Στο τεράστιο θέμα των θανάτων από ή με κορονοϊό αναφέρεται ο καθηγητής Θεόδωρος Λύτρας. Μάλιστα εξηγεί όλους εκείνους τους λόγους γιατί είναι αντιπαραγωγικό να βαφτίζουμε τους θανάτους «με Covid».
Όπως σημειώνει «η διάκριση μεταξύ θανάτων «με» COVID-19 / «από» COVID-19 (που άκουσα χθες κ από επίσημα χείλη) είναι μια τεράστια πλάνη για 3 βασικούς λόγους:
1. o θάνατος είναι πολυπαραγοντικό φαινόμενο
2. δεν είναι πάντα ξεκάθαρη η αιτιολογική αλυσίδα
3. η εργαστ.επιβεβαίωση υποεκτιμά (thread)» και εξηγεί με νόημα:
«1.Ο θάνατος συνηθέστερα προκύπτει από συνδυασμό ενός ή πολλών αιτίων και υποκειμένων νοσημάτων. (Δείτε ΕΔΩ) Για παράδειγμα, ένας καπνιστής και διαβητικός παθαίνει έμφραγμα κ πεθαίνει. Μπορούμε να πούμε οτι πέθανε «με» διαβήτη και όχι «από» διαβήτη; Ο μόνος τρόπος θα ήταν να παρατηρούσαμε ένα «παράλληλο σύμπαν» (το λεγόμενο counterfactual) στο οποίο ο συγκεκριμένος θα ήταν καπνιστής αλλά όχι διαβητικός, και να δούμε αν θα πάθαινε έμφραγμα κι αν θα πέθαινε από αυτό.
Τότε μόνο θα μπορούσαμε να πούμε «με» ή «από» με ασφάλεια.
2. Τα πράγματα μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα θολά ως προς το τι οδηγεί στο θάνατο.
Για παράδειγμα, κάποιος παθαίνει έμφραγμα κ πεθαίνει, 7 μέρες μετά αφότου προσβλήθηκε από γρίπη. Θα αποδίδατε ποτέ το θάνατο στη γρίπη;
Δυστυχώς είναι κάτι που δε μπορεί να αποκλειστεί!
Παρομοίως: Ένας ηλικιωμένος εισάγεται για αρθροπλαστική ισχίου. Μετεγχειρητικά παθαίνει ουρολοίμωξη, ταυτόχρονα κολλάει COVID-19, και πεθαίνει εντός νοσοκομείου.
Με ποιά λογική θα αποκλείσουμε τον COVID-19 ως αίτιο μετεγχειρητικής επιδείνωσης, βαφτίζοντας τον θάνατο «με» COVID;
3.Στις περισσότερες χώρες, οι εργαστηριακά επιβεβαιωμένοι θάνατοι COVID-19 υποτιμούν* κατά το μάλλον ή ήττον τους πραγματικούς, διότι δε γίνεται σε όλους εργαστηριακή επιβεβαίωση. Δείτε ΕΔΩ
Για παράδειγμα, η κατάκοιτη γιαγιά στη Γλώσσα Σκοπέλου ή το Αρχοντοχώρι Ξηρόμερου που κολλάει από τον εγγονό κ πεθαίνει στο σπίτι, συχνά δε θα επιβεβαιωθεί ποτέ ως COVID-19 είτε με rapid είτε πολύ περισσότερο με PCR.
Αυτό το σφάλμα πιθανότατα υπερ-καλύπτει τους όποιους θανάτους που μετρώνται ως COVID-19 χωρίς ο ιός να έχει πραγματικά καμμία συνεισφορά».
Και καταλήγει ο κ. Λύτρας: «Ποιά λοιπόν είναι η σωστή προσέγγιση;
Πρώτον, εκείνη του WHO (Δείτε ΕΔΩ) την οποία *σωστά* ακολουθεί ο ΕΟΔΥ: Κάθε θάνατος με κλινικά συμβατή νόσο και θετικό τεστ, απουσία ανάρρωσης ή μιας ξεκάθαρα άσχετης με τον ιό αιτίας θανάτου (π.χ. τραύμα), θεωρείται ως θάνατος *από* COVID-19. Πρακτικά το σύνολο των θανάτων στην Ελλάδα που έχει καταγράψει ο ΕΟΔΥ πληρούν αυτόν τον ορισμό, άρα είναι θάνατοι *από* κ όχι *με* COVID-19.
Σημειώσατε οτι οι εν λόγω αριθμοί θανάτων ΔΕΝ είναι άμεσα συγκρίσιμοι με τους αντίστοιχους άλλων χωρών, διότι διαφέρουν τα συστήματα επιτήρησης και η συχνότητα/είδος των εργαστηριακών ελέγχων.
Η δεύτερη προσέγγιση αφορά την ανάλυση της αδρής θνησιμότητας με μοντέλα που επιχειρούν να προσεγγίσουν το προαναφερθέν «counterfactual» και να εκτιμήσουν πόσοι θάνατοι αποδίδονται στατιστικά στον κορονοϊό. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η ανωτέρω δημοσίευση στο Lancet, απ'όπου ο σχετικός πίνακας με την υπερβάλλουσα θνησιμότητα όλων των χωρών (Δείτε ΕΔΩ)
Η προσέγγιση αυτή έχει τα δικά της προβλήματα, π.χ. διαφορετικά μοντέλα θα παράξουν, διαφορετικές εκτιμήσεις, κι είναι δύσκολο να ξεχωρίσουν οι θάνατοι που αποδίδονται στον ιό ή σε άλλους παράγοντες (π.χ. lockdown).
Είναι όμως η μόνη εναλλακτική, που παράγει εκτιμήσεις συγκρίσιμες, χρήσιμες και αρκετά αξιόπιστες.
Π.χ. (για τη γρίπη). (Δείτε ΕΔΩ)
Σε κάθε περίπτωση, είναι εντελώς αντιπαραγωγικό να βαφτίζουμε θανάτους που καταγράφουμε στην επιτήρηση ως θανάτους «με COVID».
Κ αν θέλουμε να βγάλουμε καλύτερα συμπεράσματα, ας αναλύσουμε προσεκτικά την αδρή θνησιμότητα (έχω αιτηθεί τα στοιχεία+αναμένω)».
Η ανάρτηση του κ. Λύτρα
{https://twitter.com/TheodoreLytras/status/1508464165618339848}