Για πρώτη φορά, κατόπιν έρευνας που διεξήχθη in vitro, αποδείχθηκε ότι οι χημικές ουσίες στα πλαστικά είναι ικανές να απορρυθμίσουν το βιολογικό μας ρολόι έως και κατά 17 λεπτά. Συγκεκριμένα, ο φυσιολογικός 24ωρος κύκλος ύπνου-αφύπνισης και ο κιρκάδιος ρυθμός του οργανισμού μπορεί να διαταραχθεί εξαιτίας αυτών των χημικών ουσιών που βρίσκουμε σε πλαστικά καθημερινής χρήσης, σε βαθμό και με τρόπο παρόμοιο με την απορρύθμιση που προκαλεί ο καφές.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του κινδύνου διαταραχών ύπνου, διαβήτη, ανοσοποιητικών προβλημάτων, αλλά και καρκίνου.
Οι ερευνητές, σύμφωνα με τον Guardian, ανέλυσαν δείγματα από ιατρικούς σωλήνες και θήκες, αποσπώντας χημικά στοιχεία όμοια με αυτά που βρίσκονται στα πάντα, από παιδικά παιχνίδια μέχρι συσκευασίες τροφίμων και έπιπλα. Οι χημικές αυτές ουσίες των πλαστικών φέρονται να προκαλούν «χάος» στα κυτταρικά σήματα που ρυθμίζουν το εσωτερικό ρολόι του σώματος, ανατρέποντάς το έως και κατά 17 λεπτά.
Αν και χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να διαπιστωθούν οι ακριβείς συνέπειες της έκθεσής μας σε κάθε είδους πλαστικά, το μόνο βέβαιο είναι ότι το εσωτερικό μας ρολόι είναι «απίστευτα σημαντικό για τη φυσιολογία και τη γενικότερη υγεία μας», δήλωσε ο Martin Wagner, ένας εκ των συντακτών της μελέτης και ερευνητής χημικών ουσιών πλαστικών στο Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας.
Οι ερευνητές σημείωσαν πως «η μελέτη τους αυτή έρχεται να προστεθεί στον αυξανόμενο όγκο δεδομένων που αποδεικνύουν ότι τα πλαστικά εμπεριέχουν συστατικά που επιφέρουν ένα ευρύ φάσμα τοξικών επιδράσεων», ενώ τόνισαν «την αδήριτη ανάγκη να υπάρξει μια ουσιαστική αλλαγή στον σχεδιασμό και την παραγωγη των πλαστικών, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλειά τους».
Ο κιρκάδιος ρυθμός είναι το ρολόι που διέπει την επαγρύπνηση και την κόπωση σε σχέση με το φως της ημέρας και το σκοτάδι. Οι εναλλαγές στον ρυθμό συνδέονται, μεταξύ άλλων, με αύξηση του κινδύνου παχυσαρκίας, καρδιαγγειακών παθήσεων, καθώς και άνοιας.
Συνήθως οι έρευνες εξέταζαν τα τοξικά επίπεδα που ενέχονται στα πλαστικά, εστιάζοντας στις επιπτώσεις τους στο ενδοκρινικό σύστημα και τις ορμονικές επιδράσεις, οι οποίες μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να εκδηλωθούν. Αντιθέτως, η νέα εν λόγω μελέτη, ακολουθώντας άλλη επιστημονική οδό, επικεντρώθηκε στα κύτταρα. Διερεύνησε τις δυσμενείς επιπτώσεις στον υποδοχέα αδενοσίνης, ο οποίος συνιστά θεμελιώδες συστατικό του κυτταρικού ελέγχου του εσωτερικού μας ρολογιού κι ο οποίος συμμετέχει στην αναμετάδοση σημάτων που ρυθμίζουν τον κιρκάδιο ρυθμό.
Διαφάνηκε ότι η βιολογική διαδικασία κατά την οποία τα πλαστικά χημικά επηρεάζουν το ανθρώπινο σώμα, είναι παρόμοια με τις επιδράσεις της καφεΐνης στον κιρκαδικό ρυθμό και στον υποδοχέα της αδενοσίνης. Ειδικότερα, η καφεΐνη αδρανοποιεί τον υποδοχέα της αδενοσίνης, αυξάνοντας έτσι τον κιρκάδιο μας ρυθμό και κρατώντας μας έτσι ξύπνιους. Οι πλαστικές χημικές ουσίες ενεργοποιούν μεν τον υποδοχέα της αδενοσίνης, αλλά έχουν παρόμοια επίδραση στο να μας κρατούν ξύπνιους.
Ο υποδοχέας αυτός του εγκεφάλου, όπως δήλωσε ο Wagner, στέλνει σήματα στο σώμα που λένε «ο ήλιος ανατέλλει, ας ξεκινήσουμε την ημέρα». Ωστόσο, όταν ο υποδοχέας αδενοσίνης έχει ενεργοποιηθεί από τις χημικές ουσίες, μπορεί να μην αναμεταδώσει το μήνυμα «έγκαιρα», καθυστερώντας έτσι τις φυσικές φυσιολογικές διεργασίες του ανθρώπινου σώματος.
Παρότι οι εν λόγω χημικές ουσίες δεν είναι τόσο ισχυρές όσο η καφεΐνη, η επίδρασή τους στις κυτταρικές διεργασίες είναι πολύ πιο γρήγορη από αυτή των πλαστικών στις ορμόνες, σημείωσε ο Wagner, υπογραμμίζοντας επιπλέον ότι «το τι σημαίνει αυτό για το σώμα είναι ασαφές, αλλά μάλλον δεν είναι καλό».
Ο Wagner προσέθεσε ότι η μεταβολή των 17 λεπτών που διαπιστώθηκε δεν είναι αμελητέα. «Για ένα τόσο αυστηρά ελεγχόμενο ρολόι, αυτό αποτελεί σημαντική αλλαγή».
Επόμενες έρευνες μέλλεται να εξετάσουν ποιες ακριβώς χημικές ουσίες στα πλαστικά επηρεάζουν τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης. Ειδικά το PVC μπορεί να περιέχει οποιαδήποτε ανάμεσα σε 8.000 χημικές ουσίες, ορισμένες από τις οποίες δεν προστίθενται σκόπιμα στο προϊόν, αλλά αποτελούν παρεπόμενα προϊόντα της παραγωγικής διαδικασίας. Συνεπώς, το προϊόν μπορεί να είναι απίστευτα πολύπλοκο και δύσκολο στη διαχείρισή του.
Πάντως, το κλειδί από δω και στο εξής, είναι τα ευρήματα κάθε νέας συναφούς μελέτης να αξιοποιούνται ως εργαλεία πίεσης απέναντι στους νομοθέτες, προκειμένου να θεσπιστούν μέτρα και κανονισμοί τα οποία θα ασκήσουν πιέσεις και θα αποδυναμώσουν τη βιομηχανία του πλαστικού. Η βιομηχανία θα πρέπει να πειστεί να αφαιρέσει από τα πλαστικά τα επικίνδυνα χημικά συστατικά, μειώνοντας τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε αυτά.
