Μετά από 136 χρόνια από την Εργατική Πρωτομαγιά του Σικάγο είναι… political correct να μιλάμε για Εργατική Τάξη;
Ας δούμε, έστω συνοπτικά, εκείνα τα αιτήματα και τη σημερινή κατάσταση.
1. Το βασικό αίτημα, το 8ωρο δηλαδή, μάλλον δεν ισχύει. Είτε έχει γίνει μισή πληρωμή (μερική απασχόληση), άρα δεν πληρούνται ούτε οι ελάχιστες προϋποθέσεις αξιοπρεπούς διαβίωσης, είτε 12ωρο. Όχι πάντα γιατί είναι «σαδιστές οι κεφαλαιοκράτες και θέλουν να πιουν το αίμα των εργαζομένων». Συνήθως οι εργαζόμενοι αυτής της κατηγορίας είναι άκρως εξειδικευμένοι και πρέπει να δουλέψουν για να αποπληρώσουν ένα υψηλό φοιτητικό δάνειο, είτε στα 30 θα έχουν «καεί». Άρα τους μένει μόλις μια δεκαετία για την… ολοκλήρωση μιας δύσκολης καριέρας (π.χ. προγραμματιστές κλπ).
2. Οι χαμηλής εξειδίκευσης (ακόμη και με πρώτο πτυχίο) συνήθως είναι ημιαπασχολούμενοι ή ετεροαπασχολούμενοι (π.χ. τουρισμός στην Ελλάδα) και πάντως στο όριο της απόλυτης φτώχειας.
3. Όταν στην Αγγλία ήθελαν να κυριαρχήσουν στα βιομηχανικά προϊόντα κατά τον 19ο αιώνα, εκμηδένισαν τον φόρο στο αλεύρι, παρέχοντας «φθηνό» ψωμί στους εργάτες και μετά μείωσαν τα μεροκάματα (βασικός συντελεστής ανταγωνιστικότητας τότε). Στην Ελλάδα προηγήθηκε η δραματική (ονομαστική) μείωση των μισθών ώστε να «βελτιωθεί» το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών και μετά… αυξήθηκε επιπλέον το ψωμί (ρεύμα, καύσιμα κ.α.) φτωχοποιώντας δύο φορές τους μισθωτούς. Έτσι, αφενός συρρικνώθηκε η παραγωγική βάση της Ελλάδας, ειδικά σε μια απομονωμένη γεωγραφικά χώρα όπου απουσιάζουν τα δίκτυα και σε μεγαλύτερο ποσοστό τα προϊόντα πρέπει να ιδιοκαταναλώνονται (συν τον τουρισμό) και αφετέρου εγκαταλείφτηκε η οικονομική και κοινωνική κινητικότητα.
4. Η (διογκωμένη στην Ελλάδα) μικρή επιχειρηματικότητα (της ανάγκης) οδηγήθηκε σε μαρασμό και καταχρεωμένη καθώς είναι δεν μπορεί όχι να αναπτυχθεί (συγχωνευτεί κ.λπ), μα ούτε και να μετατραπεί σε εργατική τάξη (λόγω μη προσφοράς θέσεων εργασίας και πολιτικού κόστους). Με αποτέλεσμα να κάνει «κοινωνικό ντάμπινγκ» σε νεοφυείς και ενθαρρυντικές επιχειρηματικές προσπάθειες. Ουσιαστικά έχει δημιουργηθεί μια «μαύρη τρύπα» με εταιρείες ζόμπι που ροφούν κάθε οικονομική ικμάδα συμπιέζοντας και τους μισθούς και τα δικαιώματα της εργατικής τάξης…
5. Το χάσμα μεταξύ του 10% των πιο πλουσίων Ελλήνων και του 70% των λιγότερο εύπορων και φτωχών συνεχώς διευρύνεται. Είναι κάτι που μοιάζει να δίνει απάντηση στην αντισυμβατική ψήφο, την αντικοινωνική συμπεριφορά, την απουσία συλλογικοτήτων και ομαδικού πνεύματος.
6. Το χάσμα αυτό εντείνεται από την ρομποτική και τους αυτοματισμούς. Είναι κάποιοι που (θα) τα φτιάχνουν και (θα) τα συντηρούν και κάποιοι ελάχιστοι που θα τα τροφοδοτούν. Οι πρώτοι δεν θα έχουν χρόνο για κατανάλωση, οι τελευταίοι δεν θα έχουν διαθέσιμο εισόδημα. Και τα ενδιάμεσα ρομπότ δεν θα έχουν ασφάλιση…
7. Το δημογραφικό και η συνεχής μείωση της πίεσης για «πλήρη απασχόληση» κατατρώει ήδη τα συστήματα κοινωνικής ασφάλειας και ευσταθείας του Δυτικού (καπιταλιστικού) πολιτισμού.
8. Κυρίως όμως η νέα εργατική τάξη νιώθει ότι δεν έχει προοπτική. Ακόμη και το κεφάλαιο προτιμά να δανείζει τα λεφτά του με αρνητικά επιτόκια (φύλακτρα) παρά να κάνει παραγωγικές επενδύσεις…
9. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι οι ατομικές λύσεις, κάτι που ενισχύεται από το smartphone και… ένα fredo σε πλαστικό. Μπορεί για ορισμένους η εργατική τάξη να παραμένει, ως ένα βαθμό, αλλοτριωμένη, αλλά η ζωή είναι μικρή και η «λύση» δεν είναι η βίαιη, μέσα από ένα ανελεύθερο καθεστώς, οικοδόμηση του «νέου ανθρώπου». Η σοσιαλδημοκρατία και οι σταδιακές λύσεις με την αναδιανομή και το κοινωνικό κράτος είναι το επιτυχημένο πρότυπο.
10. Η αειφορία και η προστασία του περιβάλλοντος, η παραγωγή πλούτου και η παγκοσμιοποίηση με προστιθέμενη κοινωνική αξία (εξάλειψη παιδικής εργασίας, προϋπόθεση κοινωνικής ασφάλισης κ.α.), οι δίκαιες αμοιβές και η αναδιανομή του πλούτου, η μείωση του χρόνου εργασίας, η μόρφωση και συνεχής επιμόρφωση, η οικονομική στήριξη του αναπτυσσόμενου κόσμου ώστε να περιοριστεί το ξερίζωμα των κατοίκων αυτών των χωρών, ο πολιτισμός και η πολύπλευρη ολοκλήρωση του ανθρώπου παραμένουν σήμερα επίκαιρα αιτήματα και αναγκαίοι όσο ποτέ στόχοι για την διατήρηση ζωντανού του πολιτισμού μας. Και αυτά είναι αρμοδιότητες των πολιτών και των πολιτικών, όχι βέβαια των τεχνοκρατών (ή πολύ περισσότερο των στρατιωτικών ή απολυταρχών).
Δεν μένει παρά η συνεργασία για να μειωθούν οι ανισότητες, η αλληλεγγύη και ο σεβασμός στις διαφορές και τις ιδιαιτερότητες ώστε ο κόσμος να κινηθεί μπροστά και να γίνει αξιοβίωτος.