Η πανδημία της COVID-19 ώθησε όλα τα συστήματα υγείας στα όριά τους, αποκαλύπτοντας και επιδεινώνοντας σοβαρά υποκείμενα προβλήματα και ελλείψεις. Στη χώρα μας αυτά αναδείχθηκαν πιο έντονα, προερχόμενα από την υποχρηματοδότηση και τις στρεβλώσεις δεκαετιών. Το σύστημα υγείας στην Ελλάδα επιβαρύνεται περισσότερο από πρωτόγνωρες προκλήσεις, όπως η συνεχής γήρανση του πληθυσμού, η αύξηση των χρονίως πασχόντων, οι περιορισμένοι πόροι στην πρόληψη, η παχυσαρκία (η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από το μέσο όρο της Ευρώπης, ενώ τα παιδιά στην Ελλάδα εμφανίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ευρώπη), το κάπνισμα (η Ελλάδα είναι δεύτερη στην Ευρώπη), αλλά και απειλές όπως η μικροβιακή αντοχή και η κλιματική αλλαγή, οδηγούν στην αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες υγείας και νέες θεραπείες.
Μαζί με τα προβλήματα, όμως, αναδείχθηκε και η υποχρέωση να θωρακίσουμε το σύστημα υγείας, να το κάνουμε πιο ανθεκτικό στις σημερινές και τις μελλοντικές προκλήσεις, αλλά και να στηρίξουμε την καινοτομία.
Η φαρμακοβιομηχανία είναι αισιόδοξη για ένα πιο υγιές μέλλον. Αρκεί τώρα να προτεραιοποιήσουμε την υγεία σε πολιτικό και δημόσιο επίπεδο, ανοίγοντας το δρόμο για να ενδυναμώσουμε το σύστημα υγείας.
Η διασφάλιση του μέλλοντος των συστημάτων υγείας ξεκινά με τη χρηματοδότησή τους ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες των χωρών. Οι κυβερνήσεις δεν πρέπει πλέον να θεωρούν τις δαπάνες για την υγεία ως κόστος ή στόχο για βραχυπρόθεσμες περικοπές κόστους, αλλά ως κοινωνική επένδυση τόσο στην ευημερία των πολιτών όσο και στο οικονομικό μας μέλλον.
Δυστυχώς, το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης της δημόσιας υγείας είναι πολύ μεγάλο στη χώρα μας. Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη ανά κεφαλή στην Ελλάδα βρίσκεται σημαντικά χαμηλότερα από τον Ευρωπαϊκό Μέσο Όρο (στην Ελλάδα η Πολιτεία ξοδεύει πολύ λιγότερα χρήματα για το φάρμακο συγκριτικά με τις χώρες τόσο της Νότιας όσο και της Δυτικής Ευρώπης) και ενώ θεσπίστηκαν πολλά οριζόντια, πολλές φορές αντιφατικά μέτρα, απέτυχαν να ελέγξουν τη συνταγογράφηση και τη ζήτηση, με αποτέλεσμα η λύση του clawback να μεταβληθεί από δίχτυ ασφαλείας για την τήρηση του προϋπολογισμού σε εργαλείο χρηματοδότησης του συστήματος υγείας.
Αυτή η επένδυση θα πρέπει να επικεντρωθεί σε πέντε προτεραιότητες ενδυνάμωσης: Aσθενοκεντρικότητα, Αποτελεσματικότητα, Ενδυνάμωση του Εργατικού Δυναμικού, Αποδοτικότητα και Ανθεκτικότητα.
Τί προτείνει ο ΣΦΕΕ:
1. Μεταρρυθμίσεις: - Ψηφιοποίηση: Ενδυνάμωση του συστήματος υγείας σημαίνει ότι υιοθετούμε τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για το μετασχηματισμό του συστήματος – δηλαδή την ψηφιοποίηση και την καινοτομία που δημιουργεί αξία για τους ασθενείς, τα συστήματα υγείας και την κοινωνία στο σύνολό της.
Όσον αφορά την ψηφιοποίηση, η Ελλάδα απέδειξε ότι μπορεί. Η άυλη συνταγογράφηση και η πλατφόρμα εμβολιασμών είναι δύο μεγάλα έργα που υλοποιήθηκαν γρήγορα και με επιτυχία. Τώρα θα πρέπει να επιταχύνουμε την ολοκλήρωση και άλλων μεταρρυθμίσεων – σχετικά κονδύλια περιλαμβάνονται και στο RRF. Εξαιρετικά σημαντικές είναι: η διεξοδική ψηφιοποίηση όλων των πράξεων και δεδομένων στο σύστημα υγείας και η ουσιαστική λειτουργία ελεγκτικών μηχανισμών που θα κατοχυρώνουν και τη σκοπιμότητά τους. Επίσης, θα πρέπει να επιταχύνουμε την ολοκλήρωση και πλήρη εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και των μητρώων ασθενών. Ο ψηφιακός φάκελος ασθενούς πρέπει να γίνει επιτέλους πραγματικότητα!
2. Αύξηση των διατιθέμενων πόρων. Η υγεία τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να συγκεντρώσει σημαντικά αυξημένους πόρους για να μπορεί να παρέχει στους πολίτες τα αναμενόμενα από ένα ευνομούμενο κοινωνικό κράτος. Ειδικά η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί σε ορθολογικό πλαίσιο, δεδομένου πως παραμένει καθηλωμένη στα ίδια περίπου επίπεδα για περισσότερα από 5 χρόνια.
3. Clawback: Θα πρέπει να γίνει πραγματική μείωση του clawback. Αυτό για τις επιχειρήσεις σημαίνει μείωση της υπερφορολόγησης που υφίστανται σήμερα και αγγίζει το 70% - έχουμε το χειρότερο επίπεδο επιβαρύνσεων σε όλη την Ευρώπη. Πρέπει επίσης να καταργηθεί άμεσα η κορυφαία στρέβλωση που έχει εισαχθεί στον επιμερισμό του clawback μέσω του μηχανισμού 80-20 που τιμωρεί συλλήβδην την καινοτομία και προστατεύει τα εκτός προστασίας φάρμακα με τρόπο πρωτοφανή σε παγκόσμιο επίπεδο.
4. Πρόσβαση σε δεδομένα: Τέλος, θα πρέπει να έχουμε πρόσβαση στα δεδομένα και τα στοιχεία (από ΗΔΙΚΑ, ΕΟΠΥΥ κοκ).
Τα παραπάνω θα συμβάλλουν σε ένα βιώσιμο δημόσιο σύστημα υγείας με αναβαθμισμένη παροχή φροντίδας στους πολίτες, αλλά και στην αύξηση της δυνατότητας των επιχειρήσεων για περισσότερες επενδύσεις. Αν η Πολιτεία αναγνωρίσει την ασύμμετρη πίεση που ασκεί στον κλάδο και υλοποιήσει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και ρεαλιστική χρηματοδότηση θα ανοίξει ο δρόμος για πολύ περισσότερες επενδυτικές κινήσεις. Άλλωστε, ο κλάδος του φαρμάκου είναι ένας κλάδος στρατηγικής σημασίας για τη χώρα μας με ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα και πολλές αναπτυξιακές δυνατότητες.