Μια έκθεση-ανάλυση των αιτίων που οδήγησαν στην εκλογική ήττα του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) στην Τουρκία, ζητήθηκε από τον Δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, σύμφωνα με το άρθρο του Μπαρίς Τέρκογλου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Cumhuriyet και είχε τίτλο «Μαθήματα ήττας του CHP».
Την έκθεση-ανάλυση έκαναν δεξαμενές σκέψεις (think tanks) με τα οποία συνεργάζεται ο Ιμάμογλου, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο.
Από πού «τσίμπησαν» τις περισσότερες ψήφους Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου
Στην ανάλυση για το «ποιος ψήφισε ποιον», οι ομάδες ψηφοφόρων από τις οποίες ο Ερντογάν έλαβε τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων έχουν ως εξής: Γυναίκες που φορούν μαντίλα 70,1%, άτομα με χαμηλή μόρφωση 62,3%, άτομα που δηλώνουν «είμαι θρησκευόμενος» 62%, νοικοκυρές 61,3%, εθνικιστές 57,7%.
Όσον αφορά τον Κιλιτσντάρογλου, τον προτίμησε το 52% των φοιτητών, το 57,8% των πτυχιούχων πανεπιστημίου και 58,3% μεταξύ των ατατουρκιστών. Από την άλλη πλευρά, παρέμεινε στο 33,6% μεταξύ εκείνων που δήλωσαν «είμαι θρησκευόμενος» και στο 35» μεταξύ των εθνικιστών.
Σύμφωνα με την έκθεση για την εκλογική ήττα του CHP, η εκστρατεία του Ερντογάν καθόρισε την ατζέντα των εκλογών. Οι επικρίσεις του κυβερνώντος κόμματος κατά της αντιπολίτευσης, όπως «Δεν μπορούν να κυβερνήσουν, είναι ανοργάνωτοι, δεν είναι συνεπείς, θα δημιουργήσουν χάος» και "Συνεργάζονται με την τρομοκρατία, θα δημιουργήσουν κρίση ασφάλειας», βρήκαν ανταπόκριση στους πολίτες.
Τι κόστισε στο στρατόπεδο της αντιπολίτευσης
Για τους πολίτες η αρχιτεκτονική της διακυβέρνησης και η απώλεια αξιοπιστίας της Εθνικής Συμμαχίας, ξεκίνησε όταν άρχισε να γίνεται αντιληπτή ως μια συμμαχία συμφερόντων όπου μοιράζονται υπουργεία, βουλευτές και γραφειοκρατία. Διαπιστώθηκε ότι οι υπουργοί και οι βασικοί γραφειοκράτες δεν συζητούσαν και δεν συμφωνούσαν στο «τραπέζι των έξι».
Επίσης, σύμφωνα με την ανάλυση, η αντιπολίτευση υποτίμησε το αίτημα της κυβέρνησης για ασφάλεια, το οποίο αισθάνθηκε βαθιά η κοινωνία στο πλαίσιο της τρομοκρατίας, και απέτυχε να δημιουργήσει μια πειστική ατζέντα γύρω από την ισορροπία ασφάλειας-δημοκρατίας/ελευθερίας.
Ο λόγος του συνασπισμού CHP-HDP ήταν αποτελεσματικός, αλλά δεν μπόρεσε να αντιμετωπιστεί. Ήταν επίσης δυνατό να κατευνάσει τους εθνικιστές ψηφοφόρους χωρίς να πλήξει τους Κούρδους. Ωστόσο, η ασυνέπεια έγινε πιο εμφανής όταν η εκστρατεία αρχικά αγνόησε και στη συνέχεια επένδυσε υπερβολικά στο αίτημα της ασφάλειας.
Δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί αποτελεσματικός αντίλογος για να αντιμετωπιστεί το επιχείρημα ότι υποστηρίζονταν από τη FETÖ και οι χειρισμοί των μελών της FETÖ. Ειδικότερα, ο ισχυρισμός ότι η υπόθεση της βιντεοκασέτας του Μουχαμέρ Ιντζέ έγινε με τη συνεργασία του FETÖ και του CHP, ιδίως του Κιλιτσντάρογλου, δεν μπόρεσε να εξουδετερωθεί και ήταν έγινε αποδεκτός από τους ψηφοφόρους.
Επίσης ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο ηγετών δεν μπορούσε να μετατραπεί σε δημοψήφισμα γύρω από την ιδέα των δύο διαφορετικών Τουρκιών. Η βασική ιδέα ότι ο Ερντογάν και ο Κιλιτσντάρογλου δεν ανταγωνίζονται, αλλά ανταγωνίζονται η φτωχή, καταπιεστική και αυταρχική Τουρκία και η δίκαιη και δημοκρατική Τουρκία δεν ήρθε στο προσκήνιο.
Το λάθος στην εκστρατεία του CHP
Ένα άλλο ιδιαίτερα σημαντικό σημείο της έκθεσης είναι ότι η προεκλογική εκστρατεία του ηγέτη του CHP δεν αφορούσε τη νίκη, αλλά το να είναι υποψήφιος και να αποδείξει την υποψηφιότητά του. Επιπλέον, η εκστρατεία αυτή δεν αποσκοπούσε στην κατανόηση κάθε είδους αμφιβολιών, κριτικών και αντιρρήσεων και στη συζήτησή τους σε δημοκρατικές βάσεις, αλλά διεξήχθη με μια καταπιεστική μέθοδο που αποσκοπούσε στην καταστολή, τη συντριβή και την απαξίωσή τους.
Σύμφωνα με την έκθεση, ο Κιλιτσντάρογλου «που ξέραμε, αναγνωρίζαμε και αγαπούσαμε χάθηκε και αντικαταστάθηκε από έναν εξωπραγματικό, φανταστικό χαρακτήρα». Οι ψηφοφόροι δεν στήριξαν τον Κιλιτσντάρογλου ως εναλλακτική λύση στον Ερντογάν, αλλά επειδή παρήγαγε ένα στυλ ηγεσίας που διέφερε από τον Τούρκο Πρόεδρο. Το μυθοπλαστικό πορτρέτο του Κιλιτσντάρογλου δεν κατέστη αληθινό και ειλικρινές, παρομοιάστηκε με τον Ερντογάν και δεν υιοθετήθηκε.
Σε ποιος τομείς απέτυχε το CHP
Το CHP απέτυχε στη διαχείριση των κοσμικών-εθνικιστών ψηφοφόρων. Η αποχώρηση της Ακσενέρ από το τραπέζι με έντονη κριτική και στη συνέχεια η επιστροφή της, τα ξεσπάσματα του Ιντζέ και τέλος του Ογκάν αποδυνάμωσαν την αφοσίωση των νέων κοσμικών-εθνικιστών ψηφοφόρων στη συμμαχία.
Επιπρόσθετα υπήρξε αποτυχία στο να τεθεί η οικονομία ως πρώτη στην ατζέντα. Η Εθνική Συμμαχία απέτυχε να χρησιμοποιήσει την ατζέντα της οικονομίας προς όφελός της. Δεν ήταν δυνατόν να εξηγήσει τα βήματα που έγιναν στην οικονομία με μια απλή ανακοίνωση και δεν ήταν δυνατόν να δημιουργήσει εμπιστοσύνη στο εκλογικό σώμα ανακοινώνοντας μια ισχυρή ομάδα.
Ένα άλλο πρόβλημα ήταν η ακούσια πόλωση. Ο εναγκαλισμός από τη μία πλευρά και η εκδίκηση και η κρίση από την άλλη ξεχώρισαν ως αντιφάσεις. Η στάση αυτή τροφοδότησε την πόλωση και έκανε τους ψηφοφόρους των αντίπαλων υποψηφίων να αισθάνονται πίστη και προστασία.
Επίσης δεν δόθηκαν απλά, εστιασμένα και αποτελεσματικά μηνύματα, έτσι αντί για βομβαρδισμό μηνυμάτων και υποσχέσεων, δεν δόθηκε έμφαση σε σύντομα και απλά μηνύματα που να εξηγούν με μία ή δύο λέξεις τι θα γίνει.
Τέλος σύμφωνα με την έκθεση, δεν μπόρεσε να δημιουργηθεί μια κινητοποίηση στο πεδίο που θα μπορούσε να πείσει τους ψηφοφόρους ένα προς ένα ενάντια στους χειρισμούς και την ψευδή προπαγάνδα της κυβερνητικής συμμαχίας. Τα μέσα ενημέρωσης, το δικαστικό σώμα και η κυβέρνηση ήταν όλα υπέρ του Ερντογάν, το φάρμακο ήταν η αποτελεσματική προσωπική εργασία στο πεδίο, αλλά η ενέργεια και οι πόροι αφιερώθηκαν στις εκστρατείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Εκεί, επίσης, οι οικονομικές δυνατότητες δεν ήταν αρκετά μεγάλες για να ανταγωνιστούν τον Ερντογάν. Το κόστος της αναποτελεσματικότητας στο πεδίο ήταν βαρύ, σύμφωνα με την έκθεση για τα αίτια της ήττας του CHP στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές του Μάϊου.
Συγκριτικά με τις ελληνικές εκλογές, πολλά από τα συμπεράσματα της εκλογικής νίκης του Ερντογάν ή ήττας του Κιλιτσντάρογλου, θα μπορούσαν να μεταφερθούν και στα συμπεράσματα για το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ελλάδα.