Μετά τη νέα σύρραξη μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ γίνεται όλο και περισσότερο εμφανές ότι η Ρωσία, το Ιράν και η Κίνα αυξάνουν τον συντονισμό τους ενάντια στις προσπάθειες των ΗΠΑ να αναδιοργανώσουν την περιοχή.
Παρόλο που η Μόσχα έχει ένα ανοιχτό μέτωπο στην Ουκρανία κι έχει εκεί στραμμένη την προσοχή της, δεν παύει να συνεχίζει να εμπλέκεται σε περιφερειακές συγκρούσεις, όπως στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και την Συρία.
Είναι προφανές ότι δεν θα μπορούσε στο πλαίσιο αυτό να μην έχει εμπλοκή στα όσα συμβαίνουν στη Γάζα.
Η Ρωσία, από την σοβιετική εποχή είχε επικεντρωθεί στην Παλαιστίνη, τοποθετούμενη ως «ειρηνοποιός» στο Κουαρτέτο για τη Μέση Ανατολή, το οποίο οι ΗΠΑ απαξίωσαν και τελικά απενεργοποίησαν με μονομερή βήματα.
Βέβαια ως Σοβιετική Ένωση και μετά ως Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει κατάλληλα το χαρτί του βέτο της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, χωρίς να υποκύπτει στην αμερικανική στήριξη υπέρ του Ισραήλ.
Η Ρωσία συνηθίζει να διατηρεί διαύλους επικοινωνίας ακόμα και με αναγνωρισμένες τρομοκρατικές οργανώσεις. Έτσι όπως έχουν φιλοξενήσει τους Ταλιμπάν, τους οποίους διατηρούν στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων, φιλοξένησαν και αντιπροσωπεία της Χαμάς, η οποία δεν αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση.
Λύση παλαιστινιακού στο πλαίσιο δύο κρατών
Για την ιστορία όταν η Χαμάς κέρδισε τις πρώτες εκλογές στην ιστορία της Παλαιστίνης το 2006, η Ρωσία ήταν από τους πρώτους που συνεχάρη τη Χαμάς. Το 2007, ο Πούτιν όχι μόνο καλωσόρισε τον Χάλεντ Μεσάαλ, τον τότε επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς, αλλά και εξήρε το θάρρος και τη γενναιότητά του.
Μετά την επιδρομή της 7ης Οκτωβρίου και τα όσα συνέβησαν στη Γάζα η Ρωσία τάχθηκε υπέρ της κοινής καταδίκης του Ισραήλ και της Χαμάς για επιθέσεις με στόχο αμάχους. Αλλά ο Πούτιν δεν απέφυγε να συγκρίνει την πολιορκία της Γάζας με τον ναζιστικό αποκλεισμό του Λένινγκραντ.
Η εδραιωμένη ρωσική εκτίμηση είναι ότι η ασφάλεια του Ισραήλ δεν μπορεί να διασφαλιστεί χωρίς λύση του παλαιστινιακού προβλήματος, στο πλαίσιο των δυο κρατών.
Με τη φιλοξενία της αντιπροσωπείας της Χαμάς στη Μόσχα από τον Μιχαήλ Μπογκντάνοφ, αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών και ειδικό απεσταλμένο του Κρεμλίνου για τη Μέση Ανατολή, η Ρωσία προστίθεται στις εμπλεκόμενες χώρες.
Αν και η Ρωσία αποδίδει τη φιλοξενία της Χαμάς στην ανάγκη συνομιλιών με τα συγκρουόμενα μέρη και στον στόχο της διάσωσης των ομήρων, η παλαιστινιακή πλευρά παρουσιάζει μια διαφορετική εικόνα.
Από την μια πλευρά, η Χαμάς διαβάζει την πρόσκληση ως επιβεβαίωση αυτού που έχει πει και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ότι δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση.
«Η πρόσκληση είναι ένα μήνυμα προς όλο τον κόσμο ότι η Ρωσία δεν βλέπει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση, αλλά ως ένα απελευθερωτικό κίνημα που υπερασπίζεται τα δικαιώματα του λαού της και αγωνίζεται για τη δικαιοσύνη», δήλωσε ο Αμπού Μερζούκ ένας εκ των μελών της Χαμάς που επισκέφθηκε τη Μόσχα.
Όσον αφορά το περιεχόμενο των συζητήσεων, ο Αμπού Μερζούκ δήλωσε ότι «πραγματοποιήσαμε συναντήσεις, συζητήσαμε τα πάντα που σχετίζονται με το παλαιστινιακό ζήτημα και πώς μπορούμε από κοινού να ορίσουμε ένα μέλλον για ολόκληρη την περιοχή και για την ανθρωπότητα που θα είναι διαφορετικό από το μέλλον που σχεδιάζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες».
Αυτό είναι ένα αφήγημα που ικανοποιεί και την Μόσχα παρότι δεν το σχολίασε επίσημα. Όμως την ίδια περίοδο με του εκπροσώπους της Χαμάς, βρέθηκε στη Ρωσική πρωτεύουσα και ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, αλλάζοντας την εικόνα των επαφών και προκαλώντας ερωτηματικά στο δυτικό στρατόπεδο.
Εκτός από την τριμερή συνάντηση με την Χαμάς και τον Μπογκντόνοφ, ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Αλί Μπαγκέρι συναντήθηκε με τους αναπληρωτές υπουργούς Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ και Μιχαήλ Γκαλούζιν, όπου
δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να συζητήθηκαν πιθανά σενάρια κατά του κινδύνου περιφερειοποίησης του πολέμου. Αυτή η τριμερής μορφή θα μπορούσε να επιδεινώσει τις ανησυχίες του Ισραήλ.
Το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε την πρόσκληση ως «ένα αναξιοπρεπές βήμα που υποστηρίζει την τρομοκρατία και νομιμοποιεί τις φρικαλεότητες των τρομοκρατών» και απαίτησε «την άμεση απέλαση των τρομοκρατών». Η Ρωσία ήταν συγκρατημένη και δεν προέβη σε ένα είδος αντιποίνων λεκτικά. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι είναι απαραίτητο να διατηρηθούν οι επαφές με όλες τις πλευρές.
Η Ρωσία δεν επιθυμεί να απομακρυνθεί η συζήτηση από την κατάπαυση του πυρός, τους ομήρους, την ανθρωπιστική βοήθεια και την άρση της πολιορκίας της Γάζας. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ρωσία έχει καταθέσει τα ονόματα οκτώ Ρώσων ομήρων και η Χαμάς έχει υποσχεθεί να δείξει ευαισθησία για τους Ρώσους.
Ο πόλεμος στη Συρία και οι ισορροπίες του Ισραήλ
Η Ρωσία παρότι φιλοξένησε τη Χαμάς, φροντίζει επίσης για τις σχέσεις της με το Ισραήλ και τους Εβραίους πολίτες του. Το Ισραήλ, το οποίο ισορρόπησε μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, μπορεί επίσης να αποφύγει περαιτέρω αντιπαράθεση με τους Ρώσους. Το Ισραήλ έχει επωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διπλή στάση της Ρωσίας στον πόλεμο της Συρίας. Ο ρωσικός ρόλος στην εξισορρόπηση του Ιράν και στην απώθηση των σιιτικών πολιτοφυλακών μακριά από τα σύνορα του Ισραήλ ήταν επίσης πολύτιμος. Δεν ήταν τυχαίο ότι η πιο συχνή επαφή του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου κατά τη διάρκεια του συριακού πολέμου ήταν με τον Πούτιν.
Βέβαια η Ουκρανία αντιδρά σε αυτό το θέμα. Άνθρωποι όπως ο Κίριλ Μπουντάνοφ, ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Ασφαλείας, τροφοδοτούν τους ισχυρισμούς ότι η Ρωσία προμηθεύει όπλα στη Χαμάς, ότι οι Παλαιστίνιοι δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν από μόνοι τους μια επιχείρηση υπονόμευσης της ασφάλειας του Ισραήλ, ότι μπορεί να εμπλέκεται η Βάγκνερ ή ότι η βοήθεια διακινείται μέσω Ιράν-Χεζμπολάχ. Όμως δεν έχουν καμία απόδειξη στην οποία να μπορούν να βασίσουν αυτούς τους ισχυρισμούς.
Όμως, ανεξάρτητα από τις εικασίες, μπορούν να διατυπωθούν μερικά σημεία σχετικά με τη σημασία του πολέμου στη Γάζα για τη Ρωσία.
Η ρωσική διπλωματία εκμεταλλεύεται αυτή την ευκαιρία για να αυξήσει την επιρροής της στον παγκόσμιο νότο καθώς διευρύνεται ο αντιαμερικανισμός.
Επίσης η στρατιωτική-κατασκοπευτική ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών, την οποία οι ΗΠΑ αφιέρωσαν στον πόλεμο στην Ουκρανία, μετατοπίζεται προς το νότο, αποδυναμώνοντας την ουκρανική ικανότητα.
Επιπλέον, η Ρωσία έχει την ευκαιρία να αντιμετωπίσει τον μεγαλύτερο εχθρό της με ένα αφήγημα για την αποτυχία της προσπάθειας των ΗΠΑ να επικαιροποιήσουν την τάξη στη Μέση Ανατολή μέσω των Συμφωνιών του Αβραάμ.
Το επιχείρημα ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους διεξάγοντας πόλεμο ανακυκλώνεται. Η διαδικασία εξομάλυνσης από τις ΗΠΑ μεταξύ Ισραήλ και Αράβων έπεσε θύμα των βομβαρδισμών του πολέμου στη Γάζα, αφήνοντας στο απυρόβλητο τις προσπάθειες της Κίνας, της Ρωσίας και του Ιράν για διείσδυση στην περιοχή.
Ένα άλλο σημείο που έχει επίσης ενδιαφέρον είναι ότι το Ισραήλ πίστευε ότι είχε θάψει τη διαδικασία για τη λύση των δύο κρατών. Τώρα θέλει να περιορίσει τη σύγκρουση στην «τρομοκρατία της Χαμάς» και να σπρώξει το παλαιστινιακό πρόβλημα βαθύτερα στο νεκροταφείο. Ωστόσο, η Ρωσία και η Κίνα προσπαθούν να παρασύρουν το Ισραήλ στο μονοπάτι από το οποίο προσπαθεί να ξεφύγει, παρουσιάζοντας τη λύση των δύο κρατών ως διέξοδο.
Το Ισραήλ και οι υποστηρικτές του χάνουν σιγά σιγά τη δυναμική της 7ης Οκτωβρίου. Αν και μπλόκαραν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν ένα ψήφισμα που ζητούσε άμεση και μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Γενική Συνέλευση. Υπήρξαν 120 «ναι», 14 «όχι» και 45 αποχές. Η τροπολογία του Καναδά «που καταδίκαζε τη Χαμάς» απορρίφθηκε επίσης. Σε αυτό το σημείο, που δείχνει ότι οι ΗΠΑ απομονώνονται, η Ρωσία και η Κίνα παίρνουν πάσα.
Έτσι η Κίνα και η Ρωσία προσπαθούν να εμβαθύνουν τις σχέσεις τους με τη Μέση Ανατολή και κερδίζουν τη συμπάθειά τους μιλώντας για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων.
Δεδομένου ότι ενδιαφέρονται επίσης για τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, αναγνωρίζουν επίσης το δικαίωμα του εβραϊκού κράτους στην αυτοάμυνα.
Εν ολίγοις, η Ρωσία και η Κίνα απολαμβάνουν την απώλεια επιρροής της συλλογικής δυτικής διπλωματίας απέναντι σε χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, όπως στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Και αν η Γάζα προκαλέσει την ήττα του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν στις εκλογές, ιδίως οι Ρώσοι μπορούν να τρίβουν τα χέρια τους, διαμορφώνοντας ένα νέο διεθνές περιβάλλον.