Την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση φαντάζει διχασμένη όσον αφορά στο ενδεχόμενο να επιβληθεί εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η ΕΕ «δεν έχει φτάσει ακόμη εκεί», αναφερόμενη σε μια συμφωνία για ένα έκτο πακέτο κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής απαγόρευσης των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου.
Οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν κατάφεραν χθες Κυριακή να καταλήξουν σε συμφωνία για εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Η πρόταση που συζητείται τώρα μεταξύ των χωρών της ΕΕ προϋποθέτει μια απαγόρευση στις παραδόσεις ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ μέσω θαλάσσης μέχρι το τέλος του έτους, αλλά προβλέπει μια εξαίρεση για το πετρέλαιο που παραδίδεται από τον ρωσικό αγωγό Druzhba (Φιλία) στα ρωσικά, ο οποίος τροφοδοτεί την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία.
«Ποτέ δεν ήταν εύκολο. Το ίδιο συμβαίνει τώρα με το έκτο πακέτο», είπε η επικεφαλής της Κομισιόν στους δημοσιογράφους εν όψει της Συνόδου Κορυφής των 27 ηγετών της ΕΕ.
«Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει δικαιοσύνη για όλους, δεν έχουμε βρει ακόμη λύση για αυτό», προσέθεσε η ίδια και συνέχισε:
«Οι προσδοκίες μου είναι χαμηλές ότι θα λυθεί τις επόμενες 48 ώρες. Αλλά είμαι σίγουρη ότι στη συνέχεια θα υπάρχει μια πιθανότητα».
Η ΕΕ απαιτεί την έγκριση όλων των κρατών-μελών για την επιβολή των κυρώσεων, παρά το γεγονός ότι τις ανακοίνωσε πριν από σχεδόν έναν μήνα.
Η Ουγγαρία, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο ρωσικό πετρέλαιο, είναι ο κύριος αντίπαλος της απαγόρευσης των εισαγωγών.
Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι είμαστε κοντά στο να πετύχουμε μία συμφωνία
Στις Βρυξέλλες συναντώνται σήμερα οι 27 ευρωπαίοι ηγέτες, σε μια διήμερη Σύνοδο Κορυφής, όπου θα συζητηθεί η κατάσταση στην Ουκρανία, η ενέργεια, η επισιτιστική ασφάλεια και η ευρωπαϊκή άμυνα.
Η Σύνοδος Κορυφής ξεκινάει στις 5 μ.μ. (ώρα Ελλάδας) με πρώτο θέμα την κατάσταση στην Ουκρανία. Οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να επαναλάβουν την ισχυρή οικονομική, πολιτική, ανθρωπιστική και στρατιωτική υποστήριξη της ΕΕ προς τη χώρα.
Προσερχόμενος στις εργασίες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι «το πρώτο θέμα το οποίο θα μας απασχολήσει στο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο ξεκινά σε λίγο, θα είναι το 6ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Πιστεύω ότι είμαστε κοντά στο να πετύχουμε μία συμφωνία η οποία θα συμπεριλαμβάνει κυρώσεις για την απαγόρευση εξαγωγών πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση από τη Ρωσία. Θεωρώ ότι οι επιμέρους ενστάσεις κρατών-μελών μπορούν να καμφθούν για να καταλήξουμε, τελικά, στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Θα έχουμε, επίσης, την ευκαιρία να συζητήσουμε τις πολύ σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε ως Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της ενέργειας. Όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη αντιμετωπίζουν σήμερα πολύ υψηλές τιμές ενέργειας, αποτέλεσμα υπερβολικά υψηλών τιμών φυσικού αερίου, τιμές οι οποίες -όπως έχω πει πολλές φορές- δεν δικαιολογούνται από τους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης.
Πλαφόν στη χονδρική τιμή φυσικού αερίου
Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να επαναφέρουμε τη συζήτηση για ένα πλαφόν στη χονδρική τιμή φυσικού αερίου, ώστε με αυτόν τον τρόπο να μπορέσουμε να συμπαρασύρουμε προς τα κάτω συνολικά τις τιμές ενέργειας και φυσικά τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.
Θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε τις πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις που έχει καταθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια του νέου σχεδίου REPowerEU, το οποίο και η Ελλάδα μπορεί να εκμεταλλευτεί, απορροφώντας σημαντικούς πρόσθετους πόρους από τα αναξιοποίητα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Σε κάθε περίπτωση, θέλω να επαναλάβω ότι η ελληνική κυβέρνηση θα σταθεί δίπλα στους Έλληνες καταναλωτές, στις επιχειρήσεις, στα νοικοκυριά έτσι ώστε να συγκρατήσει, στο μέτρο του εφικτού, τις υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.
Μέσα στις επόμενες 15 ημέρες θα ανοίξει η σχετική πλατφόρμα, προκειμένου να επιστραφεί το 60% της υπερβάλλουσας αύξησης που έχουν καταβάλει νοικοκυριά στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος από τις αρχές του έτους. Και από τις αρχές Ιουλίου θα τεθεί σε εφαρμογή ένα νέο σύστημα τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας, με παρεμβάσεις στην χονδρική αγορά, έτσι ώστε πραγματικά να εξουδετερωθεί η ρήτρα αναπροσαρμογής και οι αυξήσεις στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος να είναι λελογισμένες.
Εδώ να θυμίσω ότι την προηγούμενη εβδομάδα το Ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε τη φορολόγηση στο ύψος του 90% των υπερκερδών των επιχειρήσεων χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας. Θα είναι κι αυτοί πρόσθετοι πόροι οι οποίοι θα κατευθυνθούν στην προσπάθειά μας να στηρίξουμε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Ελληνοτουρκικά
Τέλος, θα ενημερώσω το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την πρόσφατη έντονη προκλητικότητα της Τουρκίας και τις επιπτώσεις που αυτή έχει στη σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις με αυτοπεποίθηση και με αποφασιστικότητα. Είμαστε μία χώρα η οποία έχει το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος της, έχουμε ισχυρούς συμμάχους και φυσικά έχουμε επενδύσει ακόμα περισσότερο στην αποτρεπτική μας δυνατότητα, έτσι ώστε να μην επιτρέψουμε σε κανέναν να αμφισβητήσει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα».
Οι 27 διαπραγματεύονται την εξαίρεση αγωγού-κλειδιού για την Ουγγαρία
Οι αντιπρόσωποι των 27 εξέτασαν χθες Κυριακή νέα πρόταση, που προβλέπει την προσωρινή εξαίρεση πετρελαιαγωγού-κλειδιού για την Ουγγαρία από το προοδευτικό εμπάργκο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πετρέλαιο της Ρωσίας, προκειμένου να αρθεί η παρεμπόδιση του 6ου πακέτου κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας, την παραμονή της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.
Η πρόταση, που κατέθεσαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και η Γαλλία, η οποία ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ το τρέχον εξάμηνο, προβλέπει εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται διά θαλάσσης ως το τέλος της χρονιάς, με την εξαίρεση «προς το παρόν» αυτού που διαμετακομίζεται μέσω του αγωγού Ντρούζμπα, που τροφοδοτεί κυρίως την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία, έγινε γνωστό από πηγές προσκείμενες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Το ζήτημα του Ντρούζμπα θα θιγεί σύντομα εκ νέου», διαβεβαίωσε ευρωπαϊκή πηγή.
Η Ουγγαρία, περίκλειστη χώρα δίχως πρόσβαση στη θάλασσα, που εξαρτάται κατά το 65% για τον εφοδιασμό της από πετρέλαιο που μεταφέρεται από τη Ρωσία μέσω του Ντρούζμπα, εναντιώνεται στο εμπάργκο στον αγωγό αυτό και απέρριψε την πρώτη προσφορά να εξαιρεθεί για δύο χρόνια που της έγινε. Η Βουδαπέστη ζήτησε τουλάχιστον τέσσερα χρόνια και ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις σχεδόν 800 εκατ. ευρώ για να προσαρμοστούν τα διυλιστήριά της.
Ρυθμιστής η Βουδαπέστη
Όμως, την ώρα που το σχέδιο για την ανάκαμψη από την πανδημία που υπέβαλε η ουγγρική κυβέρνηση παραμένει μπλοκαρισμένο στις Βρυξέλλες εξαιτίας της διένεξης με τη Βουδαπέστη για το κράτος του δικαίου, φαντάζει δύσκολο να συμφωνηθεί να της χορηγηθούν ευρωπαϊκά κεφάλαια.
Δεν υπήρξε συμφωνία για τη νέα πρόταση που υποβλήθηκε στους πρεσβευτές των χωρών μελών χθες Κυριακή.
Πρόκειται για «δύσκολη και περίπλοκη συζήτηση που απαιτεί χρόνο, προσπαθούμε να βρούμε λύση για να επιτραπεί η υιοθέτηση των νέων κυρώσεων. Μπορεί να μην μπορέσουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία» πριν από τη σύνοδο κορυφής, προειδοποίησε ευρωπαίος αξιωματούχος.
Η εξαίρεση εγείρει κυρίως πρόβλημα «ισότητας» ανάμεσα στα κράτη μέλη όσον αφορά τις εισαγωγές πετρελαίου, κάτι που έθεσαν κάποιες, σύμφωνα με την ίδια πηγή.
«Ελπίζω πως θα μπορέσουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία αύριο (σ.σ. σήμερα), αλλά δεν είμαι βέβαιος, θα εξαρτηθεί από τους ηγέτες», εκτίμησε ευρωπαίος διπλωμάτης.
Απαιτείται ομοφωνία
Για την υιοθέτηση του 6ου πακέτου κυρώσεων στη Ρωσία απαιτείται ομοφωνία των 27.
«Βάζοντας στο στόχαστρο το πετρέλαιο που μεταφέρεται διά θαλάσσης, πλήττουμε τουλάχιστον τα δύο τρίτα του ρωσικού πετρελαίου», εκτίμησε ευρωπαίος αξιωματούχος. Οι κυρώσεις της ΕΕ έχουν στόχο να στραγγίξει η χρηματοδότηση του πολέμου της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας.
Για την ΕΕ, η δαπάνη για τις εισαγωγές πετρελαίου (80 δισεκ. δολάρια) το 2021 ήταν τετραπλάσια από αυτή για τις εισαγωγές αερίου.
Εάν επιβληθεί «περιορισμένο εμπάργκο, που θα εξαιρεί τους πετρελαιαγωγούς, θα είναι πολύ λιγότερο οδυνηρό για τη Ρωσία του (προέδρου Βλαντίμιρ) Πούτιν, διότι το να βρεθούν νέοι πελάτες που θα εφοδιάζονται με δεξαμενόπλοια είναι πολύ λιγότερο δύσκολο», επισήμανε ο Τομά Πελερέν-Καρλέν του Ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ.
Ελέφαντας στο δωμάτιο
«Χαλίκι στο παπούτσι», «ελέφαντας στο δωμάτιο»: οι Ευρωπαίοι ανησυχούν πως εάν δεν εξευρεθεί συμφωνία για τις νέες κυρώσεις θα πέσει βαριά σκιά στη σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων και οι διαβουλεύσεις εντάθηκαν τις τελευταίες ημέρες.
Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναμένεται να παρέμβει κατά την έναρξη της Συνόδου Κορυφής μέσω βιντεοσύνδεσης, καθώς το Κίεβο εντείνει την πίεση στη Δύση για να «σκοτώσει τις ρωσικές εξαγωγές», τρεις και πλέον μήνες μετά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Πέραν του εμπάργκο στο πετρέλαιο, το πακέτο κυρώσεων προβλέπει επίσης τον αποκλεισμό της μεγαλύτερης ρωσικής τράπεζας, της Sberbank (37% της αγοράς) και άλλων δύο ρωσικών τραπεζικών θεσμών από το διεθνές διατραπεζικό σύστημα ανταλλαγής δεδομένων SWIFT, καθώς και προσθήκη περίπου εξήντα προσωπικοτήτων στη μαύρη λίστα της ΕΕ.
Οι 27 αναμένεται επίσης να συζητήσουν τη χορήγηση ρευστότητας στο Κίεβο για να συνεχίσει να λειτουργεί η ουκρανική οικονομία -η Κομισιόν πρότεινε βοήθεια 9 δισεκ. ευρώ το 2022-, καθώς και για το ζήτημα της διατροφικής ανασφάλειας, λόγω της αποκλεισμού των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία, που εκφράζονται φόβοι πως θα προκαλέσει κρίση στην Αφρική.
Στην ημερήσια διάταξη βρίσκεται επίσης η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, στην οποία η ΕΕ θέλει να διαδραματίσει βασικό ρόλο. Το Κίεβο υπολόγιζε πρόσφατα ότι οι ζημίες που έχει υποστεί εξαιτίας της καταστροφής δρόμων και άλλων υποδομών ανέρχονται σε κάπου 600 δισεκ. δολάρια.