Σημαντική και ραγδαία αύξηση στα κρούσματα και τους θανάτους από καρκίνο παγκοσμίως καταγράφει νέα μελέτη-σοκ που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό The Lancet. Η ανάλυση καλύπτει την περίοδο από το 1990 έως το 2023, ενώ οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη συνέχιση της αυξητικής τάσης έως και το 2050.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές εντόπισαν ότι ο αριθμός των νέων κρουσμάτων καρκίνου έχει υπερδιπλασιαστεί από το 1990 έως το 2023 (από 9,04 εκατομμύρια στα 18,5 εκατομμύρια) και ο αριθμός των θανάτων την ίδια περίοδο αυξήθηκε κατά 74% (από 5,95 εκατομμύρια στα 10,4 εκατομμύρια). Ο αριθμός νέων κρουσμάτων καρκίνου παγκοσμίως προβλέπεται να αυξηθεί κατά 61% έως το 2050 (30,5 εκατομμύρια άνθρωποι με νέες διαγνώσεις καρκίνου) και των θανάτων από καρκίνο κατά σχεδόν 75% (18,6 εκατομμύρια).
Ενθαρρυντικό είναι, πάντως, το γεγονός ότι όταν τα παγκόσμια ποσοστά κρουσμάτων και θνησιμότητας προσαρμοστούν με βάση την ηλικία, δεν προβλέπεται αύξηση και αυτό υποδηλώνει ότι οι περισσότερες από τις αυξήσεις θα οφείλονται στην αύξηση του πληθυσμού και της γήρανσης. Ωστόσο, σημειώνεται ότι μία τέτοια βελτίωση απέχει πολύ από τον φιλόδοξο Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ για μείωση της πρόωρης θνησιμότητας λόγω μη μεταδοτικών ασθενειών (στις οποίες περιλαμβάνεται ο καρκίνος) κατά το ένα τρίτο έως το 2030.
Καρκίνος: Ποιοι τύποι «θέρισαν» το 2023 και γιατί
Η μελέτη περιλαμβάνει δεδομένα για 47 τύπους ή ομάδες καρκίνου σε 204 χώρες και περιοχές παγκοσμίως. Το 2023 ο καρκίνος του μαστού ήταν ο πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος παγκοσμίως και για τα δύο φύλα, ενώ ο καρκίνος της τραχείας, των βρόγχων και του πνεύμονα ήταν η κύρια αιτία θανάτων από καρκίνο.
Η μελέτη εντοπίζει ότι το 42% των εκτιμώμενων θανάτων από καρκίνο το 2023 οφειλόταν σε 44 δυνητικά τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου. Συγκεκριμένα, το 46% των θανάτων από καρκίνο παγκοσμίως στους άνδρες το 2023 συνδέθηκε με δυνητικά τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (κυρίως κάπνισμα, ανθυγιεινή διατροφή, υψηλή κατανάλωση αλκοόλ, επαγγελματικοί κίνδυνοι και ατμοσφαιρική ρύπανση), ενώ στις γυναίκες (36%) οι κύριοι παράγοντες κινδύνου ήταν ο καπνός, το μη ασφαλές σεξ, η ανθυγιεινή διατροφή, η παχυσαρκία και το υψηλό σάκχαρο στο αίμα.
«Με τέσσερις στους δέκα θανάτους από καρκίνο να συνδέονται με καθιερωμένους παράγοντες κινδύνου, συμπεριλαμβανομένου του καπνίσματος, της κακής διατροφής και του υψηλού σακχάρου στο αίμα, υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες για τις χώρες να στοχεύσουν σε αυτούς τους παράγοντες κινδύνου, ενδεχομένως αποτρέποντας κρούσματα καρκίνου και σώζοντας ζωές, παράλληλα με τη βελτίωση της ακριβούς και έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας για την υποστήριξη ατόμων που αναπτύσσουν καρκίνο», σημειώνει ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο Τεό Βος από το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας (IHME) του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον. «Η μείωση εμφάνισης καρκίνου σε όλες τις χώρες απαιτεί τόσο ατομική δράση όσο και αποτελεσματικές προσεγγίσεις σε επίπεδο πληθυσμού για τη μείωση της έκθεσης σε γνωστούς κινδύνους», προσθέτει.
Μεγάλες ανισότητες μεταξύ χωρών
Στη μελέτη εντοπίστηκαν έντονες ανισότητες μεταξύ χωρών. Παρ’ όλο που τα ποσοστά θνησιμότητας μειώθηκαν κατά 24% παγκοσμίως μεταξύ του 1990 και του 2023, αυτή η μείωση φαίνεται να σημειώθηκε κυρίως σε χώρες υψηλού και ανώτερου μεσαίου εισοδήματος. Αντίθετα, υπολογίζεται ότι πάνω από τα μισά νέα κρούσματα και τα δύο τρίτα των θανάτων το 2050 θα συμβούν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι εκτιμήσεις τους περιορίζονται από την έλλειψη δεδομένων υψηλής ποιότητας για τον καρκίνο, ιδίως σε χώρες με περιορισμένους πόρους. Συμπληρώνουν πως οι τρέχουσες εκτιμήσεις δεν λαμβάνουν υπόψη αρκετές ασθένειες που είναι γνωστό ότι συνδέονται με τον καρκίνο και είναι συχνές σε ορισμένες χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, όπως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
