Σήμερα συμπληρώνονται 60 χρόνια από την ίδρυση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). 60 χρόνια μέσα στα οποία ο κόσμος έχει αλλάξει πλήρως, όπως και ο ίδιος ο Οργανισμός, χωρίς όμως να χάσει το σκοπό της ύπαρξης του που είναι να βοηθά τις κυβερνήσεις να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν καλύτερες πολιτικές, ώστε οι άνθρωποι να απολαμβάνουν καλύτερες ζωές. Αυτό σημαίνει πως πρόκειται για έναν Οργανισμό που προσαρμόζεται στα δεδομένα της εποχής και προσαρμόζει τα εργαλεία του με βάση τα νέα δεδομένα.
Πηγαίνοντας πίσω στο 1948, στον απόηχο των καταστροφικών γεγονότων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το μόνο που έχει απομείνει στην Ευρώπη είναι ερείπια, οι μνήμες των χαμένων ψυχών και η ελπίδα δημιουργίας συμμαχιών που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τις ένοπλες συγκρούσεις στο μέλλον. Η ανοικοδόμηση της γηραιάς ηπείρου θα ξεκινούσε με μια τεράστια -για την εποχή- οικονομική ενίσχυση των κρατών της, από τις ΗΠΑ, οι οποίες είχαν υιοθετήσει μια εξωστρεφή εξωτερική πολιτική προκειμένου να “αναχαιτίσουν” την επικράτηση του κομμουνισμού. Έτσι, το 1948 ιδρύεται ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (ΟΕΟΣ) για να διαχειριστεί το Σχέδιο Μάρσαλ.
Ο ΟΕΟΣ έχοντας χαράξει μια νέα πορεία συνεργασίας που άλλαξε την εικόνα της μεταπολεμικής Ευρώπης, μετονομάζεται σε Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) με προοπτική να προωθήσει το έργο του σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ιδρυτική Σύμβαση τίθεται σε ισχύ το 1961, υπογεγραμμένη από 20 χώρες μεταξύ των οποίων η Ελλάδα. Η έδρα του βρίσκεται στο Παρίσι και η κάθε χώρα-μέλος διαθέτει μόνιμη αντιπροσωπεία στη γαλλική πρωτεύουσα.
Ρόλος του ΟΟΣΑ
Ο Παγκόσμιος, πλέον, Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης με κεντρικό σύνθημα “Better policies for better lives” αποσκοπεί μέσω διαβουλεύσεων με τα κράτη και με ειδικούς ανά τομέα να εξετάσει και να προτείνει τις βέλτιστες πρακτικές που μπορεί να εφαρμόσει μια χώρα για τη βελτίωση της κοινωνικοοικονομικής ευημερίας των πολιτών της. Η διαφορά του ΟΟΣΑ με άλλους διεθνείς οργανισμούς είναι ότι δεν παράγει νομικά δεσμευτικούς κανόνες, αλλά αποτελεί συμβουλευτικό οργανισμό που υποστηρίζει μέσω εκθέσεων το έργο του καθορισμού κυβερνητικών πολιτικών ανά κράτος-μέλος.
Ο Οργανισμός συνεργάζεται σε μόνιμη βάση με εκπροσώπους των κυβερνήσεων, κοινοβουλίων, διεθνών οργανισμών, των επιχειρήσεων και των εργαζόμενων καθώς και με την κοινωνία των πολιτών. Σε έναν κόσμο που οι προκλήσεις επεκτείνονται πέραν των εθνικών συνόρων, η πολυμέρεια είναι απαραίτητη για να αντιμετωπιστούν αναδυόμενες παγκόσμιες προκλήσεις. Δεδομένου τούτου, ο ΟΟΣΑ μέσω τεκμηριωμένων αναλύσεων προσφέρει στα κράτη-μέλη συστάσεις, θέτει πρότυπα (standards) και βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τα λεγόμενα “δίκτυα πολιτικής”, επί παραδείγματι με τις ομάδες G7 και G20, προωθώντας πρωτοπόρες μεταρρυθμίσεις να ενσωματωθούν και να υλοποιηθούν.
Η ευρύτητα των θεμάτων που απασχολούν τον Οργανισμό του δίνουν τη δυνατότητα να ελίσσεται στο χώρο και τον χρόνο και να είναι αποτελεσματικός και αποδοτικός. Η δράση του εκτείνεται σε όλο το φάσμα δημόσιων πολιτικών, από την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», την οποία ανέπτυξε ο ΟΟΣΑ στη δεκαετία του 1970, έως το πρόγραμμα PISA (Programme for International Student Assessment) στην εκπαίδευση, ενώ τα πιο επίκαιρα ζητήματα αφορούν τη φορολογική διαφάνεια, την τεχνητή νοημοσύνη, μεθόδους καταπολέμησης της διαφθοράς και την πράσινη ανάπτυξη.
Καθ 'όλη τη διάρκεια της ιστορίας του, ο ΟΟΣΑ διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη στήριξη του διεθνούς διαλόγου και της ανταλλαγής πρακτικών για τη φορολογική πολιτική. Αυτή η αποστολή ενισχύθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια όταν οι ηγέτες της ομάδας G20 ζήτησαν από τον ΟΟΣΑ να εντείνει τον συντονισμό στην αντιμετώπιση των offshore (φοροαποφυγή και φοροδιαφυγή). Αυτός ο παγκόσμιος αγώνας υπήρξε μία από τις σημαντικότερες ιστορίες επιτυχίας της διεθνούς συνεργασίας κατά την τελευταία δεκαετία.
Η εφαρμογή των παγκόσμιων προτύπων φορολογικής διαφάνειας, ιδίως μέσω της “Αυτόματης Ανταλλαγής Πληροφοριών”, οδήγησε σε περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετα έσοδα για χώρες παγκοσμίως. Ομοίως, περισσότερες από 135 χώρες συνεργάζονται για την ενημέρωση των διεθνών φορολογικών κανόνων, οι οποίοι θα βοηθήσουν τις κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν τη φοροαποφυγή που κοστίζει 100-240 δισεκατομμύρια δολ. ΗΠΑ ετησίως.
Ο ΟΟΣΑ το 2020
Σήμερα, μετά από μια δεκαετία κρίσεων οικονομικών, κοινωνικών, ιδεολογικών, ηθικών, περιβαλλοντικών και στην προοπτική μιας νέας περιόδου που ανοίγεται μπροστά μας χρειάζεται περισσότερο από ποτέ άλλοτε να χαραχθεί μια στρατηγική με αξίες όπως αυτές που επί 60 έτη εμπνέουν και δεσμεύουν τα κράτη. Αξίες όπως δημοκρατία στη βάση του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και την τήρηση αρχών ανοικτής και διαφανούς οικονομίας της αγοράς. Οι αξίες αυτές οποίες τοποθετούν τον ίδιο τον Οργανισμό στο επίκεντρο του μετασχηματισμού των κοινωνιών, ο οποίος παρέχει τα απαραίτητα εφόδια προσαρμογής, την εξειδικευμένη γνώση και τεχνογνωσία που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων.
Ο ΟΟΣΑ κλείνει 60 χρόνια λειτουργίας και παράλληλα καλείται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19 που οδήγησε σε αβεβαιότητα ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτή η κρίση πρέπει να αποτελέσει το σημείο καμπής για ενισχυμένη και πιο αποτελεσματική πολυμέρεια με στόχο μια ανθεκτική, χωρίς αποκλεισμούς, βιώσιμη ανάπτυξη. Ο ΟΟΣΑ έχει αναπτύξει κατάλληλες μεθόδους συνεργασίας για να αναπτύξει αποτελεσματικές παγκόσμιες λύσεις για τις σημερινές παγκόσμιες προκλήσεις: την ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19, την κλιματική αλλαγή, τις αυξανόμενες ανισότητες, την ψηφιοποίηση ή το μέλλον της εργασίας.
Facts:
- O OOΣΑ εκτός από τα κράτη-μέλη απαριθμεί μια σειρά εταίρων που συνεργάζονται σε καίρια παγκόσμια ζητήματα σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Μέσα από τα standards, τα προγράμματα και τις πρωτοβουλίες, συμβάλλουν συλλογικά στην προώθηση και τη στήριξη μεταρρυθμίσεων σε περισσότερες από 100 χώρες σε όλο τον κόσμο.
- Η Κολομβία έγινε η 37η χώρα μέλος του ΟΟΣΑ.
- Οι χώρες του ΟΟΣΑ και οι βασικοί εταίροι του αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% του παγκόσμιου εμπορίου και των επενδύσεων.
- Το 2021 θα εκλεγεί μετά από μια σειρά διαβουλεύσεων ο νέος Γενικός Γραμματέας, με τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση μεταξύ των 37 χωρών.
- Η Ελλάδα την τελευταία δεκαετία έχει συνεργαστεί σε μείζονα ζητήματα με τον ΟΟΣΑ, όπως η εκπαίδευση, η διαφθορά και οι περιβαλλοντικές προκλήσεις και έχει εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις με βάση τις εκθέσεις του Οργανισμού.
(Η Βασιλική Καραμπούλη είναι συνεργάτης του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη)