Εδώ και τρεις εβδομάδες, το λιμάνι της Μαριούπολης τελεί υπό πολιορκία από τις ρωσικές δυνάμεις. Από 100.000 έως 200.000 άνθρωποι παραμένουν παγιδευμένοι στη συγκεκριμένη πόλη της Ουκρανίας, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται ανελέητο βομβαρδισμό.
Οι τοπικές Αρχές αναφέρουν ότι το 80% της υποδομής της πόλης έχει καταστραφεί, μερικές από αυτές δεν επισκευάζονται. Η πόλη έχει μείνει χωρίς νερό, ηλεκτρισμό και θέρμανση, ενώ είναι αδύνατον να μετρήσει ο αριθμός των θανάτων. Αυτήν την εβδομάδα, η Ουκρανία απέρριψε το τελεσίγραφο της Ρωσίας να παραδώσει τη Μαριούπολη.
Η πτώση της Μαριούπολης θα ήταν ένα οικονομικό πλήγμα για την Ουκρανία και μια συμβολική νίκη για τη Ρωσία.
«Η Μαριούπολη έχει πρακτική και συμβολική σημασία για τη Ρωσία», δήλωσε στον Guardian ο Άντριι Ιανίτσκι, επικεφαλής του κέντρου αριστείας στην οικονομική δημοσιογραφία στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου.
«Είναι ένα μεγάλο λιμάνι και μια βάση για τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις. Έτσι, εάν οι Ρώσοι θέλουν να έχουν έναν χερσαίο διάδρομο [από το Ντονμπάς] στην Κριμαία, πρέπει να ελέγχουν την πόλη».
Από το 2014, λιγότερο από 30 χιλιόμετρα χωρίζουν τη Μαριούπολη από τα ελεγχόμενα από τη Ρωσία αυτονομιστικά εδάφη στο Ντονμπάς.
Οικονομικός στραγγαλισμός
Η Μαριούπολη είναι ένα μεταλλουργικό κέντρο για τη βιομηχανία σιδήρου και χάλυβα, την κατασκευή βαρέων μηχανημάτων και τις επισκευές πλοίων. Τα μεγαλύτερα εργοστάσια χάλυβα της Ουκρανίας που ανήκουν στον Metinvest, τον κορυφαίο μεταλλουργικό όμιλο της χώρας, βρίσκονται στη Μαριούπολη. Ένα από αυτά, το Azovstal, υπέστη σοβαρές ζημιές από ρωσικούς βομβαρδισμούς αυτήν την εβδομάδα.
Ο Ιανίτσκι τόνισε ότι ο ρωσικός στρατός στόχευε όχι μόνο τις μη στρατιωτικές υποδομές αλλά και την οικονομική υποδομή, με στόχο να υποστεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ζημιά.
Στη Μαριούπολη βρίσκεται επίσης το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι στη Θάλασσα του Αζόφ από το οποίο η Ουκρανία εξάγει σιτηρά, σίδηρο και χάλυβα και βαριά μηχανήματα. Το 2021, οι κύριοι προορισμοί για τις εξαγωγές της Ουκρανίας από το λιμάνι της Μαριούπολης ήταν ευρωπαϊκές και μεσανατολικές χώρες, όπως η Ιταλία, ο Λίβανος και η Τουρκία.
Το λιμάνι υπέφερε από την έναρξη του πολέμου του Ντονμπάς και μετά, έχοντας χάσει τη διαμετακομιστική διακίνηση φορτίου από πρώην αγορές, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Ύστερα από την προσάρτηση της Κριμαίας, η Ρωσία κατασκεύασε μια γέφυρα που συνέδεε τη χερσόνησο με την ηπειρωτική της χώρα και επέβαλε μονομερώς περιορισμούς για τα πλοία που περνούσαν το στενό του Κερτς.
Συμβολισμός και προπαγάνδα
Υπήρχε επίσης μια συμβολική σημασία, προσέθεσε ο Ιανίτσκι. Το 2014, η Μαριούπολη, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην περιοχή του Ντόνετσκ, άντεξε σε σύντομη κατοχή από φιλορωσικές δυνάμεις. Αφού η Ουκρανία έχασε τον έλεγχο της περιφερειακής πρωτεύουσας του Ντόνετσκ, η Μαριούπολη φιλοξένησε τον μεγαλύτερο αριθμό εσωτερικά εκτοπισμένων από τα κατεχόμενα μέρη του Ντονμπάς, περισσότερους από 96.000 ανθρώπους από το 2019.
Η Μαριούπολη όχι μόνο βρίσκεται στο έδαφος που διεκδικεί η λεγόμενη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ, μια περιοχή που αναγνώρισε η Ρωσία πριν από την πλήρη εισβολή, αλλά είναι επίσης μέρος του οράματος του Βλαντιμίρ Πούτιν για τη «Novorossiya» (σ.σ.: «Ομοσπονδιακή Πολιτεία της Νέας Ρωσίας»*) - μια περιοχή που εκτείνεται ανατολική και νότια Ουκρανία κατά μήκος της ακτογραμμής της Μαύρης Θάλασσας που θεωρείται από τον Πούτιν ως «ιστορικά ρωσικά εδάφη».
Η κατάληψη της Μαριούπολης θα ήταν επίσης μια τεράστια νίκη για την προπαγάνδα του Κρεμλίνου, η οποία απεικονίζει την Ουκρανία να κυβερνάται από τους Ναζί και τον πόλεμο ως «απο-ναζιστικοποίηση». Η πόλη υπήρξε βάση του τάγματος Αζόφ, μιας πρώην παραστρατιωτικής μονάδας με ρίζες σε ακροδεξιές και νεοναζιστικές ομάδες. Αν και αποτελούν το μικρότερο κλάσμα της εθνικής φρουράς της Ουκρανίας, η ρωσική προπαγάνδα ισχυρίστηκε ότι οι μαχητές του Αζόφ ήταν υπεύθυνοι για τις δολοφονίες αμάχων και τις καταστροφές στη Μαριούπολη.
Αντιπρόεδρος ουκρανικής κυβέρνησης: Εκατό χιλιάδες άμαχοι θέλουν να φύγουν από τη Μαριούπολη, αλλά δεν μπορούν
Εν τω μεταξύ, ο αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης Ιρίνα Βέρεστσουκ δήλωσε την Τρίτη ότι τουλάχιστον 100.000 άμαχοι θέλουν να φύγουν από τη Μαριούπολη, στη νότια Ουκρανία, όμως δεν μπορούν εξαιτίας της έλλειψης ασφαλών διαδρόμων που θα οδηγούν εκτός της πόλης, η οποία τελεί υπό πολιορκία.
Η ίδια επεσήμανε πως οι βομβαρδισμοί από τις ρωσικές δυνάμεις εμποδίζουν, επίσης, τις ομάδες διάσωσης να αποκτήσουν πρόσβαση στον χώρο του βομβαρδισμένου θεάτρου στη Μαριούπολη, όπου αξιωματούχοι της πόλης λένε πως εκατοντάδες άνθρωποι πιστεύεται πως είχαν βρει καταφύγιο στο υπόγειό του, όταν επλήγη από μια αεροπορική επιδρομή την περασμένη εβδομάδα.
Η Ρωσία αρνήθηκε ότι βομβάρδισε το θέατρο ή επιτέθηκε σε αμάχους.
Την ίδια στιγμή, η Ουκρανία ζήτησε από τη Ρωσία να επιτρέψει να μεταφερθούν ανθρωπιστικές προμήθειες στην Μαριούπολη και να επιτρέψει στους αμάχους να εγκαταλείψουν την πόλη-λιμάνι στη νότια Ουκρανία που πολιορκείται από τις ρωσικές δυνάμεις.
«Αξιώνουμε το άνοιγμα ανθρωπιστικού διαδρόμου για τους αμάχους», δήλωσε η αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης στην ουκρανική τηλεόραση.
Η Ιρίνα Βερεστσούκ υπογράμμισε παράλληλα ότι οι δυνάμεις της Ρωσίας εμποδίζουν να φτάσουν ανθρωπιστικές προμήθειες στους κατοίκους της Χερσώνας, επίσης στη νότια Ουκρανία.
Η Ρωσία έχει επανειλημμένως αρνηθεί μετά την εισβολή της στις 24 Φεβρουαρίου στην Ουκρανία ότι βάζει στο στόχαστρο αμάχους.
*Η Ομοσπονδιακή Πολιτεία της Νέας Ρωσίας ήταν κράτος εν κράτει στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας. Ανακηρύχθηκε στις 22 Μαΐου του 2014 και θεμελιώθηκε στις 24 Μαΐου του ίδιου έτους, όταν οι ρωσόφωνοι αρχηγοί της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ υπέγραψαν σύμφωνο ένωσης των περιοχών τους.
Τον Μάιο του 2015 οι ηγέτες των δυο κρατών ανήγγειλαν τη διάλυση του κράτους.
Η Νέα Ρωσία ελέγχει τις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ ενώ έχει εδαφικές βλέψεις στις περιοχές του Χάρκοβο, Ντνιπροπετρόφσκ, Ζαπορίζια , Χερσώνoς, Μικολάιβ και Οδησσού στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας.
Η Νέα Ρωσία είναι μια ιστορική ονομασία η οποία χρησιμοποιούνταν την εποχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, του ρωσικού κράτους δηλαδή από το 1721 έως το 1917, για τα εδάφη της σημερινής ανατολικής Ουκρανίας. Τα εδάφη αυτά την σοβιετική περίοδο παραχωρήθηκαν στην Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.