Οι καρδιοπάθειες δεν αποτελούν πλέον πρόβλημα μόνο της τρίτης ηλικίας. Η επιστήμη στρέφεται όλο και πιο έντονα στους νεότερους ασθενείς, με σύγχρονες, στοχευμένες θεραπείες που αλλάζουν το τοπίο της καρδιολογίας.
Οι καρδιαγγειακές νόσοι παραμένουν η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Ωστόσο, η κλασική εικόνα του ηλικιωμένου ασθενούς με καρδιακή ανεπάρκεια ή έμφραγμα του μυοκαρδίου δεν είναι πλέον απόλυτα αντιπροσωπευτική. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αύξηση των περιστατικών σε νεότερους ενήλικες, ηλικίας 30–50 ετών, γεγονός που αποδίδεται τόσο σε γενετική προδιάθεση, όσο και σε σύγχρονους παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η καθιστική ζωή και το άγχος.
Φαρμακευτική επανάσταση
Η σύγχρονη φαρμακολογία έχει να επιδείξει εντυπωσιακές εξελίξεις. Οι αναστολείς SGLT2, που ξεκίνησαν ως αντιδιαβητικά φάρμακα, έχουν δείξει θεαματικά αποτελέσματα στη μείωση της νοσηλείας και της θνητότητας σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, ακόμα και χωρίς σακχαρώδη διαβήτη. Εξίσου σημαντική είναι και η χρήση των αναστολέων PCSK9, που μειώνουν δραστικά την LDL χοληστερόλη σε νεαρούς ασθενείς με οικογενή υπερχοληστερολαιμία. Για τις αρρυθμίες, ειδικά σε νεότερα άτομα με σύνδρομα τύπου Brugada ή σύνδρομο μακρού QT, η φαρμακολογική αντιμετώπιση πλέον συνοδεύεται από γονιδιακή καθοδήγηση, μειώνοντας τις ανεπιθύμητες ενέργειες και εξατομικεύοντας τη θεραπεία.
Διακαθετηριακές καινοτόμες επιλογές
Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές έχουν κάνει θεαματική πρόοδο, καθιστώντας την αντιμετώπιση πολλών σοβαρών καταστάσεων εφικτή χωρίς χειρουργείο. Η TAVI (διακαθετηριακή εμφύτευση αορτικής βαλβίδας), που αρχικά απευθυνόταν σε ηλικιωμένους υψηλού κινδύνου ασθενείς, πλέον εφαρμόζεται με επιτυχία και σε νεότερους ασθενείς μετρίου ή/ και χαμηλού χειρουργικού κινδύνου για την αντιμετώπιση της σοβαρού βαθμού αορτικής στένωσης. Η διαδερμική σύγκλιση των γλωχίνων της μιτροειδούς βαλβίδας, χωρίς τη χρήση ανοιχτού χειρουργείου, προσομοιώνοντας τη χειρουργική τεχνική Alfieri (Transcatheter Edge-to-Edge Repair – TEER), για τη θεραπεία της ανεπάρκειας μιτροειδούς, προσφέρει καλύτερη ποιότητα ζωής σε ασθενείς που δεν μπορούν να υποβληθούν σε ανοικτή καρδιοχειρουργική επέμβαση. Παράλληλα, αναπτύχθηκαν συσκευές για τη διακαθετηριακή σύγκλειση των μεσοκολπικών ελλειμμάτων, αποφεύγοντας την ανάγκη για καρδιοχειρουργική επέμβαση. Η διαδερμική σύγκλειση του ανοικτού ωοειδούς τρήματος (PFO) είναι πλέον η προτιμώμενη μέθοδος για τη δευτερογενή πρόληψη αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, και ιδιαίτερα σε νέους ασθενείς. Ακόμα, οι 3D ηλεκτροφυσιολογικές χαρτογραφήσεις επιτρέπουν εξαιρετικά ακριβή εντοπισμό και κατάλυση αρρυθμιών, ακόμα και σε πολύπλοκα περιστατικά.
Ο ρόλος της εξατομικευμένης ιατρικής
Η γενετική προδιάθεση σε νεαρούς ασθενείς με αιφνίδιο καρδιολογικό επεισόδιο βρίσκεται πλέον στο μικροσκόπιο. Οι γονιδιακοί έλεγχοι για παθήσεις όπως η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια δίνουν προγνωστικά και προληπτικά όπλα, τόσο στον ασθενή όσο και στην οικογένειά του. Η εξατομικευμένη ιατρική (precision medicine) δεν είναι πια θεωρία: βάσει γονιδιωμάτων, βιοδεικτών και κλινικών παραμέτρων, διαμορφώνεται ένα πλήρως προσαρμοσμένο θεραπευτικό πλάνο.
Digital health: Το νέο στηθοσκόπιο
Η τεχνολογία των φορετών συσκευών (wearables) όπως smartwatches, συνεχώς εξελίσσεται. Σήμερα, μπορούν να ανιχνεύσουν αρρυθμίες (όπως η κολπική μαρμαρυγή) και να ενημερώσουν τον θεράποντα ιατρό σε πραγματικό χρόνο σε περίπτωση ανάγκης. Αυτή η συνεχής παρακολούθηση είναι ιδανική για νεότερους, ενεργούς ασθενείς, με στόχο την πρόληψη κάποιου σοβαρού καρδιαγγειακού συμβάντος.
Συμπέρασμα
Η καρδιολογία του 21ου αιώνα εξελίσσεται από θεραπευτική σε προληπτική, από ομοιογενή σε εξατομικευμένη. Οι νέες τεχνολογίες και θεραπευτικές επιλογές δεν αφορούν μόνο τη μακροχρόνια επιβίωση, αλλά την ποιότητα ζωής – και μάλιστα σε ανθρώπους που βρίσκονται στο μέσο ή την αρχή της ενεργής ζωής τους. Για τους νεότερους ασθενείς με καρδιολογικά προβλήματα, η έγκαιρη διάγνωση και πρόσβαση στις νέες θεραπευτικές επιλογές δεν είναι προνόμιο, αλλά δικαίωμα.
