Μια πρωτοποριακή τεχνολογία που συνδυάζει διάγνωση, παρακολούθηση και θεραπευτικές δυνατότητες στον καρκίνο ανέπτυξε ερευνητική ομάδα από τα Πανεπιστήμια Georgia Tech και Emory στις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον Έλληνα επιστήμονα Κώστα Αρβανίτη, αναπληρωτή καθηγητή Βιοϊατρικής Μηχανικής.
Η μέθοδος βασίζεται σε μια μη επεμβατική τεχνική που επιτρέπει την απεικόνιση της δράσης του ανοσοποιητικού συστήματος σε πραγματικό χρόνο, χρησιμοποιώντας υπερήχους και μικροφυσαλίδες – δομές από λιπιδικά κελύφη που έχουν ήδη εγκριθεί από τον FDA.
Απεικόνιση «ζωντανών» ανοσοκυττάρων μέσα στους όγκους
Η καινοτομία έγκειται στην ικανότητα επισήμανσης των μακροφάγων (εξειδικευμένων κυττάρων του ανοσοποιητικού) με αυτές τις μικροφυσαλίδες, ώστε να καταστούν ορατά σε βάθος μέσα στους ιστούς μέσω υπερήχων.
Αυτό επιτρέπει στους επιστήμονες να παρακολουθούν πώς κινούνται τα κύτταρα μέσα στο σώμα και πώς συσσωρεύονται στους όγκους, χωρίς να επηρεάζεται η φυσιολογική τους λειτουργία.
Σε αντίθεση με τις κλασικές μεθόδους απεικόνισης, η προσέγγιση αυτή προσφέρει υψηλή ευαισθησία, φτάνοντας θεωρητικά στο επίπεδο ενός και μόνο κυττάρου, συνδυάζοντας μεγάλη ακρίβεια, βάθος διείσδυσης, ασφάλεια και δυνατότητα χρήσης με φορητά συστήματα υπερήχων.
«Η τεχνολογία μας παρέχει ένα ισχυρό νέο εργαλείο για τη μελέτη του ανοσολογικού μικροπεριβάλλοντος των όγκων – ενός κρίσιμου παράγοντα για την πρόγνωση και την ανταπόκριση στη θεραπεία», δήλωσε ο Κώστας Αρβανίτης.
Όπως εξηγεί, το μεγάλο πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι αξιοποιεί «ενεργά» κύτταρα του ανοσοποιητικού αντί για παθητικά διαγνωστικά μέσα, ξεπερνώντας περιορισμούς όπως ο μικρός χρόνος κυκλοφορίας ή η αδυναμία διείσδυσης σε παθολογικούς ιστούς.
Προοπτικές και για στοχευμένη θεραπεία
Η ερευνητική ομάδα υπογραμμίζει ότι η μέθοδος μπορεί να αξιοποιηθεί όχι μόνο για τη διάγνωση, αλλά και για τη θεραπεία.
Για παράδειγμα, επιτρέπει την παρακολούθηση κυτταρικών θεραπειών – όπως αυτές με τροποποιημένα μακροφάγα – εντός του όγκου, βοηθώντας στον βέλτιστο σχεδιασμό της θεραπευτικής στρατηγικής.
Παράλληλα, ανοίγονται νέες δυνατότητες για στοχευμένη χορήγηση φαρμάκων: τα μακροφάγα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως «μεταφορείς» που απελευθερώνουν το φάρμακο απευθείας στο σημείο του όγκου, μέσω ενεργοποίησης με υπερήχους.
Η τεχνική αυτή ενδέχεται να συμβάλει και στην αξιολόγηση της επιθετικότητας ενός όγκου, στην έγκαιρη ανίχνευση μικρομεταστάσεων, καθώς και στην υποστήριξη μικροχειρουργικών επεμβάσεων με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Επιπλέον, σύμφωνα με τους ερευνητές, η τεχνολογία θα μπορούσε στο μέλλον να εφαρμοστεί και σε άλλες νόσους, όπως η αθηροσκλήρωση.
«Καθώς πλησιάζουμε προς τις πρώτες κλινικές εφαρμογές, η μέθοδος αυτή ανοίγει έναν νέο δρόμο για την εξατομικευμένη ιατρική και τη στοχευμένη θεραπεία», καταλήγει ο Κώστας Αρβανίτης.
