Η επίσκεψη του Τζο Μπάιντεν στην Πολωνία φέρεται να σηματοδοτεί μια στροφή της χώρας προς ένα πιο προοδευτικό προφίλ. Η Πολωνία ανοίγει την αγκαλιά της σε περισσότερους από δυο εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες, γεγονός που κατευνάζει σε έναν βαθμό την ανησυχία των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί δημοκρατικής οπισθοδρόμηση της Βαρσοβίας.
Πλέον, η Πολωνία περνά προς το εξωτερικό μια βελτιωμένη εικόνα ως προς την αλληλεγγύη της και γενικότερα τον ουμανισμό της, με την πολιτική ηγεσία της χώρας να θέλει να σιγήσει τις φωνές που έκαναν λόγο για «ολοκληρωτικό καθεστώς», να αποτινάξει από πάνω της την ταμπέλα-λεκέ του εκπροσώπου της ακραίας συντήρησης και να χαράξει το προφίλ του δυτικού συμμάχου που κινείται εντός του πλαισίου του «δημοκρατικού τόξου» της ηπείρου.
Τον Οκτώβριο του 2020, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών περιέγραψε την πολωνική πολιτική ηγεσία της Πολωνία ως ομοϊδεάτη της ουγγρικής και της λευκορωσικής, προειδοποιώντας για την «άνοδο των ολοκληρωτικών καθεστώτων». Σήμερα, η Πολωνία ηγείται της Δύσης στο αίτημα για μαξιμαλιστική υποστήριξη στην Ουκρανία, καθώς, όπως λένε οι δυτικοί, η δημοκρατία της βαλλόμενης από τη Ρωσία χώρας απειλείται να συνθλιβεί από τον Βλάντιμιρ Πούτιν.
Το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) της Πολωνίας συγκρούεται με την ΕΕ από τότε που ανέλαβε την εξουσία το 2015, οπότε και άρχισε να εφαρμόζει μια δεξιά ατζέντα που οι Βρυξέλλες ισχυρίζονται ότι παραβίασε τα πρότυπα του κράτους δικαίου.
Εν μέσω της μακροχρόνιας διαμάχης με τις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της Πολωνίας βρήκαν έναν φίλο στο πρόσωπο του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος συναντήθηκε με τον πρόεδρο Αντρέι Ντούντα τουλάχιστον πέντε φορές κατά τη διάρκεια της προεδρίας του.
Ο Τραμπ ήταν πιο δημοφιλής στην Πολωνία το 2020 από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας.
Η ΕΕ, επί μήνες παρακρατούσε δισεκατομμύρια δολάρια σε κονδύλια για την ανάκαμψη από την πανδημία λόγω της καταστολής της δικαστικής ανεξαρτησίας εκ μέρους της Πολωνίας, ωθώντας τον ηγέτη του PiS να κατηγορήσει τη Γερμανία τον Δεκέμβριο ότι επιδιώκει να μετατρέψει την ΕΕ σε «γερμανικό τέταρτο ράιχ».
Η δικαστική διαμάχη της ΕΕ με την Πολωνία δεν έχει τελειώσει, αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναζητούν μια λύση που θα ξεκλειδώσει τα κονδύλια και θα βοηθήσει τη Βαρσοβία να διαχειριστεί την πλημμύρα Ουκρανών προσφύγων που εισέρχονται στη χώρα.
Ο Στίβεν Μαλ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Πολωνία, λέει ότι οι ανησυχίες για τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση δεν έχουν υποχωρήσει, αλλά ότι αυτή τη στιγμή «υπάρχει ένα σπίτι που καίγεται ακριβώς δίπλα» σε έναν βασικό σύμμαχο ασφάλειας και πληροφοριών που παίζει σταθεροποιητικό ρόλο στην Ευρώπη.
Ακόμη και προτού η κρίση της Ουκρανίας επισκιάσει τα εσωτερικά ζητήματα, ο Ντούντα είχε κάνει μια σειρά από βήματα για να σπρώξει την πολωνική πολιτική πίσω στο κέντρο και να σταματήσει την ολίσθηση της χώρας προς την απομόνωση, λέει ο Ντάνιελ Φριντ, άλλος πρώην πρεσβευτής στην Πολωνία.
Τον Δεκέμβριο, για παράδειγμα, ο Ντούντα άσκησε βέτο σε έναν αμφιλεγόμενο νόμο για τα μέσα ενημέρωσης που καταδικάστηκε από τις ΗΠΑ επειδή φαινόταν να στοχεύει έναν αμερικανικό σταθμό ειδήσεων που συχνά επικρίνει την κυβέρνηση.
Έχει επίσης προτείνει έναν συμβιβασμό για τον τερματισμό της δικαστικής διαμάχης της ΕΕ και νωρίτερα αυτόν τον μήνα άσκησε βέτο σε νόμο που θα περιόριζε τη διδασκαλία των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων στα σχολεία, λέγοντας ότι «δεν χρειαζόμαστε περισσότερες συγκρούσεις».
«Σε μια περίοδο εθνικής υπηρεσίας έκτακτης ανάγκης, ο Ντούντα είναι αυτός που εκπροσωπεί τα συμφέροντα της Πολωνίας σε ένα θέμα που έχει καταλάβει την πολωνική κοινωνία», είπε ο Φριντ. «Έκανε πολύ πιο εύκολο για την κυβέρνηση Μπάιντεν να αγκαλιάσει την Πολωνία ως σύμμαχο, όπως πρέπει».
Η άλλη πλευρά: Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης και οι επικριτές εντός της ΕΕ υποστηρίζουν ότι η μετριοπάθεια του Ντούντα είναι προπέτασμα καπνού και ότι η Δύση θα πρέπει να συνεχίσει να θεωρεί υπεύθυνη την Πολωνία για τη δημοκρατική της οπισθοδρόμηση ενόψει των εκλογών του επόμενου έτους.
Το PiS «διεξάγει διεθνή πολιτική με σκοπό την εθνική πολιτική», λέει ο Βόιτσεχ Ολέινιτσακ, πρώην υποψήφιος για την προεδρία της Πολωνίας.
Αυτό σημαίνει ότι θα αγκαλιάσουν μια δημοφιλή υπόθεση όπως η αλληλεγγύη με την Ουκρανία, ενώ θα συνεχίσουν να ασκούν λαϊκίστικη πολιτική εντός της χώρας, υποστηρίζει ο Ολέινιτσακ.
Η πολωνική κοινωνία -όχι μόνο η πολωνική πολιτική- έχει κινητοποιηθεί πλήρως πίσω από την Ουκρανία.
Οι Ουκρανοί επιτρέπεται να ταξιδεύουν στο κρατικό σιδηροδρομικό σύστημα δωρεάν και έχουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και άλλα προνόμια.
Υπάρχουν λίγα στρατόπεδα προσφύγων επειδή τόσες πολλές Πολωνικές οικογένειες έχουν καλωσορίσει Ουκρανούς στα σπίτια τους, συμπεριλαμβανομένων παραδοσιακά αντιμεταναστευτικών κυβερνητικών αξιωματούχων.
«Είναι αυτή η πολωνική εθνική συναίνεση, και βασικά έχετε ολόκληρη την κοινωνία να οργανωθεί για να βοηθήσει τους ανθρώπους», είπε ο Φριντ ενώ επέστρεφε από μια επίσκεψη στη Βαρσοβία.
«Και όταν τους ρωτήσεις γιατί, θα σε κοιτάξουν και θα σου πουν, «Επειδή ήμασταν εμείς», είπε ο Φριντ, αναφερόμενος στην ιστορία της Πολωνίας υπό ναζιστική και σοβιετική κατοχή.
«Οι Πολωνοί σκέφτονται, "Υποφέρουν όπως υποφέραμε εμείς, αλλά μπορούμε να κάνουμε κάτι γι' αυτό. Επειδή είμαστε στο ΝΑΤΟ, είμαστε ασφαλείς, και προς Θεού, είναι υποχρέωσή μας". Είναι πραγματικά πολύ συγκινητικό», είπε ο Fried.