«Από αύριο Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου ένα βαθύ βαρομετρικό χαμηλό αναμένεται να πλήξει την χώρα μας, φαινόμενο που είναι γνωστό και αναφέρεται στη βιβλιογραφία ως μεσογειακός κυκλώνας», ανέφερε σε έκτακτη δήλωσή του ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων, Νίκος Χαρδαλιάς, απόψε, λίγη ώρα μετά τη σύσκεψη που συγκάλεσε με τους αρμόδιους παράγοντες, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις που είχαν δει το φως της δημοσιότητας τις προηγούμενες ημέρες.
Όμως τι ακριβώς είναι οι μεσογειακοί κυκλώνες;
Το φαινόμενο είναι διεθνώς γνωστό ως Medicanes (από τις λέξεις Mediterranean και hurricanes) και θεωρείται σχετικά σπάνιο ενώ έχει πολλά κοινά με τους τροπικούς κυκλώνες, καθώς θυελλώδεις άνεμοι στροβιλίζονται γύρω από ένα «μάτι», συνοδευόμενοι από καταρρακτώδεις βροχές. Το φαινόμενο, αν και παρομοιάζεται με τυφώνα «αμερικανικού τύπου», δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως τέτοιο, καθώς οι ευρύτερες συνθήκες περί τη Μεσόγειο θάλασσα δεν επιτρέπουν το σχηματισμό τέτοιων φαινομένων.
Σε σχετικό λήμμα της Wikipedia αναφέρεται πως «η ανάπτυξη τροπικών ή υποτροπικών κυκλώνων στη Μεσόγειο Θάλασσα συνήθως μπορεί να συμβεί μόνο υπό κάπως ασυνήθιστες περιστάσεις. Η χαμηλή διάτμηση ανέμου και η ατμοσφαιρική αστάθεια που προκαλείται από τις επιδρομές κρύου αέρα είναι συχνά απαραίτητη. Η πλειοψηφία τους συνοδεύεται από γούρνες ανώτερου επιπέδου, που τους παρέχει την απαιτούμενη ενέργεια για την εντατικοποίηση της ατμοσφαιρικής μεταφοράς - καταιγίδες και έντονες βροχοπτώσεις. Οι βαροκλινικές ιδιότητες της περιοχής της Μεσογείου, με τις κλίσεις υψηλής θερμοκρασίας, παρέχουν επίσης την αναγκαία αστάθεια για το σχηματισμό τροπικών κυκλώνων.
» Ένας άλλος παράγοντας, η αύξηση του δροσερού αέρα, παρέχει την απαραίτητη υγρασία. Οι υψηλές θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας είναι ως επί το πλείστον περιττές ως παράγοντας, καθώς οι περισσότεροι μεσογειακοί κυκλώνες τροφοδοτούνται με ενέργεια προερχόμενη από υψηλότερες θερμοκρασίες αέρα. Η ανάπτυξη των κυκλώνων στη Μεσόγειο μπορεί να συμβεί όλο το χρόνο, αλλά παρατηρείται κυρίως μεταξύ Σεπτεμβρίου και Ιανουαρίου».
Ο μετεωρολόγος Κλέαρχος Μαρουσάκης, μιλώντας για την έλευση της κακοκαιρίας που ονομάστηκε από το Εθνικό Αστεροσκοπείο ως «Ιανός», επιχείρησε μία πρώτη περιγραφή του φαινομένου, ήδη από την Κυριακή, αναφέροντας μέσω facebook τα εξής:
«Εντυπωσιακά είναι τα προγνωστικά στοιχεία των μοντέλων μας που πήραμε πριν από λίγη ώρα όπου το βαρομετρικό χαμηλό που εδώ και ημέρες στροβιλίζεται στη θαλάσσια περιοχή νότια της Ιταλίας, τείνει να πάρει τροπικά χαρακτηριστικά τις αμέσως επόμενες ημέρες. Είναι σύνηθες τέτοια εποχή που οι θάλασσες μας είναι αρκετά θερμές, βαρομετρικά χαμηλά που αλληλεπιδρούν για πολλές ημέρες με τη θάλασσα να αποκτούν μεγάλα ποσά ενέργειας και στροβιλισμού λαμβάνοντας μορφή κυκλώνα που για τα δικά μας γεωγραφικά πλάτη χαρακτηρίζονται ως Μεσογειακοί κυκλώνες εξαιτίας τις περιορισμένης έκτασής τους σε σχέση με τους γνωστούς κυκλώνες που δημιουργούνται στους ωκεανούς. Κατά τα άλλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους δεν διαφέρουν πολύ».
Σε σχετική ανάρτηση επισύναψε μάλιστα βίντεο όπου «μπορείτε να παρακολουθήσετε την προβλεπόμενη εξέλιξη δημιουργίας του Μεσογειακού κυκλώνα που θα προσεγγίσει τη χώρα μας την Πέμπτη. Δεν χρειάζεται ανησυχία μιας και τα συστήματα αυτά δεν έχουν μεγάλες θαλάσσιες εκτάσεις για να κρατήσουν τη συνοχή τους. Έτσι μέχρι τα δυτικά παράλια της χώρας μας μπορεί και να αντέξουν σαν κυκλώνες στην πορεία όμως εξελίσσονται όπως ένα βαρομετρικό χαμηλό».
{https://www.facebook.com/klearhos.marousakis/posts/3229882243746581}
Αξίζει να σημειωθεί πως το Εθνικό Αστεροσκοπείο εκτιμούσε, μέχρι χθες, πως η έλευση του «Medicane» δεν ήταν πιθανή, ωστόσο ο «συναγερμός» από την Πολιτική Προστασία μεταφέρει την προσοχή από τους ορισμούς στις συνέπειες του φαινομένου.
«Σπάνιο φαινόμενο»
Ο αρμόδιος υφυπουργός εξήγησε στο μήνυμά του πως «οι μεσογειακοί κυκλώνες είναι θύελλες με κλειστή περιστροφική κυκλοφορία γύρω από το "μάτι", το κέντρο δηλαδή του κυκλώνα. Δημιουργούνται με τον ίδιο τρόπο και μοιάζουν με τους τροπικούς κυκλώνες που βλέπουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, αλλά είναι πιο ασθενείς, γενικά πιο βραχύβιοι και μικρότεροι σε μέγεθος από τους τροπικούς κυκλώνες. Οι μεσογειακοί κυκλώνες είναι σχετικά σπάνια φαινόμενα, τα οποία συναντούμε στον ελλαδικό χώρο από το 1995, αλλά δείχνουν τάση να ενταθούν και να γίνουν συχνότεροι στην περιοχή της Μεσογείου λόγω κλιματικής αλλαγής».
Προειδοποίησε δε πως «οι επιπτώσεις του Ιανού, πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι, θα είναι παρεμφερείς με αυτές μιας ισχυρής κακοκαιρίας, όμως με ακόμα μεγαλύτερη ένταση, έκταση και διάρκεια. Ενδέχεται να προκληθούν υλικές ζημιές από τους ισχυρούς ανέμους και από προσκρούσεις αντικειμένων που θα ίπτανται από τον άνεμο. Μπορεί να υπάρξουν βλάβες σε στέγες, υδρορροές, παράθυρα, αλλά και πτώσεις δέντρων ή στύλων της ΔΕΗ».
Ενδέχεται, ακόμη, «οι ισχυρές βροχοπτώσεις να προκαλέσουν αιφνίδιες πλημμύρες σε αστικές περιοχές. Ενδέχεται να προκληθούν πλημμύρες σε παράκτιες περιοχές, λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας εξαιτίας του υψηλού βαρομετρικού που δημιουργείται καθώς ο κυκλώνας φθάνει στην ξηρά. Ενδέχεται να υπάρξουν πρόσκαιρες διακοπές στην ηλεκτροδότηση, στις τηλεπικοινωνίες, στην ύδρευση και στην αποχέτευση, εξαιτίας βλαβών στα αντίστοιχα δίκτυα».
Συστάσεις προς τους πολίτες
Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Χαρδαλιάς κάλεσε τους πολίτες της Ζακύνθου, της Κεφαλλονιάς, της Ιθάκης, της Μεσσηνίας, της Ηλείας, της Αχαΐας, της Αρκαδίας, της Αργολίδας, της Βοιωτίας, της Αιτωλοακαρνανίας, της Φωκίδας, της Αττικής και της Εύβοιας να παραμείνουν σε απόλυτη επιφυλακή και να δώσουν έμφαση στις εξής 3 σημαντικές οδηγίες - επισημάνσεις - προειδοποιήσεις:
1. Όσοι βρίσκονται σε περιοχές που έχουν πλημμυρίσει στο παρελθόν ή βρίσκονται κοντά σε ποταμούς, χείμαρρους ή ακτές, αποφύγετε να μείνετε σε υπόγειους, ημιυπόγειους και ισόγειους χώρους. Εξετάστε το ενδεχόμενο για το διήμερο αυτής της κακοκαιρίας να μην παραμείνετε στα σπίτια σας και να φιλοξενηθείτε σε συγγενείς ή φίλους.
2. Αποφύγετε κάθε περιττή μετακίνηση κατά τη διάρκεια των έντονων καιρικών φαινομένων και ασφαλίστε τις πόρτες και τα παράθυρά σας ερμητικά, έχοντας πάντα υπόψη σε περίπτωση δημιουργίας χειμάρρων να μετακινηθείτε στα ψηλότερα σημεία του σπιτιού.
3. Μην διασχίζετε για κανένα λόγο χείμαρρους, ρέματα ή δρόμους που έχουν πλημμυρίσει, πεζοί ή με όχημα, εάν βρεθείτε στη θέση αυτή. Για κανένα λόγο.
«Σε κάθε περίπτωση, παρακολουθείτε τις σχετικές ανακοινώσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ακολουθείτε τις οδηγίες των αρχών», σημείωσε ο ίδιος.
{https://twitter.com/GSCP_GR/status/1306277208093274113}
Το Έκτακτο Δελτίο της ΕΜΥ
Νωρίτερα σήμερα η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ) εξέδωσε Έκτακτο Δελτίο Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων για την κακοκαιρία που προβλέπεται να επικρατήσει συγκεκριμένα στην κεντρική και νότια Ελλάδα από το απόγευμα της Πέμπτης (17-09-2020) που θα ξεκινήσει από τα νοτιοδυτικά, με κύρια χαρακτηριστικά τις ισχυρές βροχές και καταιγίδες και τους πολύ θυελλώδεις ανέμους.
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, έντονα φαινόμενα προβλέπονται:
- Την Πέμπτη (17-09-2020) από το απόγευμα, στο Νότιο Ιόνιο και την Πελοπόννησο κυρίως στα δυτικά τμήματα της.
- Την Παρασκευή (18-09-2020) στο Νότιο Ιόνιο, την Πελοπόννησο, τη Στερεά (συμπεριλαμβανομένης της Αττικής) και την Εύβοια. Από το απόγευμα στα δυτικά τα φαινόμενα θα εξασθενήσουν, ενώ το βράδυ θα επηρεαστούν οι Δυτικές Κυκλάδες. Στην Πελοπόννησο και την Ανατολική Στερεά τα φαινόμενα θα είναι πολύ ισχυρά.
- Το Σάββατο (19-09-2020) τα έντονα φαινόμενα θα επηρεάσουν την Ανατολική Πελοπόννησο και την Ανατολική Στερεά, τις Κυκλάδες και πιθανόν την Κρήτη. Από το μεσημέρι στην Ανατολική Στερεά και την Ανατολική Πελοπόννησο βαθμιαία θα εξασθενήσουν.
{https://twitter.com/EMY_HNMS/status/1306177830661820421}
Σε σχετική ανακοίνωση της Πολιτικής Προστασίας που εξεδόθη αμέσως μετά την προειδοποίηση της ΕΜΥ αναφέρονται και οι γενικές οδηγίες που πρέπει να έχουν υπόψιν οι κάτοικοι των περιοχών όπου προβλέπεται η εκδήλωση έντονων βροχοπτώσεων, καταιγίδων ή θυελλωδών ανέμων:
- Να ασφαλίσουν αντικείμενα τα οποία αν παρασυρθούν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα ενδέχεται να προκαλέσουν καταστροφές ή τραυματισμούς.
- Να βεβαιωθούν ότι τα λούκια και οι υδρορροές των κατοικιών δεν είναι φραγμένα και λειτουργούν κανονικά.
- Να αποφεύγουν να διασχίζουν χειμάρρους και ρέματα, πεζή ή με όχημα, κατά τη διάρκεια καταιγίδων και βροχοπτώσεων, αλλά και για αρκετές ώρες μετά το τέλος της εκδήλωσής τους
- Να αποφεύγουν τις εργασίες υπαίθρου και δραστηριότητες σε θαλάσσιες και παράκτιες περιοχές κατά τη διάρκεια εκδήλωσης των έντονων καιρικών φαινομένων (κίνδυνος από πτώσεις κεραυνών).
- Να προφυλαχτούν αμέσως κατά τη διάρκεια μιας χαλαζόπτωσης. Να καταφύγουν σε κτίριο ή σε αυτοκίνητο και να μην εγκαταλείπουν τον ασφαλή χώρο, παρά μόνο όταν βεβαιωθούν ότι η καταιγίδα πέρασε. Η χαλαζόπτωση μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη και για τα ζώα.
- Να αποφύγουν τη διέλευση κάτω από μεγάλα δέντρα, κάτω από αναρτημένες πινακίδες και γενικά από περιοχές, όπου ελαφρά αντικείμενα (π.χ. γλάστρες, σπασμένα τζάμια κλπ.) μπορεί να αποκολληθούν και να πέσουν στο έδαφος (π.χ. κάτω από μπαλκόνια).
- Να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των κατά τόπους αρμοδίων φορέων, όπως Τροχαία κλπ.
Πότε η κακοκαιρία θα φτάσει στην Αττική
Ο μετεωρολόγος Γιάννης Καλλιάνος προειδοποίησε, από την πλευρά του, για το «χτύπημα» του φαινομένου στην Αττική, επισημαίνοντας σε σημερινή του ανάρτηση:
«Χοντρικά αυτές είναι οι περιοχές (εικόνα) που θα επηρεαστούν από την 3ήμερη κακοκαιρία (από την Πέμπτη απόγευμα στο Ιόνιο έως και την Κυριακή στο ΝΑ Αιγαίο) που βρίσκεται προ των πυλών. Όπως καταλαβαίνετε η Αττική θα βρεθεί στο επίκεντρο των καταιγίδων από το ξημέρωμα της Παρασκευής μέχρι κατά διαστήματα και τις προμεσημβρινές ώρες του Σαββάτου.
Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή διότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο και για τοπικές χαλαζοπτώσεις.
Πέρα από την Αττική, θα επηρεαστούν με πολύ δυνατά φαινόμενα το Ιόνιο, η Πελοπόννησος, η υπόλοιπη Στερεά, η Εύβοια, οι Κυκλάδες και προς το τελείωμα της Κακοκαιρίας (την Κυριακή) η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Προσοχή στους σφοδρούς ανέμους που θα προκαλέσουν προβλήματα στο Ιόνιο και τα δυτικά παράκτια ηπειρωτικά τμήματα».
{https://www.facebook.com/meteo.kallianos/posts/1742672535884590}
Live εικόνα
Υπενθυμίζεται πως ο μεσογειακός Κυκλώνας θα κάνει την εμφάνισή του πρώτα από τη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά, την Ιθάκη, την Ηλεία και τη Μεσσηνία, κατά τις μέχρι ώρας εκτιμήσεις, ενώ τις επόμενες ημέρες θα προχωρήσει και σε άλλες περιοχές.
Η πορεία του φαινομένου καταγράφεται στον ακόλουθο χάρτη: