Η σαρωτική νίκη του γιου του πρώην δικτάτορα Μάρκος, στις Φιλιππίνες, στις εκλογές της Δευτέρας (9/5) περιπλέκει τις προσπάθειες των ΗΠΑ στην αντιμετώπιση της Κινεζικής επιρροής στην περιοχή του Ειρηνικού δημιουργώντας νέα δεδομένα στην παγκόσμια σκηνή.
Ο Μάρκος, γιος και συνονόματος του μακροχρόνιου δικτάτορα Φερδινάνδου Μάρκος, συγκέντρωσε περισσότερες από 30,8 εκατομμύρια ψήφους στις εκλογές της Δευτέρας σύμφωνα με ανεπίσημη καταμέτρηση, υπερδιπλάσιες από εκείνες του πλησιέστερου αντιπάλου του.
Εάν τα αποτελέσματα παραμείνουν έγκυρα, θα αναλάβει τα καθήκοντά του στα τέλη Ιουνίου για εξαετή θητεία με αντιπρόεδρο τη Σάρα Ντουτέρτε, κόρη του απερχόμενου προέδρου Ροντρίγκο Ντουτέρτε.
Ο Μάρκος ο οποίος δεν έχει δώσει πολλές λεπτομέρειες για την εξωτερική πολιτική που πρόκειται να ακολουθήσει, σε συνεντεύξεις του είπε ότι θέλει να επιδιώξει στενότερους δεσμούς με την Κίνα, κάτι που προκάλεσε ανησυχίες στην Ουάσιγκτον.
Ο απερχόμενος Πρόεδρος Ντουτέρτε καλλιέργησε στενότερους δεσμούς με την Κίνα και τη Ρωσία, ενώ κατά καιρούς καταφέρθηκε εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, έκανε πίσω σε πολλές από τις απειλές του κατά της Ουάσιγκτον, συμπεριλαμβανομένης μιας κίνησης να καταργήσει ένα αμυντικό σύμφωνο μεταξύ των δύο χωρών.
Σύμφωνα με τους αναλυτές το αν θα συνεχιστεί η πρόσφατη τάση στις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το πώς θα αντιδράσει η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν στην επιστροφή ενός Μάρκος στην εξουσία στις Φιλιππίνες.
Από τη μια πλευρά οι ΗΠΑ έχουν γεωστρατηγικά συμφέροντα στις Φιλιππίνες που θα προσμετρήσουν προφανώς στις αποφάσεις του Αμερικανού Προέδρου κι από την άλλη ο Μπάιντεν θέλει να προωθήσει τα αμερικανικά δημοκρατικά ιδεώδη και τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα, με τον Μάρκος Τζούνιορ να είναι ανασταλτικός παράγοντας.
Συνεπώς ο τρόπος που θα εμπλακεί ο Μπάιντεν στις Φιλιππίνες θα καθορίσει και τις διμερείς σχέσεις των δυο χωρών.
Η εκλογή του έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία οι ΗΠΑ έχουν επικεντρωθεί όλο και περισσότερο στην περιοχή. Έτσι ξεκίνησε μια στρατηγική που παρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο για τη σημαντική διεύρυνση της αμερικανικής δέσμευσης με την ενίσχυση ενός πλέγματος συμμαχιών και συνεργασιών ασφαλείας, με έμφαση στην αντιμετώπιση της αυξανόμενης επιρροής και των φιλοδοξιών της Κίνας.
Πρόσφατα χιλιάδες αμερικανικές και φιλιππινέζικες δυνάμεις ολοκλήρωσαν μια από τις μεγαλύτερες πολεμικές ασκήσεις των τελευταίων ετών, κοντά στα σύνορα των Φιλιππίνων με την Ταϊβάν.
Ο νεοεκλεγείς Μάρκος δεν έχει δώσει πολλές διευκρινίσεις σχετικά με την εξωτερική πολιτική, αλλά σε συνεντεύξεις του είπε ότι θέλει να επιδιώξει στενότερες σχέσεις με την Κίνα, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής αναίρεσης μιας απόφασης του 2016 από δικαστήριο της Χάγης που ακύρωσε σχεδόν όλες τις ιστορικές αξιώσεις της Κίνας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Η Κίνα αρνήθηκε να αναγνωρίσει την απόφαση και ο Μάρκος δήλωσε ότι δεν θα βοηθήσει στη διευθέτηση των διαφορών με το Πεκίνο, «οπότε αυτή η επιλογή δεν είναι διαθέσιμη για εμάς», προσθέτοντας σε άλλη συνέντευξη του ότι το να επιτραπεί στις ΗΠΑ να διαδραματίσει ρόλο στη διαφορά θα είναι «συνταγή καταστροφής». Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος συμφώνησε με την πολιτική του απερχόμενου Προέδρου Ντουάρτε ότι η διπλωματική δέσμευση με την Κίνα είναι «πραγματικά η μόνη μας επιλογή».
Ο Μάρκος έχει επίσης πει ότι θα διατηρήσει τη συμμαχία του έθνους του με τις ΗΠΑ, αλλά η σχέση περιπλέκεται από την αμερικανική υποστήριξη επί σειρά ετών των κυβερνήσεων που ανέλαβαν την εξουσία μετά την καθαίρεση του πατέρα του. Επιπλέον μια απόφαση του αμερικανικού περιφερειακού δικαστηρίου στη Χαβάη το 2011 έκρινε ότι ο ίδιος και η μητέρα του παραβίασαν εντολή να παράσχουν πληροφορίες για περιουσιακά στοιχεία σε σχέση με μια ομαδική αγωγή για τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά του Μάρκος του πρεσβύτερου το 1995.
Το δικαστήριο τους επέβαλε πρόστιμο 353,6 εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο δεν έχει καταβληθεί ποτέ και θα μπορούσε να περιπλέξει την πιθανότητα να επισκεφθεί τις ΗΠΑ στο μέλλον.
Οι ΗΠΑ έχουν μακρά ιστορία με τις Φιλιππίνες, οι οποίες ήταν αμερικανική αποικία για το μεγαλύτερο μέρος του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα, προτού της παραχωρηθεί ανεξαρτησία το 1946, ενώ έκλεισαν τις τελευταίες βάσεις τους εκεί το 1992.
Το τι θα γίνει στις σχέσεις ΗΠΑ Φιλιππίνων θα φανεί στο άμεσο μέλλον, όμως η ενδεχόμενη απομάκρυνση άλλης μιας ασιατικής χώρας από το άρμα των ΗΠΑ θα πλήξει περεταίρω το κύρος της και θα ενισχύσει την Κινεζική επιρροή ενισχύοντας και τις σινο-ρωσικές σχέσεις.
Ενδεχομένως οι εξελίξεις στις διαφορές Κίνας-Φιλιππίνων στην Κινεζική Θάλασσα να έχει αρνητικές πτυχές για την Ελλάδα στην οριοθέτηση με την Τουρκία της ΑΟΖ και θα πρέπει να τις παρακολουθούμε ακόμα πιο στενά.