Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να αλλάξει τη σύνθεση των εισαγωγών της σε φυσικό αέριο, σε βάρος της ρωσικής Gazprom και προς όφελος του υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες.
Από το βήμα της Διάσκεψης για την Ασφάλεια που πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο την περασμένη εβδομάδα, χωρίς συμμετοχή της Ρωσίας, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι στην περίπτωση που η κρίση στην Ουκρανία οδηγήσει σε κυρώσεις, η Ε.Ε. είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει μια πιθανή διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου χάρη στη βοήθεια εναλλακτικών προμηθευτών, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.
«Ακόμη και σε περίπτωση πλήρους διακοπής της παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία, είμαστε στην ασφαλή πλευρά για αυτόν τον χειμώνα», είπε η φον ντερ Λάιεν στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, σημειώνοντας ότι οι Βρυξέλλες έχουν ήδη διαφοροποιήσει τους προμηθευτές φυσικού αερίου για να είναι έτοιμοι σε περίπτωση που η Gazprom «κλείσει την κάνουλα».
Η προετοιμασία για κάτι τέτοιο έχει ήδη ξεκινήσει με διμερείς επαφές ΗΠΑ - Ε.Ε. οι οποίες έγιναν και στην πρόσφατη Ευρω-Αμερικανική ενεργειακή διάσκεψη η οποία πραγματοποιήθηκε στην Ουάσιγκτον με τη συμμετοχή και των μεγάλων πολυεθνικών του πετρελαίου (Exxon, Shell, Chevron). Άλλωστε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Μπάιντεν και Φον Ντερ Λάιεν υπέγραψαν κοινό ανακοινωθέν για την προμήθεια αερίου από τις ΗΠΑ και από άλλους προμηθευτές, όπως το Κατάρ και η Αλγερία, που ανήκουν στην αμερικανική σφαίρα επιρροής.
Είναι ενδεικτικό ότι η Ε.Ε. μόλις πριν λίγες ημέρες έβαλε στο αρχείο την έρευνα που είχε ξεκινήσει από το 2018 σε βάρος της Qatar Energy για αθέμιτες πρακτικές στα συμβόλαια φυσικού αερίου που είχε με ευρωπαϊκές εταιρείες, καθώς το Κατάρ είναι κατ’ εξοχήν υποψήφιο να καλύψει με φυσικό αέριο τις ευρωπαϊκές ανάγκες εφόσον παραστεί ανάγκη.
Είναι, επίσης, χαρακτηριστικό ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, δήλωσε σε συνέντευξή του στους Financial Times ότι η πιθανότητα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας με τις οποίες απειλούν οι ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στην τροφοδοσία της χώρας με ρωσικό φυσικό αέριο, κάτι που, όπως είπε, δεν είχε συμβεί ούτε στις χειρότερες στιγμές του Ψυχρού Πολέμου με τη Σοβιετική Ένωση.
H αμερικανική τράπεζα Citi υπολογίζει ότι το Κατάρ μπορεί να καλύψει τα δύο τρίτα των ευρωπαϊκών αναγκών σε αέριο που καλύπτει σήμερα η Ρωσία, αλλά σε υψηλότερες τιμές.
To ρωσικό αέριο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη Γερμανία, καθώς αντιστοιχεί στο 32% της κατανάλωσης, ενώ η χώρα καλύπτει και το 34% των αναγκών της σε πετρέλαιο και το 53% σε κάρβουνο με εισαγωγές από τη Ρωσία.
Αυτός είναι και ο λόγος που ο αγωγός Nord Stream 2 βρίσκεται στην «καρδιά» της ουκρανικής κρίσης.
Ο αγωγός έχει κατασκευαστεί για να μεταφέρει φυσικό αέριο απευθείας από τη Ρωσία στην Γερμανία, αλλά οι ΗΠΑ δεν έχουν κρύψει την αντίθεσή τους σε αυτόν και στο παρελθόν είχαν επιβάλλει κυρώσεις για να αποτρέψουν την ολοκλήρωσή του, ενώ αντίθετα, η γερμανική κυβέρνηση επί Άνγκελα Μέρκελ ήταν σταθερά υποστηρικτική.
Ο Τζο Μπάιντεν, μάλιστα, είχε κατηγορηθεί ότι είχε «χαλαρώσει» τις κυρώσεις και επέτρεψε την ολοκλήρωση της κατασκευής του, αλλά πριν λίγες ημέρες δήλωσε κατηγορηματικά ότι εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, ο αγωγός «θα σταματήσει να υπάρχει», χωρίς να διευκρινίσει ποια μέσα θα χρησιμοποιήσει.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, από την πλευρά της δήλωσε προ ημερών ότι η βασική επιδίωξη των ΗΠΑ στην ουκρανική κρίση είναι να «κάψουν» τον Nord Stream 2, ενώ η ρωσική πλευρά είχε κατηγορηθεί ότι είχε περιορίσει τις ποσότητες φυσικού αερίου που διοχέτευε στην Ευρώπη για να ασκήσει πίεση για την έναρξη λειτουργίας του αγωγού.
Η κατασκευή του αγωγού έχει ολοκληρωθεί, αλλά η λειτουργία του δεν έχει ξεκινήσει καθώς δεν έχουν δοθεί οι απαραίτητες άδειες από τις γερμανικές αρχές, για λόγους που συνδέονται με τους κανόνες περί ανταγωνισμού.
Πριν την ουκρανική κρίση, η εκτίμηση των περισσότερων αναλυτών ήταν ότι η λειτουργία του Nord Stream 2 θα ξεκινούσε, καθώς αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό πρότζεκτ στο οποίο έχουν επενδυθεί ήδη περί τα 8 δισ. ευρώ, ενώ η λειτουργία του θα μπορούσε να εκτονώσει τις πιέσεις στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου.
Η ρωσική Gazprom είναι ο βασικός μέτοχος της κοινοπραξίας του Nord Stream 2, με 51%, ενώ μετέχουν και δύο γερμανικές εταιρείες (Wintershall Dea και PEG Infrastruktur AG, με 15% η κάθε μία), μια ολλανδική (Gasunie με 9%) και μια γαλλική (Engie με 9%).
Στη χρηματοδότηση του έργου συμμετείχαν πέντε ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες ( η γαλλική ENGIE, η αυστριακή OMV, ο ολλανδο-βρετανική Royal Dutch Shell και οι γερμανικές Uniper, and Wintershall), ενώ την εμβληματική θέση του προέδρου του Δ.Σ. είχε αναλάβει ο πρώην Γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ.