τραπέζια (πχ πότε θα παντρευτείς;), κάνουν πολλούς να αισθάνονται αμηχανία και δυσαρέσκεια όταν πλησιάζουν οι οικογενειακές συγκεντρώσεις. Επίσης, οι αναμνήσεις που έχουμε από τα Χριστούγεννα δεν είναι για όλους ευχάριστες.
Social media
Τα τελευταία χρόνια τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κυριαρχήσει στη σφαίρα της επικοινωνίας, με τα άτομα να «βομβαρδίζονται» συνεχώς από δημοσιεύσεις φίλων, γνωστών ή και δημοσίων προσώπων, οι οποίοι προβάλουν κυρίως τις ευχάριστες ή «ωραιοποιημένες» στιγμές της ζωής τους.
Έτσι, δημιουργείται συχνά η πεποίθηση πως πχ οι λαμπεροί έξοδοι, το πλουσιοπάροχο γιορτινό τραπέζι και τα ακριβά δώρα που προβάλλονται στα social media, είναι τα «ιδανικά Χριστούγεννα». Αυτό κάνει τα άτομα ουσιαστικά να συγκρίνουν τις ζωές τους με των άλλων, χωρίς αυτό να σημαίνει φυσικά ότι στην πραγματικότητα υστερούν σε σχέση με εκείνους.
«Εποχιακή Κατάθλιψη»
H «εποχιακή κατάθλιψη» είναι φαινόμενο που παρατηρείται την περίοδο του χειμώνα, όπου εκτιθέμεθα λιγότερο στο ηλιακό φως, λόγω καιρικών συνθηκών, ενώ ταυτόχρονα οι νύχτες (σκοτάδι) έχουν μεγαλύτερη διάρκεια. Η εν λόγω διαταραχή συχνά επηρεάζει τα άτομα και την περίοδο των εορτών.
Κορονοϊός
Τα φετινά Χριστούγεννα, όπως και τα περσινά, είναι πολύ διαφορετικά από ότι είχαμε συνηθίσει. Οι γιορτές βρίσκονται υπό τη «σκιά» του κορονοϊού και, μπορεί φέτος να μην έχουμε lockdown, όμως ο φόβος για διασπορά είναι μεγάλος, αφού πλέον «παρελαύνει» στη χώρα και η μετάλλαξη Ομικρον.
Έτσι, καλούμαστε για ακόμα μια χρονιά να περιορίσουμε ενδεχομένως τις επαφές μας, τις εξόδους μας, καθώς και τα ταξίδια μας. Η πανδημία έφερε μαζί της σωρεία ψυχολογικών προβλημάτων και ο παράγοντας «Covid» δεν θα μπορούσε να λείπει από τη χριστουγεννιάτικη μελαγχολία.
Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι εκτός από τους παραπάνω παράγοντες, ιδιαίτερα επιρρεπείς στη θλίψη των Χριστουγέννων είναι και άνθρωποι ηλικιωμένοι, ασθενείς, άνεργοι, καθώς και άνθρωποι που ζουν μόνοι.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η μελαγχολία των γιορτών
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να ελεγχθούν σε έναν βαθμό, αν αφενός αποδεχτούμε ότι υπάρχουν και δεν κρυβόμαστε από αυτά και αφετέρου, όταν τα αναγνωρίσουμε ως φυσιολογικά και ανθρώπινα.
Όπως και τα υπόλοιπα συναισθήματα, θα κάνουν τον κύκλο τους. Άλλωστε, συχνά για να βιώσει κανείς τη χαρά, χρειάζεται να περάσει και από τη θλίψη, ώστε να συγκρίνει καταστάσεις και να «παράγει» νέες λύσεις.
Έτσι, είναι καλό τα Χριστούγεννα:
- Να επιλέγουμε, στον βαθμό που είναι εφικτό, τον τρόπο με τον οποίο θέλουμε να περάσουμε τις ημέρες αυτές.
-Να δώσουμε στον εαυτό μας χρόνο για να χαλαρώσει και να ξεκουραστεί.
-Να μοιραστούμε τους προβληματισμούς μας με ανθρώπους που εμπιστευόμαστε και νιώθουμε πιο κοντά.
Τέλος, είναι σημαντικό να τονιστεί πως σε περίπτωση που τα αρνητικά συναισθήματα επιμένουν και μετά το πέρας των γιορτών για, καλό θα ήταν να αναζητήσει κανείς βοήθεια από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας.