Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου: Πολιτεία και επιστημονική κοινότητα στον αγώνα για πρόληψη - πρώιμη διάγνωση - θεραπείες

Δεν είναι η «επάρατη» νόσος. Δεν είναι το «κακό». Δεν είναι η σίγουρη οδός προς το θάνατο. Δεν είναι καν μία μοναδική νόσος! Είναι δεκάδες διαφορετικές νόσοι με διαφορετική πρόγνωση, κάτω από την ομπρέλα του όρου «καρκίνος», και κάθε χρόνο που περνάει οι συναφείς Επιστήμες βρίσκουν νέους τρόπους να τις μετατρέψουν σε μία χρόνια νόσο με καλή ποιότητα ζωής!

Κι όχι μόνο αυτό… Κάθε χρόνο γνωρίζουμε όλο και περισσότερα για τους τρόπους πρόληψης (δηλαδή την υγιεινή ζωή και τα εμβόλια που θα μειώσουν τις πιθανότητες να αναπτύξουμε ευθύς εξ αρχής καρκίνο), πρώιμης διάγνωσης (δηλαδή τις προληπτικές εξετάσεις όπως είναι το test PAP, η μαστογραφία, η κολονοσκόπηση και το τεστ προστατικού αντιγόνου PSA) και εξατομικευμένης θεραπείας (ανάλογα το βιολογικό μας προφίλ μέσω εξέτασης βιοδεικτών) που θα μάς οδηγήσουν σε νίκη κατά του καρκίνου εφόσον διαγνωστούμε!

Μία παγκόσμια «επιδημία» καρκίνου προβλέπουν ότι θα ζήσουμε τα επόμενα χρόνια οι ειδικοί στα θέματα Υγείας όπως αναφέρεται σε δημοσίευση στο Lancet, και επιβεβαίωσε μεταξύ άλλων και ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, καθηγητής Θάνος Δημόπουλος, καθώς οι πολίτες δεν έκαναν επί δύο χρόνια (της πανδημίας) όπως συνήθιζαν τις προληπτικές εξετάσεις τους. Όπως δήλωσαν προ ημερών η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη και ο κ Κυριάκος Σουλιώτης, καθηγητής Πολιτικής Υγείας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, οι βιοδείκτες είναι ένα «στοίχημα» που πρέπει να κερδίσει η Ελλάδα όπως και τα data που θα συνδυαστούν και θα μελετηθούν σε συνδυασμό για να γνωρίζουμε που βρισκόμαστε σε εθνικό επίπεδο… Όλα αυτά ειπώθηκαν σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) σε συνεργασία με το γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα.

Τους βασικούς άξονες της συζήτησης αποτέλεσαν η δημιουργία ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον καρκίνο, η σημασία των προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου, η αξία της φαρμακευτικής καινοτομίας και η ισότιμη πρόσβαση σε αυτήν, καθώς και η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων.

Τη συζήτηση άνοιξε ο υπουργός Υγείας, κ. Θάνος Πλεύρης, ο οποίος υπογράμμισε τη σημασία των προγραμμάτων πρόληψης του καρκίνου που υλοποιεί το υπουργείο, ενώ αναγνώρισε την ανάγκη εξασφάλισης πρόσθετων πόρων στη μετά το Ταμείο Ανάκαμψης εποχή. Παράλληλα, υπογράμμισε τη αξία των νέων παρεμβάσεων του υπουργείου Υγείας για τη Δημόσια Υγεία μέσα από την θέσπιση του οικογενειακού ιατρού, την κατ’ οίκον νοσηλεία, αλλά και την ανακουφιστική φροντίδα.

Τέλος, ο υπουργός δεσμεύθηκε ότι η θεσμική αυτή συζήτηση θα έχει συνέχεια.

Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, επεσήμανε τον κεντρικό πλέον ρόλο της Δημόσιας Υγείας στις συζητήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τονίζοντας πως το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου (EU beating Cancer Plan) αποτελεί την πρώτη (και ίσως την τελευταία) ολοκληρωμένη-ολιστική αντιμετώπιση της νόσου, ξεκινώντας από την πρόληψη και φτάνοντας στην ποιότητα ζωής των καρκινοπαθών και των επιζώντων, αλλά και των φροντιστών τους. Παράλληλα, υπογράμμισε την σημασία της συνδιαμόρφωσης μιας ολοκληρωμένης πολιτικής πρόληψης, διαχείρισης και καταπολέμησης του καρκίνου, πάντα με επίκεντρο τον ασθενή.

Ευρωπαϊκό Σχέδιο

Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου στηρίζεται στους 4 βασικούς πυλώνες - πρόληψη, έγκαιρη ανίχνευση, διάγνωση και θεραπεία, και ποιότητα ζωής ασθενών και επιβιωσάντων-, ενώ αποτελεί την πρώτη πανευρωπαϊκή προσπάθεια ολιστικής αντιμετώπισης του καρκίνου, με τη συμμετοχή και συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων μερών.

Ο υπουργός Υγείας αναφέρθηκε εκτενώς στην ιδιαιτερότητα των προληπτικών προγραμμάτων κατά του καρκίνου που δεν υπήρχαν μέχρι σήμερα. Πρόκειται όπως είπε για μαζικά προγράμματα σύμφωνα με τα οποία η πολιτεία αναζητεί τον πολίτη για να κάνει προληπτικές εξετάσεις.

«Το 2023 θα δοθεί έμφαση στο να λαμβάνουν οι ασθενείς τις θεραπείες που χρειάζονται και σε μια πιο εξορθολογισμένη διαδικασία ώστε να υπάρχει οικονομικό ενδιαφέρον της εταιρείας να φέρει τη θεραπεία στο χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό ενισχύουμε την κατ οίκον νοσηλεία και την Ανακουφιστική Φροντίδα που για πρώτη φορά στη χώρα μας θα υπάρχει οργανωμένο πλαίσιο με τον νέο νόμο που ψηφίστηκε. Προσπαθούμε να δούμε ολιστικά το κομμάτι της αντιμετώπισης του καρκίνου με έμφαση στην πρόληψη μέσω των προληπτικών προγραμμάτων που δεν υπήρχαν μέχρι τώρα, μέσω της ενίσχυσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με τον προσωπικό γιατρό, με την εισαγωγή καινοτόμων θεραπειών, με το νέο πλαίσιο για κατ οίκον νοσηλεία και ανακουφιστική φροντίδα, μέσω των 220 εκ για ψηφιοποίηση νοσοκομείων, μέσω των 300 εκ για υποδομές νοσοκομείων και 220 εκ. για υποδομές κέντρων υγείας και 250 εκ για φάρμακο μέσω του επενδυτικού clawback που αποτελεί μοχλό ανάπτυξης και προσέλκυσης επενδύσεων» επισήμανε μεταξύ άλλων ο κ. Πλεύρης.

All.Can Greece

Το 2020 καταγράφηκαν 1,9 εκατομμύρια θάνατοι, και περίπου 4,4 εκατομμύρια νέες διαγνώσεις καρκίνου, ενώ το οικονομικό αποτύπωμα της διαχείρισης των ογκολογικών ασθενών κυμάνθηκε στα 100 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η πανδημία επηρέασε δραματικά τον προληπτικό έλεγχο με μείωση έως και 40% στις σχετικές εξετάσεις παγκοσμίως και επακόλουθη μείωση των ογκολογικών διαγνώσεων αλλά παράλληλα δυστυχώς και με εντοπισμό της νόσου σε πιο προχωρημένο στάδιο, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τους ασθενείς και τα συστήματα υγείας. Η Ελλάδα ακολούθησε την ίδια πεπατημένη, έχοντας μάλιστα ακόμη πιο δύσκολη διαδρομή καθώς είχε και άλλη αφετηρία, δηλαδή πιο επιβαρυμένο σύστημα υγείας, και λιγότερα εργαλεία σχεδιασμού και άσκησης πολιτικής για τον καρκίνο, για παράδειγμα πορεύεται χωρίς Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών. Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα που αφορούν στο 2020, στην Ελλάδα καταγράφηκαν 64.530 νέα περιστατικά καρκίνου και 33.166 θάνατοι εξαιτίας της νόσου.

Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την ανάγκη για σχέδιο πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και βελτίωσης της ζωής των ογκολογικών ασθενών, δηλαδή για τους άξονες ενός αποτελεσματικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Έλεγχο του Καρκίνου, όπως επισημάνθηκε σε εκδήλωση που πραγματοποίησε χθες, Δευτέρα (30/1) ο Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός All.Can Greece, έχοντας τη στήριξη της ογκολογικής κοινότητας.

«Χωρίς στρατηγική, χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους και χωρίς αξιολόγηση, τα οποία αποτελούν τη βάση ενός Εθνικού Σχεδίου για τον Έλεγχο του Καρκίνου, δράσεις που μπορεί να είναι ωφέλιμες και απαραίτητες παραμένουν αποσπασματικές, χωρίς να είναι συνδεδεμένες σε ένα οργανικό σύνολο» τόνισαν σε άλλη εκδήλωση οι εκπρόσωποι του All.Can Greece.
Στην Ελλάδα ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Ο καρκίνος του πνεύμονα, του παχέος εντέρου, του μαστού, του προστάτη και της ουροδόχου κύστης είναι οι πέντε συνηθέστεροι τύποι καρκίνου που αντιπροσωπεύουν το 56,5% του συνόλου των περιστατικών καρκίνου στη χώρα.

Η κατανάλωση καπνού αποτελεί την πρώτη αιτία καρκίνου που μπορεί να προληφθεί, με το 27% του συνόλου των καρκίνων να αποδίδονται στη χρήση καπνού. Η χρήση αλκοόλ, η ανθυγιεινή διατροφή, καθώς και οι χρόνιες λοιμώξεις από ηπατίτιδα Β (HBV), ηπατίτιδα C (HCV) και ορισμένα είδη του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι άλλοι κύριοι παράγοντες για την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.
Ωστόσο, η έλλειψη εργαλείων όπως το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών καθώς και άλλων περιφερειακών και ειδικών Μητρώων δεν επιτρέπουν να είναι πιο ευκρινής και πιο αναλυτική η εικόνα σε ό,τι αφορά τη νόσο, την πορεία και την έκβασή της.

Για παράδειγμα, δεν υπάρχουν επίσημα, καταγεγραμμένα στοιχεία για τα ποσοστά πενταετούς επιβίωσης για τις συνηθέστερες μορφές καρκίνου, ένας πολύ σημαντικός δείκτης αξιολόγησης στο πεδίο της νόσου. Αποσπασματικά συμπεράσματα που είναι διαθέσιμα δείχνουν ότι πλέον πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες είναι ο καρκίνος του πνεύμονα. Η… μοιραία τριάδα των μορφών του καρκίνου που πλήττει τους άνδρες συμπληρώνεται με τον καρκίνο του προστάτη και του παχέος εντέρου. Στις γυναίκες τον καρκίνο του πνεύμονα ακολουθούν ο καρκίνος του μαστού και του παχέος εντέρου. Από αρκετές μελέτες φαίνεται ότι η θνησιμότητα από καρκίνο διαφοροποιείται μεταξύ των γεωγραφικών διαμερισμάτων της χώρας, στοιχείο που κατά τους ειδικούς χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.

Καρκίνος πνεύμονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο συχνότερος καρκίνος παγκοσμίως και η κύρια αιτία σχετιζόμενων με τον καρκίνο θανάτων, αποτελώντας το 14% επί του συνόλου των διαγνώσεων καρκίνου και το 27% επί του συνόλου των θανάτων από καρκίνο. Στην Ελλάδα με βάση επιδημιολογικά στοιχεία του 2020 από τη Globocan, 8.960 ασθενείς νοσούν ετηςίως από τον καρκίνο του πνεύμονα ενώ το 2020 σημειώθηκαν 7.662 θάνατοι.

Καρκίνος μαστού

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος τύπος καρκίνου στις γυναίκες. Περίπου 1 στις 9 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής της. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περισσότερες από 250.000 νέες διαγνώσεις καρκίνου του μαστού γίνονται κάθε χρόνο και 90.000 γυναίκες πεθαίνουν από τη νόσο. Στην Ελλάδα, τα νέα περιστατικά ανέρχονται σε περίπου 7.770 ετησίως και οι θάνατοι από καρκίνο του μαστού σε περίπου 2.330.

Καρκίνος προστάτη

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί σήμερα το συχνότερο καρκίνο που διαγιγνώσκεται στους άνδρες, ενώ αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου από κακοήθεια μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται περίπου 6.217 νέες περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη τον χρόνο. Όσον αφορά τη θνητότητα, ο καρκίνος του προστάτη ήταν υπεύθυνος για περίπου 1.835 θανάτους το 2020.

Καρκίνος παχέος εντέρου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος σε θανάτους καρκίνος παγκοσμίως. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται περίπου 6.529 νέες περιπτώσεις καρκίνου παχέος εντέρου τον χρόνο. Όσον αφορά τη θνητότητα, ο καρκίνος του παχέος εντέρου ήταν υπεύθυνος για περίπου 3.431 θανάτους το 2020.

Καρκίνος ουροδόχου κύστεως

Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως είναι ο πέμπτος συνηθέστερος καρκίνος στον δυτικό κόσμο και η δεύτερη πιο συχνή κακοήθεια του ουροποιητικού συστήματος μετά τον καρκίνο του προστάτη. Στη χώρα μας είναι η 4η αιτία εμφάνισης καρκίνου, σύμφωνα με δεδομένα του IARC-International Agency for Research in Cancer. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται περίπου 5.645 νέες περιπτώσεις καρκίνου ουροδόχου κύστης ετησίως. Όσον αφορά τη θνητότητα, ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης ήταν υπεύθυνος για περίπου 1.543 θανάτους το 2020.

Η αξία του προσυμπτωματικού ελέγχου

Όπως έχει αναδείξει μελέτη της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), μόνο το 11% των περιπτώσεων καρκίνου έχουν εντοπιστεί στο πλαίσιο προληπτικού ελέγχου. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να οδηγήσει στην έγκαιρη διάγνωση νέων περιστατικών και είναι σημαντικός «κρίκος» της αλυσίδας για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Υπενθυμίζεται ότι στη χώρα μας έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά» και έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 80.000 μαστογραφίες, ενώ περίπου 5.000 γυναίκες έχουν εντοπιστεί με πρώιμα ευρήματα. Παράλληλα, αναμένεται να ξεκινήσει άμεσα το πρόγραμμα για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας καθώς και του παχέος εντέρου.

Για τον τομέα της πρόληψης, η All.Can προτείνει τα εξής:

• Εφαρμογή κανόνων Ευρωπαϊκού Κώδικα κατά του Καρκίνου.
• Εφαρμογή νομοθεσίας κατά του καπνίσματος και αντικαπνιστική εκστρατεία.
• Εμβολιασμός και των δύο φύλων κατά τoυ HPV για την πρόληψη, τον περιορισμό και την εξάλειψη των σχετιζόμενων με τον ιό νόσων και καρκίνων.
• Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
• Μέτρα για τον περιορισμό των συχνότερων καρκίνων.

Μεταξύ άλλων, στη μελέτη της All.Can Greece τονίζεται ιδιαίτερα η ανάγκη για:

• Σύσταση ενός Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών.
• Επαρκή στελέχωση και εξοπλισμό των ογκολογικών δομών.
• Εξασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στις νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις.
• Διευκόλυνση της διεξαγωγής κλινικών μελετών.
• Διεπιστημονική προσέγγιση της ασθένειας του καρκίνου.
• Διεύρυνση του ρόλου των εκπροσώπων των ασθενών στον σχεδιασμό και την αξιολόγηση της ογκολογικής περίθαλψης.

Ο Ιανουάριος έχει ορισθεί ως διεθνής μήνας ευαισθητοποίησης κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο κίνδυνος για τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου αυξάνει σημαντικά για τις γυναίκες ηλικίας άνω των 30 ετών. «Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί, αρκεί να εντοπιστεί έγκαιρα και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά», υπογραμμίζει σε σχετική ανακοίνωση ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), o καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες παγκοσμίως με περίπου 604.000 νέες περιπτώσεις το 2020. Από τους εκτιμώμενους 342.000 θανάτους από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας το 2020, περίπου το 90% αυτών συμβαίνουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος ενώ το 80% των περιπτώσεων παγκοσμίως εντοπίζεται στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η διαφορά αυτή οφείλεται κυρίως σε περιορισμένη πρόσβαση των γυναικών σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας, πρόληψης με συνέπεια την καθυστερημένη διάγνωση και τη μη έγκαιρη παρέμβαση.

Όσον αφορά στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ και την Ελλάδα ειδικότερα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Καρκίνου (Global Cancer Observatory) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο, το 2020 υπολογίστηκε ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί τη 10η πιο συχνή κακοήθεια στις γυναίκες, ενώ για τις γυναίκες ηλικίας μεταξύ 15-44 ετών αποτελεί την 3η πιο συχνή κακοήθεια.

Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papillomavirus, HPV) αποτελεί σχεδόν πάντα (περίπου σε ποσοστό 95%) το αίτιο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. O HPV είναι ένας ιός που μπορεί να μεταδοθεί μέσω σεξουαλικής επαφής. Υπάρχουν πολλοί τύποι HPV. Ορισμένοι τύποι HPV μπορεί να προκαλέσουν αλλοιώσεις στον τράχηλο μιας γυναίκας που με την πάροδο του χρόνου μπορεί να οδηγήσουν σε ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Παράγοντες κινδύνου

Η έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας σε μικρή ηλικία. Η έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας σε μικρή ηλικία αυξάνει τον πιθανότητα μόλυνσης με HPV.
Οι πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι. Η πιθανότητα μόλυνσης με HPV αυξάνει ανάλογα με τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων και συγκεκριμένα όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των σεξουαλικών συντρόφων ενός ζευγαριού τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος μόλυνσης με HPV.

Το κάπνισμα. Το κάπνισμα έχει συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Γυναίκες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα από άλλη αιτία, ή λόγω χρόνιας λήψης φαρμάκων και με λοίμωξη από HPV διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Άλλα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (όπως η λοίμωξη από χλαμύδια, γονόρροια, σύφιλη και HIV/AIDS) αυξάνει τον κίνδυνο λοίμωξης από HPV.

Η παγκόσμια στρατηγική για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ως ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, που εγκρίθηκε από την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας το 2020, συνιστά μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την πρόληψη και τον έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στον πληθυσμό. Οι βασικοί πυλώνες του σχεδίου αυτού αφορούν την πρωτογενή πρόληψη μέσω επέκτασης του εμβολιασμού έναντι του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), τη δευτερογενή πρόληψη μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου και την τριτογενή πρόληψη μέσω της χορήγησης θεραπείας για όλες τις γυναίκες που έχουν διαγνωσθεί με τη νόσο, παγκοσμίως.

Οι προτεινόμενες ενέργειες περιλαμβάνουν παρεμβάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής των ανθρώπων.

Για τα παιδιά συστήνεται:

• Εμβολιασμός των κοριτσιών ηλικίας 9-14 ετών έναντι του ιού HPV ιδανικά πριν την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας – Στη χώρα μας η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συστήνει τον εμβολιασμό και για τα δύο φύλα από την ηλικία των 9 ετών.
• Ενημέρωση του πληθυσμού αναφορικά με τους κινδύνους του καπνίσματος για την υγεία.
• Σεξουαλική αγωγή προσαρμοσμένη στην ηλικία και την ανάγκες των διαφορετικών πληθυσμών,
• Ενημέρωση και προώθηση χρήσης προφυλακτικού στο σεξουαλικά ενεργό πληθυσμό.
• Για γυναίκες του γενικού πληθυσμού από την ηλικία των 30 ετών και για γυναίκες με HIV από την ηλικία των 25 ετών συστήνεται:
• Τακτικός έλεγχος με υψηλής αξιοπιστίας εργαστηριακές εξετάσεις (HPV DNA test και HPV mRNA) κάθε 5 έως 10 χρόνια, ακολουθούμενος με θεραπεία άμεσα ή όσο το δυνατόν γρηγορότερα στα άτομα με διάγνωση HPV.
• Οι γυναίκες που ζουν με HIV πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο συχνότερα, κάθε 3 έως 5 χρόνια.

Ανεξαρτήτως ηλικίας σε περίπτωση διηθητικού καρκίνου συστήνεται:

• Χειρουργική επέμβαση.
• Ακτινοθεραπεία.
• Χημειοθεραπεία
• Παρηγορητική φροντίδα.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Μαιευτικής & Γυναικολογικής Εταιρείας:

Η έναρξη του ελέγχου έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα πρέπει να ξεκινάει με τη συμπλήρωση του 21ου έτους της ηλικίας μιας γυναίκας με εξαίρεση περιστατικά ανοσοκατεσταλμένων ατόμων όπου ο έλεγχος συνιστάται να ξεκινάει νωρίτερα.

Σε γυναίκες ηλικίας 21-30 ετών συστήνεται η παρακολούθηση με κυτταρολογική εξέταση κολποτραχηλικού επιχρίσματος (εξέταση Παπανικολάου) κάθε τρία χρόνια. Στην ηλικιακή ομάδα άνω των 30 ετών συστήνεται ο ανά τριετία έλεγχος των γυναικών με συνδυασμό κυτταρολογικής εξέτασης και εξέτασης για HPV DNA.

«O καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να προληφθεί. Καμία γυναίκα δεν πρέπει να πεθάνει από αυτό το νόσημα… Ένα μέλλον χωρίς καρκίνο του τραχήλου μας μήτρας είναι στα χέρια μας. Έχουμε τη γνώση και τα εργαλεία…», σύμφωνα με τον Δρ Nino Berdzuli, Διευθυντή Προγραμμάτων Υγείας Χωρών στον ΠΟΥ/Ευρώπη.

«Εθνικό Σχέδιο για τον Έλεγχο του Καρκίνου: Συστάσεις πολιτικής»

H All.Can Greece, μέλος της All.Can International, εκπροσωπώντας την ογκολογική κοινότητα της χώρα, παρουσίασε ενόψει της 4ης Φεβρουαρίου οπότε και γιορτάζεται παγκοσμίως η Ημέρα ευαισθητοποίησης κατά του Καρκίνου τα αποτελέσματα της μελέτης «Εθνικό Σχέδιο για τον Έλεγχο του Καρκίνου: Συστάσεις πολιτικής».

Στόχος της μελέτης είναι να συνδράμει στην προσπάθεια της Πολιτείας για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου και βιώσιμου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Έλεγχο του Καρκίνου και να αφενός να αναδείξει τα διαχρονικά κενά και τις αδυναμίες στην ογκολογική περίθαλψη και φροντίδα, που σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στην έλλειψη εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο.

Οι συστάσεις δομούνται γύρω από πέντε βασικούς άξονες:

• Την αποτελεσματικότερη πρόληψη του καρκίνου.
• Την εφαρμογή προσυμπτωματικού ελέγχου.
• Την έγκαιρη και ακριβή διάγνωση του καρκίνου.
• Την ποιοτική περίθαλψη και θεραπεία των ογκολογικών ασθενών και
• τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και των επιβιωσάντων

Mεταξύ άλλων, στη μελέτη της All.Can Greece τονίζεται ιδιαίτερα η ανάγκη για σύσταση ενός Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών, επαρκή στελέχωση και εξοπλισμό των ογκολογικών δομών, εξασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στις νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις, διευκόλυνση της διεξαγωγής κλινικών μελετών, μία διεπιστημονική προσέγγιση της ασθένειας του καρκίνου και διεύρυνση του ρόλου των εκπροσώπων των ασθενών στο σχεδιασμό και την αξιολόγηση της ογκολογικής περίθαλψης.

Την παρουσίαση της μελέτης έκανε η κα Μαρία Καλογεροπούλου, επικεφαλής Τμήματος Health Technology Assessment-HTA, IQVIA Hellas, η οποία ανέλαβε να συντάξει τη μελέτη, με τη συνδρομή της Διοικούσας Επιτροπής της All.Can Greece. Παρεμβάσεις έκαναν τα μέλη της Διοικούσας Επιτροπής της All.Can Greece που συμμετείχαν στη συνέντευξη τύπου.

Η κα Ζένια Σαριδάκη, Παθολόγος-Ογκολόγος, πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, Δ/ντρια στην Α᾽ Ογκολογική Κλινική Metropolitan Hospital, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικού Τμήματος «Ασκληπιός ΔΙΑΓΝΩΣΙΣ», δήλωσε: «μια σημαντική πρωτοβουλία της All.Can Greece, αυτή η μελέτη σχετικά με το επιθυμητό Εθνικό Σχέδιο για τον Έλεγχο του Καρκίνου. Η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, το υποστήριξε και το υποστηρίζει, τόσο στο στάδιο διαμόρφωσης, όσο και τώρα στο στάδιο της παρουσίασης και κοινοποίησης, με ένα και μόνο στόχο: την εφαρμογή του, έτσι ώστε, να δούμε και στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια τα θετικά αποτελέσματα στην πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου, καθώς και στη βέλτιστη θεραπεία, σε συνδυασμό με την καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ογκολογικούς ασθενείς, τις οικογένειες και τους φροντιστές τους».

Ο κ. Αθανάσιος Βοζίκης, Δ/ντής του Εργαστηρίου «Οικονομικών και Διοίκησης της Υγείας» του Παν. Πειραιώς, τ. πρόεδρος της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Δημόσιας Υγείας, σχολίασε ότι «οι προτεινόμενες με το παρόν σχέδιο δράσεις, είναι απόλυτα εναρμονισμένες με το Ευρωπαϊκό Σχέδιο κατά του Καρκίνου και διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του συστήματος ογκολογικής φροντίδας μέσα από την υιοθέτηση ρεαλιστικών επιλογών που προάγουν τη δημόσια υγεία – όπως η καινοτομία και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών καθώς και των δεδομένων στη αύξηση της αποτελεσματικότητας στην ογκολογική περίθαλψη».

Ο κ. Ιωάννης Καραϊτιανός, Αμ. Επίκ. Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, Δ/ντής Χειρουργικής Κλινικής Νοσ. «Ερρίκος Ντυνάν», ρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, δήλωσε ότι «στόχος της πολιτείας και όλων των εμπλεκομένων φορέων πρέπει να είναι η βελτίωση της ποιότητας περίθαλψης ασθενών με καρκίνο, αλλά και της ποιότητας ζωής των καρκινοπαθών. Άμεσες προτεραιότητες αποτελούν η εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας και του Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών», ενώ τόνισε ότι «απόλυτη ανάγκη είναι η δημιουργία εξειδικευμένων κέντρων Χειρουργικής Ογκολογίας και με εστίαση κατά το δυνατόν σε όργανο στόχο (πχ. μαστός, παχύ έντερο, ήπαρ, πάγκρεας, οισοφάγος-στόμαχος, κ.λπ.), καθώς και η υποχρέωση -όπως προβλέπεται από τον νόμο- της διεπιστημονικής αντιμετώπισης των καρκινοπαθών ασθενών με βάση τη γνωμοδότηση του Ογκολογικού Συμβουλίου».

Μήνυμα του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου 2023 (4 Φεβρουαρίου) φέρνει για άλλη μία χρονιά στο προσκήνιο την ανάγκη πρόληψης, πρώιμης διάγνωσης, θεραπείας και ανακουφιστικής φροντίδας των ανθρώπων που έρχονται αντιμέτωποι με τις ετερόκλητες νόσους στις οποίες αναφερόμαστε με το γενικό όρο «καρκίνος».

Ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος (ΠΙΣ) επισημαίνει την ανάγκη συνεχούς βελτίωσης στις παροχές της Πολιτείας προς τους πολίτες σε όλα τα επίπεδα, από την πρώιμη διάγνωση που προωθείται στις μέρες μας με τα προγράμματα «Απόστολος Δοξιάδης και «Φώφη Γεννηματά», ως και την απρόσκοπτη πρόσβαση βαριά πασχόντων σε καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες αιχμής. Ο ΠΙΣ τονίζει την ανάγκη επίλυσης των όποιων προβλημάτων προκύπτουν με τα καινοτόμα φάρμακα για δύσκολα είδη καρκίνου, αλλά και την επάρκεια των θεραπευτικών ιατροτεχνολογικών μηχανημάτων τα οποία χρησιμοποιούνται θεραπευτικά ώστε να μην υπάρχουν αναμονές στην έναρξη των θεραπευτικών πρωτοκόλλων.

Επισημαίνει εξάλλου ότι καθήκον της Πολιτείας είναι να παρέχει αποτελεσματικές και αξιοπρεπείς συνθήκες νοσηλείας και αποκατάστασης στους ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο, στελεχώνοντας τα δημόσια Νοσοκομεία που τείνουν να αποψιλωθούν από ογκολόγους και προχωρώντας με γοργά βήματα στην ανέγερση νέων Ογκολογικών Νοσοκομείων, όπως αυτό που έχει ανάγκη η Θεσσαλονίκη, αλλά καρκινοβατεί εδώ και δεκαετίες.

Ο 21ος αιώνας καθορίζεται από δεκάδες νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις κατά διαφόρων ειδών καρκίνου καθιστώντας τα «χρόνιες νόσους». Τα νέα είναι εξάλλου, το ίδιο αισιόδοξα στο πεδίο της διάγνωσης καθώς η τεχνολογία δημιουργεί τις προϋποθέσεις για λεπτομερέστερη απεικόνιση.

Είναι σημαντικό επίσης να γνωρίζουμε ότι σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κώδικα κατά του Καρκίνου, πολλοί θάνατοι θα μπορούσαν να αποφευχθούν με την υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής και με εμβόλια στις περιπτώσεις που αυτά υπάρχουν: Το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ, η ανθυγιεινή διατροφή, καθώς και οι χρόνιες λοιμώξεις από ηπατίτιδα Β (HBV), ηπατίτιδα C (HCV) και ορισμένα είδη του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι κύριοι παράγοντες για την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου σε χώρες μεσαίου εισοδήματος.

Τα είδη καρκίνου με την πιο υψηλή θνησιμότητα είναι κατά σειρά:

• καρκίνος του πνεύμονα
• καρκίνος του μαστού
• καρκίνος του προστάτη
• καρκίνος του παχέος εντέρου
• καρκίνος ουροδόχου κύστεως.

Στην Ελλάδα με βάση επιδημιολογικά στοιχεία του 2020 από τη Globocan, 8.960 ασθενείς νοσούν κάθε χρόνο από τον καρκίνο του πνεύμονα ενώ το 2020 σημειώθηκαν 7.662 θάνατοι. Ομοίως τα νέα περιστατικά καρκίνου μαστού ανέρχονται σε 7.770 ετησίως και οι θάνατοι από αυτό το είδος καρκίνου ανέρχονται σε 2.330. Ως εκ τούτου, η διακοπή του καπνίσματος, η μαστογραφία και το TEST PAP στις γυναίκες και το PSA στους άνδρες, όπως και η κολονοσκόπηση μετά τα 50 έτη και για τα δύο φύλα, είναι η ελάχιστη πρόληψη που μπορούμε και πρέπει όλοι να έχουμε στο πρόγραμμά μας, με τη σύμφωνη γνώμη και παραπομπή ειδικού ιατρού.

Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι Επιστήμη προσφέρει διαρκώς περισσότερες δυνατότητες ίασης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής στα άτομα που παρουσιάζουν κάποιο είδος καρκίνου και ότι το μέλλον διαγράφεται αισιόδοξο για την πλήρη ίαση ή τη μετατροπή σε χρόνιες νόσους όλων των ειδών καρκίνου.

Πρωτοβουλία της Pfizer Oncology για την ενημέρωση των πολιτών -«Μαθαίνω για τον Καρκίνο»

Η φαρμακευτική εταιρεία Pfizer με τη συνεργασία της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος δημιούργησε 17 ενημερωτικά βίντεο για τον καρκίνο στο Youtube που απευθύνονται σε όλους τους πολίτες και όχι μόνο σε ασθενείς και τους συγγενείς τους. Σκοπός είναι να «εκπαιδευτούμε» όλοι ώστε να γνωρίζουμε τι είναι ο καρκίνος, τι σημαίνει μετάσταση, τι σημαίνει στοχεύουσα θεραπεία, τι είναι η ορμονοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία, η βιοψία και πολλά άλλα που ακούμε από τους γιατρούς αλλά ελάχιστα καταλαβαίνουμε. Μπορεί όποιος θέλει να τα παρακολουθήσει στην παρακάτω διεύθυνση ενώ θα προβάλλονται το επόμενο διάστημα και σε χώρους αναμονής νοσοκομείων και ιατρείων.

{https://youtu.be/-v8Pgabqbt8}