Μεγάλη Πέμπτη είναι η ημέρα κατά την οποία, στις εκκλησίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τελείται μία από τις πιο κατανυκτικές και συγκινητικές ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας: η ανάγνωση των λεγόμενων Δώδεκα Ευαγγελίων. Με τον όρο αυτόν δεν εννοούνται δώδεκα ξεχωριστά ευαγγέλια, αλλά δώδεκα μακροσκελείς ευαγγελικές περικοπές, που αναγιγνώσκονται το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, κατά τη διάρκεια του όρθρου της Μεγάλης Παρασκευής.
Η συγκεκριμένη τελετή, που αποτελεί στοιχείο βαθιάς πνευματικής φόρτισης για την Ορθόδοξη παράδοση, διατηρείται αναλλοίωτη ανά τους αιώνες και τιμάται με ιδιαίτερη κατάνυξη σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο.
Με το χριστιανικό δημώδη όρο Δώδεκα Ευαγγέλια χαρακτηρίζονται στην ουσία οι δώδεκα τον αριθμό ευαγγελικές περικοπές, και όχι ξεχωριστά ευαγγέλια, που αναγιγνώσκονται στις εκκλησίες της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, όπου και τελείται ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής.
Οι περικοπές αυτές είναι αρκετά μακροσκελείς, ειδικότερα οι πρώτες, σε σχέση με εκείνες που αναγιγνώσκονται στις λειτουργίες της Θείας Ευχαριστίας των Κυριακών.
Το περιεχόμενο των δώδεκα αυτών περικοπών αναφέρεται κυρίως σε στιγμιότυπα των Αγίων Παθών του Ιησού Χριστού που τιμώνται κατ’ έτος την λεγόμενη Μεγάλη Εβδομάδα.
Στο ενδιάμεσο δε της ανάγνωσης αυτών και ειδικότερα αμέσως μετά την ανάγνωση του 5ου Ευαγγελίου (της 5ης ευαγγελικής περικοπής) τελετουργείται η περιφορά του Εσταυρωμένου εντός του ναού, υπό του ιερέα ή του επισκόπου, σε αναπαράσταση εκείνης του Ιησού Χριστού, όπου και ψάλλεται το κατανυκτικό ΙΕ΄ αντίφωνο:
«Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας.
Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται ὁ τῶν ἀγγέλων Βασιλεύς.
Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται ὁ περιβάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν Νεφέλαις.
Ῥάπισμα κατεδέξατο ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ.
Ἥλοις προσηλώθη ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας.
Λόγχῃ ἐκεντήθη ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου.
Προσκυνοῦμεν σου τὰ πάθη, Χριστέ.
Δεῖξον ἡμῖν καὶ τὴν ἔνδοξόν σου ἀνάστασιν».
Μεγάλη Πέμπτή: Τα 12 Ευαγγέλια
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω τα 12 ευαγγελικά αναγνώσματα είναι οι ακόλουθες περικοπές:
- Πρώτο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιγ΄31 – ιη’1.
- Δεύτερο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιη΄1 – 28.
- Τρίτο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κστ΄57 – 75.
- Τέταρτο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιη΄28 – ιθ’16.
- Πέμπτο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κζ’ 3 – 32.
- Έκτο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον ιε’16 – 32.
- Έβδομο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κζ’33 – 54.
- Όγδοο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον κγ’32 – 49.
- Ένατο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιθ’25 – 37.
- Δέκατο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον ιε’43 – 47.
- Ενδέκατο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ιθ’38 – 42.
- Δωδέκατο Ευαγγέλιο: Περικοπή από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κζ’62 – 66.
ΠΑΤΩΝΑΣ ΕΔΩ θα μπορέσετε να διαβάσετε τα 12 Ευαγέλλια
