Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι προειδοποίησε την Τρίτη ότι αν το έθνος του δεν κερδίσει μια παρατεταμένη μάχη σε μια πόλη-κλειδί στα ανατολικά, η Ρωσία θα μπορούσε να αρχίσει να χτίζει διεθνή υποστήριξη για μια συμφωνία που θα απαιτούσε από την Ουκρανία να κάνει απαράδεκτους συμβιβασμούς. Προσκάλεσε επίσης τον ηγέτη της Κίνας, που εδώ και καιρό έχει ευθυγραμμιστεί με τη Ρωσία, να τον επισκεφθεί.
Εάν η Μπαχμούτ έπεφτε στις ρωσικές δυνάμεις, ο πρόεδρός τους, Βλαντίμιρ Πούτιν, «θα πουλούσε αυτή τη νίκη στη Δύση, στην κοινωνία του, στην Κίνα, στο Ιράν», δήλωσε ο Ζελένσκι σε αποκλειστική συνέντευξη στο Associated Press.
«Αν αισθανθεί λίγο αίμα - μυριστεί ότι είμαστε αδύναμοι - θα πιέσει, θα πιέσει, θα πιέσει», είπε ο Ζελένσκι στα αγγλικά, τα οποία χρησιμοποίησε σχεδόν σε όλη τη συνέντευξη.
Ο ηγέτης της Ουκρανίας μίλησε στο AP μέσα σε ένα τρένο που τον μεταφέρει σε όλη τη χώρα, σε πόλεις κοντά σε μερικές από τις πιο σφοδρές μάχες και σε άλλες όπου οι δυνάμεις της χώρας του απέκρουσαν με επιτυχία τη ρωσική εισβολή. Ο Ζελένσκι σπάνια ταξιδεύει με δημοσιογράφους και το γραφείο του προέδρου δήλωσε ότι το ταξίδι του AP με το τρένο που διήρκεσε δύο νύχτες μαζί του ήταν το πιο εκτεταμένο από την έναρξη του πολέμου.
Έκτοτε, η Ουκρανία -με την υποστήριξη μεγάλου μέρους της Δύσης- εξέπληξε τον κόσμο με τη δύναμη της αντίστασής της απέναντι στον μεγαλύτερο και καλύτερα εξοπλισμένο ρωσικό στρατό. Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν κρατήσει την πρωτεύουσά τους, το Κίεβο, και έχουν απωθήσει τη Ρωσία από άλλες στρατηγικά σημαντικές περιοχές.
{https://www.youtube.com/watch?v=f7pGAeTn8PI}
Καθώς όμως ο πόλεμος εισέρχεται στον δεύτερο χρόνο του, ο Ζελένσκι βρίσκεται επικεντρωμένος στο να κρατήσει υψηλά τα κίνητρα τόσο στον στρατό του όσο και στον ουκρανικό πληθυσμό -ιδιαίτερα στα εκατομμύρια που έχουν διαφύγει στο εξωτερικό και σε όσους ζουν με σχετική άνεση και ασφάλεια μακριά από τις γραμμές του μετώπου.
Ο Ζελένσκι γνωρίζει επίσης καλά ότι η επιτυχία της χώρας του οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε κύματα διεθνούς στρατιωτικής υποστήριξης, ιδίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δυτική Ευρώπη. Όμως ορισμένοι στις Ηνωμένες Πολιτείες -συμπεριλαμβανομένου του Ρεπουμπλικάνου Ντόναλντ Τραμπ, του πρώην Αμερικανού προέδρου και νυν υποψήφιου για το 2024- έχουν αμφισβητήσει κατά πόσον η Ουάσινγκτον θα πρέπει να συνεχίσει να παρέχει στην Ουκρανία στρατιωτική βοήθεια δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο πιθανός Ρεπουμπλικανός αντίπαλος του Τραμπ, ο κυβερνήτης της Φλόριντα Ρον ΝτεΣάντις, πρότεινε επίσης ότι η υπεράσπιση της Ουκρανίας σε μια «εδαφική διαμάχη» με τη Ρωσία δεν αποτελεί σημαντική προτεραιότητα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ. Αργότερα ανακάλεσε τη δήλωσή του αυτή, αφού αντιμετώπισε επικρίσεις από άλλες πλευρές των Ρεπουμπλικάνων.
Ο Ζελένσκι δεν ανέφερε τα ονόματα του Τραμπ ή άλλων Ρεπουμπλικανών πολιτικών - στοιχεία με τα οποία ίσως χρειαστεί να ασχοληθεί αν επικρατήσουν στις εκλογές του 2024. Αλλά είπε ότι ανησυχεί ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να επηρεαστεί από την αλλαγή των πολιτικών δυνάμεων στην Ουάσινγκτον.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταλαβαίνουν πραγματικά ότι αν σταματήσουν να μας βοηθούν, δεν θα κερδίσουμε», είπε στη συνέντευξη. Έπινε τσάι καθώς καθόταν σε ένα στενό κρεβάτι στην στενόχωρη, λιτή καμπίνα ύπνου ενός κρατικού τρένου.
Το προσεκτικά διαβαθμισμένο σιδηροδρομικό ταξίδι του προέδρου ήταν ένα αξιοσημείωτο ταξίδι σε μια χώρα σε πόλεμο. Ο Ζελένσκι, ο οποίος έχει γίνει αναγνωρίσιμο πρόσωπο σε όλο τον κόσμο, καθώς διηγείται πεισματικά τη δική του πλευρά της ιστορίας στο ένα έθνος μετά το άλλο, χρησιμοποίησε το ταξίδι για την οικοδόμηση ηθικού για να μεταφέρει τη σημαντική του επιρροή σε περιοχές κοντά στις γραμμές του μετώπου.
Ταξίδεψε με ένα μικρό επιτελείο συμβούλων και μια μεγάλη ομάδα βαριά οπλισμένων αξιωματούχων ασφαλείας ντυμένων με στολές μάχης. Στους προορισμούς του περιλαμβάνονταν τελετές για την επέτειο ενός έτους από την απελευθέρωση πόλεων στην περιοχή Σούμι και επισκέψεις με στρατεύματα που σταθμεύουν σε θέσεις πρώτης γραμμής κοντά στη Ζαπορίζια. Κάθε επίσκεψη κρατήθηκε μυστική μέχρι την αναχώρησή του.
«Δεν μπορούμε να χάσουμε το Μπαχμούτ»
Ο Ζελένσκι πραγματοποίησε πρόσφατα παρόμοια επίσκεψη κοντά στο Μπαχμούτ, όπου οι ουκρανικές και οι ρωσικές δυνάμεις έχουν εγκλωβιστεί εδώ και μήνες σε μια εξοντωτική και αιματηρή μάχη. Ενώ ορισμένοι δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές έχουν τονίσει ότι η πόλη δεν έχει σημαντική στρατηγική σημασία, ο Ζελένσκι προειδοποίησε ότι μια απώλεια οπουδήποτε σε αυτό το στάδιο του πολέμου θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη σκληρά κερδισμένη δυναμική της Ουκρανίας.
«Δεν μπορούμε να χάσουμε τα βήματα γιατί ο πόλεμος είναι μια πίτα - κομμάτια νικών. Μικρές νίκες, μικρά βήματα», δήλωσε.
Τα σχόλια του Ζελένσκι ήταν μια αναγνώριση ότι η απώλεια της 7μηνης μάχης για το Μπαχμούτ - η μεγαλύτερη του πολέμου μέχρι στιγμής - θα ήταν περισσότερο μια δαπανηρή πολιτική ήττα παρά μια τακτική.
Προέβλεψε ότι η πίεση από μια ήττα στο Μπαχμούτ θα ερχόταν γρήγορα - τόσο από τη διεθνή κοινότητα όσο και στο εσωτερικό της χώρας του. «Η κοινωνία μας θα αισθανθεί κουρασμένη», είπε. «Η κοινωνία μας θα με πιέσει να συμβιβαστώ μαζί τους».
Μέχρι στιγμής, ο Ζελένσκι λέει ότι δεν έχει αισθανθεί αυτή την πίεση. Η διεθνής κοινότητα έχει σε μεγάλο βαθμό συσπειρωθεί γύρω από την Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Τους τελευταίους μήνες, μια παρέλαση από παγκόσμιους ηγέτες έχουν επισκεφθεί τον Ζελένσκι στην Ουκρανία, οι περισσότεροι ταξιδεύοντας με τρένα παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιεί ο πρόεδρος για να διασχίσει τη χώρα.
Πρόσκληση στον Σι Τζινπίνγκ
Στη συνέντευξή του στο AP, ο Ζελένσκι απηύθυνε πρόσκληση στην Ουκρανία σε έναν αξιοσημείωτο και στρατηγικά σημαντικό ηγέτη που δεν έχει κάνει το ταξίδι - τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
«Είμαστε έτοιμοι να τον δούμε εδώ», είπε. «Θέλω να μιλήσω μαζί του. Είχα επαφή μαζί του πριν από τον πόλεμο πλήρους κλίμακας. Αλλά κατά τη διάρκεια όλου αυτού του έτους, περισσότερο από ένα χρόνο, δεν είχα».
Η Κίνα, οικονομικά ευθυγραμμισμένη και πολιτικά ευνοϊκή προς τη Ρωσία επί πολλές δεκαετίες, παρείχε στον Πούτιν διπλωματική κάλυψη, καθώς διατύπωσε επίσημη θέση ουδετερότητας στον πόλεμο.
Ερωτηθείς αν ο Σι θα αποδεχόταν πρόσκληση από τον Ζελένσκι -ή αν είχε παρασχεθεί επισήμως- η εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Μάο Νινγκ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι δεν έχει να δώσει πληροφορίες. Είπε πάντως ότι το Πεκίνο διατηρεί «επικοινωνία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας».
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, ερωτηθείς αν μια συνάντηση μεταξύ του Σι και του Ζελένσκι θα ήταν χρήσιμη για την επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία, δήλωσε ότι οι ρωσικές αρχές «εκτιμούν ιδιαίτερα» την ισορροπημένη θέση της Κίνας στο θέμα και «δεν έχουν δικαίωμα να διατυπώσουν οποιαδήποτε συμβουλή» σχετικά με το αν οι δύο πρέπει να συναντηθούν. «Ο ίδιος ο Κινέζος ηγέτης αποφασίζει για την καταλληλότητα ορισμένων επαφών», δήλωσε ο Πεσκόφ κατά τη διάρκεια της καθημερινής τηλεδιάσκεψης με τους δημοσιογράφους την Τετάρτη.
Ο Σι επισκέφθηκε τον Πούτιν στη Ρωσία την περασμένη εβδομάδα, δημιουργώντας την προοπτική ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να είναι έτοιμο να παράσχει στη Μόσχα τα όπλα και τα πυρομαχικά που χρειάζεται για να αναπληρώσει το εξαντλημένο απόθεμά της. Αλλά το ταξίδι του Σι έληξε χωρίς καμία τέτοια ανακοίνωση. Λίγες ημέρες αργότερα, ο Πούτιν ανακοίνωσε ότι θα αναπτύξει τακτικά πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία, η οποία γειτονεύει με τη Ρωσία και ωθεί το πυρηνικό απόθεμα του Κρεμλίνου πιο κοντά στο έδαφος του ΝΑΤΟ.
Δεν έχει συμμάχους ο Πούτιν
Ο Ζελένσκι εκτίμησε ότι η κίνηση του Πούτιν είχε ως στόχο να αποσπάσει την προσοχή από την έλλειψη εγγυήσεων που έλαβε από την Κίνα.
«Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η επίσκεψη δεν ήταν καλή για τη Ρωσία», εκτίμησε ο Ζελένσκι. Ήταν αμείλικτος στην αξιολόγησή του για τον Πούτιν, χαρακτηρίζοντάς τον ως ένα «πληροφοριακά απομονωμένο άτομο» που «έχασε τα πάντα» τον τελευταίο χρόνο του πολέμου.
«Δεν έχει συμμάχους», είπε ο Ζελένσκι.
Ο Ουκρανός πρόεδρος κάνει λίγες προβλέψεις για το μεγαλύτερο ερώτημα που πλανάται πάνω από τον πόλεμο: πώς θα τελειώσει. Εξέφρασε ωστόσο την πεποίθηση ότι το έθνος του θα επικρατήσει μέσα από μια σειρά «μικρών νικών» και «μικρών βημάτων» απέναντι σε μια «πολύ μεγάλη χώρα, μεγάλο εχθρό, μεγάλο στρατό» - αλλά έναν στρατό, όπως είπε, με «μικρές καρδιές».
Και η ίδια η Ουκρανία; Ενώ ο Ζελένσκι αναγνώρισε ότι ο πόλεμος «μας άλλαξε», είπε ότι τελικά έκανε την κοινωνία του ισχυρότερη.
«Θα μπορούσε να είχε πάει με έναν τρόπο, να διχάσει τη χώρα, ή με έναν άλλο τρόπο - να μας ενώσει», είπε. «Είμαι τόσο ευγνώμων. Είμαι ευγνώμων σε όλους - σε κάθε εταίρο, στο λαό μας, δόξα τω Θεώ, σε όλους - που βρήκαμε αυτόν τον τρόπο σε αυτή την κρίσιμη στιγμή για το έθνος. Το να βρούμε αυτόν τον τρόπο ήταν αυτό που έσωσε το έθνος μας και σώσαμε τη χώρα μας. Είμαστε μαζί».