Ντύθηκαν στα μαύρα μικρές. Εμειναν πίσω μόνες να παλεύουν για να κρατήσουν «όρθια» νοικοκυριά και να στηρίξουν τα παιδιά τους. Το πλήγμα της απώλειας των συζύγων βαρύ. Και πριν ακόμα προλάβουν να θρηνήσουν, αναγκάστηκαν να βγουν στους δρόμους και να υψώσουν φωνές απέναντι στο νόμο Κατρούγκαλου.
Γράφει ο Στάθης Βασιλόπουλος
Εκατοντάδες χήρες, παρά τον πόνο τους, ένωσαν τις δυνάμεις τους, ίδρυσαν το Σύλλογο Συζύγων Θανόντων «ΑΞΙΑ» (Αξιοπρέπεια - Ισότητα - Αλληλεγγύη) και τα δύο τελευταία χρόνια, με δυναμικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και παρεμβάσεις, ζητούν επιτακτικά από την κυβέρνηση να αποσύρει το νόμο, που όπως λένε βάζει «ταφόπλακα» στις ζωές τους.
Οι διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) «τιμωρούν» ουσιαστικά τις γυναίκες που αποφάσισαν να κάνουν οικογένεια και να μεγαλώσουν παιδιά. Οι σύζυγοί τους, καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, πλήρωναν κανονικά, για τη μελλοντική τους συνταξιοδότηση, εισφορές στα Ταμεία και υπέστησαν κρατήσεις, οι οποίες όμως θα γίνουν… καπνός.
Σύμφωνα με το νόμο, οι χήρες 52-55 ετών δικαιούνται το 50% της σύνταξης του συζύγου τους για τρία χρόνια, ενώ στη συνέχεια η σύνταξη διακόπτεται και επαναχορηγείται όταν φτάσουν τα 67. Αν όμως χάσουν τον σύζυγό τους και είναι κάτω από τα 52, παίρνουν σύνταξη για τρία χρόνια, η οποία μετά διακόπτεται οριστικά. Αν υπάρχει ανήλικο τέκνο παρατείνεται η χορήγηση σύνταξης μέχρι να γίνει αυτό 18 ετών ή 24 αν φοιτά σε ΑΕΙ ή ΤΕΙ.
Πολλές χήρες θα βρεθούν μετέωρες, καθώς τον ερχόμενο Μάιο, που συμπληρώνονται τρία χρόνια από την ισχύ του θεσμικού πλαισίου, θα αρχίσουν να κόβονται οι συντάξεις τους.
Να σημειωθεί ότι στις συντάξεις χηρείας για επιζώντες συζύγους έχουν επέλθει σημαντικές περικοπές, καθώς η παροχή θεωρείται νέο συνταξιοδοτικό δικαίωμα και επανυπολογίζεται με βάση το νόμο Κατρούγκαλου (13/5/2016), με αποτέλεσμα να είναι μειωμένη. Οι χήρες, όπως λένε, αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα με τις κουτσουρεμένες συντάξεις. Και αναρωτιούνται τι θα γίνει, όταν θα μείνουν χωρίς εισόδημα.
Η Ειρήνη Γκράτσου, 49 ετών σήμερα, έχασε τον σύζυγό της στις 14 Οκτωβρίου του 2016. Να εργαστεί δεν μπορούσε, αφού ο άντρας της ήταν επί 14 χρόνια ανάπηρος και είχε αναλάβει τη φροντίδα του. «Ο άνθρωπος αυτός ήξερε την ψήφιση του νόμου. Εφυγε με έναν καημό, ότι με αφήνει ξεκρέμαστη. Τα τελευταία λόγια του πριν πεθάνει ήταν ‘’συγγνώμη σου κατέστρεψα τη ζωή’’», λέει στο ieidiseis.gr με σπασμένη φωνή.
Ειρήνη Γκράτσου
Ο σύζυγος της Ειρήνης Γκράτσου ήταν ελεύθερος επαγγελματίας και πλήρωνε για 35 ολόκληρα χρόνια εισφορές. Όταν άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας έλαβε αναπηρική σύνταξη. «Αυτή τη στιγμή παίρνω προσωρινή σύνταξη 323 ευρώ. Η κανονική μου σύνταξη θα είναι γύρω στα 400-450 ευρώ, χρήματα τα οποία θα κοπούν για μένα τον Οκτώβριο επειδή κλείνω τριετία. Και μετά δεν παίρνω ξανά ποτέ σύνταξη. Στο μεταξύ θα πρέπει να πληρώνω λογαριασμούς, ΕΝΦΙΑ, εφορία, ένα σωρό υποχρεώσεις». Η κυρία Γκράτσου φροντίζει ηλικιωμένους για να μπορέσει να εξασφαλίσει τα προς το ζην.
Σε όλη τη διάρκεια της διήγησής της τα μάτια της διατρέχουν κόκκινες φλέβες. «Παίρνω ψίχουλα, δεν με προσλαμβάνουν σε καμία άλλη δουλειά. Πάλι ασχολούμαι με αρρώστους, αλλά δεν έχω άλλη επιλογή. Το κάνω σε βάρος της υγείας μου για να επιβιώσω. Είναι να ανοίξεις ένα λάκκο εκεί πέρα που είναι ο τάφος του συζύγου, να πάρεις το φτυάρι να σκάψεις και να μπεις μέσα και εσύ, αυτή είναι η λύση», συμπληρώνει με αγανάκτηση.
Σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης αντιμετωπίζει και η Βενετία Βάση, μητέρα δύο παιδιών, ηλικίας 23 και 17 ετών. Ο άντρας της υπήρξε υπάλληλος της ΔΕΗ και πέθανε, αιφνιδίως, το Δεκέμβριο του 2016.
«Αυτή τη στιγμή παίρνουμε προσωρινή σύνταξη και οι τρεις 320 ευρώ. 160 ευρώ εγώ και από 80 ευρώ το κάθε παιδί. Μας βοηθούν οικονομικά οι συγγενείς. Πεθερός, κουνιάδος, η μητέρα μου… Αν η κόρη μου, που φέτος δίνει Πανελλαδικές Εξετάσεις, δεν καταφέρει να περάσει σε κάποια σχολή τον Δεκέμβριο θα μου κοπεί η σύνταξη. Είμαι δέσμια ενός 17χρονου κοριτσιού», δηλώνει η 48χρονη πτυχιούχος Θεολογίας.
Η ίδια στέλνει τα τελευταία χρόνια βιογραφικά, αλλά όπως δεν την προσλαμβάνει κανείς εργοδότης, λόγω ηλικίας. «Εδώ δεν προσλαμβάνουν νέους, εμείς τι τύχη να έχουμε. Μας φέρνουν στα μαύρα από μόνοι τους. Με τόσα λίγα χρήματα δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα. Εμείς αυτό που ζητάμε είναι τα λεφτά των συζύγων μας και τίποτα άλλο. Θέλουμε να τα πάρουμε πίσω. Οι άντρες μας πέθαναν, αλλά πίσω έμειναν εκκρεμότητες. Να κάνω τι με 160 ευρώ; Να φάω ψωμί και ελιά; Καταλαβαίνουμε ότι και οι άλλοι συνταξιούχοι έχουν υποστεί περικοπές αλλά εμείς θα βρεθούμε στο μηδέν», αναφέρει.
Βενετία Βάση
Η Παναγιώτα Ντελή ανήκει και αυτή στην ηλικιακή κατηγορία κάτω των 52 ετών. «Ο σύζυγός μου έφυγε από τη ζωή τον Ιούλιο του 2016. Δούλευε στην Πολεμική Αεροπορία 35 χρόνια. Ενσημα τόσων χρόνων, τα οποία η κυβέρνηση θέλει να τα μηδενίσει. Ερχονται και μας λένε δεν θα σου δώσω σύνταξη και κόψε το λαιμό σου να δεις τι θα κάνεις. Μπαίνουν και ληστεύουν την οικογένεια. Τα παιδιά μου αγωνιούν, λένε ‘’χάσαμε τον πατέρα μας, θα μείνει και η μητέρα μας στο δρόμο’’; Δεν μπορεί να συντηρηθεί ένα σπίτι με το χαρτζιλίκι 350-400 ευρώ. Διότι πρέπει να είμαι και εγώ εντάξει στις υποχρεώσεις μου», δηλώνει η χήρα, μητέρα τριών παιδιών.
«Το μήνυμα που στέλνουμε στον υφυπουργό Εργασίας Τάσο Πετρόπουλο», συνεχίζει «είναι ότι αν δεν λάβει τη σωστή απόφαση για τα ηλικιακά κριτήρια και αν δεν αυξήσει το ποσοστό της σύνταξης που δικαιούμαστε στο 70% θα σκληρύνουμε τη στάση μας και δεν ξέρουμε μέχρι που θα φτάσουμε. Ακόμα και σε ακραίες καταστάσεις».
Παναγιώτα Ντελή
Στην τελευταία συνάντηση που είχαν οι χήρες με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έλαβαν τη διαβεβαίωση ότι θα ανασταλεί το μέτρο της περικοπής των συντάξεων χηρείας για τους δικαιούχους που δεν πληρούν το ηλικιακό όριο των 55 ετών. Αν και η περικοπή των συντάξεων χηρείας αποτελεί μνημονιακή δέσμευση, ο κ. Πετρόπουλος, σε δηλώσεις του, είχε αναφέρει ότι υπάρχει ο δημοσιονομικός χώρος για να γίνει κάτι τέτοιο έως ότου το ποσοστό της ανεργίας- που στην Ελλάδα χτυπά κόκκινο- υποχωρήσει κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο.
«Στις 11 Νοεμβρίου του 2018 μας είπαν ότι μέχρι τον Φεβρουάριο θα έχουν ψηφίσει την αναστολή του νόμου για τα ηλικιακά κριτήρια. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε κάποια πληροφόρηση. Ουσιαστικά μας κρατάνε σε μία κατάσταση ομηρείας και το μέλλον προδιαγράφεται αβέβαιο», τονίζει από την πλευρά της η Χριστίνα Τσέτουρα γενική γραμματέας του Συλλόγου ΑΞΙΑ.
Η κυρία Τσέτουρα έρχεται καθημερινά σε επαφή με χήρες που βρίσκονται στα όρια της κατάρρευσης. Τα όσα διηγείται προκαλούν κόμπο στο στομάχι: «Υπάρχουν γυναίκες που έχουν φτάσει ακόμα και μέχρι την αυτοχειρία και τις έχουμε σώσει κυριολεκτικά στο παρά πέντε. Σπίτια είναι βυθισμένα στο σκοτάδι λόγω διακοπής ρεύματος, απλήρωτα δάνεια, χήρες στήνονται στα συσσίτια της εκκλησίας για ένα πιάτο φαγητό και προμηθεύονται τρόφιμα από τα Κοινωνικά Παντοπωλεία. Τώρα τελευταία μια κυρία αναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα γιατί της έκαναν έξωση και πήγε στο εξωτερικό για να φροντίσει έναν καρκινοπαθή. Αν δεν υπάρξει λύση πολύ φοβάμαι ότι τελικά κάποιες γυναίκες θα οδηγηθούν στην αυτοκτονία».
Χήρες διαμαρτύρονται έξω από το υπουργείο Εργασίας
Ο Σύλλογος Συζύγων Θανόντων ΑΞΙΑ ξεκίνησε την δράση του τον Ιανουάριο του 2017 και αριθμεί σήμερα περισσότερα από 650 μέλη πανελλαδικά. Ο Σύλλογος διεκδικεί:
- Άρση των ηλικιακών κριτηρίων χορήγησης σύνταξης χηρείας που καθορίστηκαν με το άρθρο 12 ν.4387/2016.
- Επαναφορά του ποσοστού της σύνταξης στο 70%, όπως ήταν στο πρόσφατο παρελθόν και όχι στο 50% που καθορίσθηκε με το άρθρο 12 του ν.4387/2016, ανεξαρτήτως ηλικίας.
- Διατήρηση του 70% στους παλαιούς δικαιούχους σύνταξης χηρείας.
- Μη εφαρμογή του επαναϋπολογισμού των συντάξεων των εκλιπόντων από το Μάιο του 2016 αλλά να ισχύσει ό,τι και στους άλλους συνταξιούχους.
- Να μειωθεί η διάρκεια έγγαμου βίου για χορήγηση σύνταξης.
- Τα παιδιά των ορφανικών οικογενειών που εισάγονται σε ΑΕΙ και ΤΕΙ να μπορούν να πάρουν μετεγγραφή στην πόλη όπου ζει η οικογένειά τους.