Στα 90 του χρόνια πέθανε ο Ντάνιελ Κάνεμαν, ο – βραβευμένος με Νόμπελ Οικονομίας – ψυχολόγος που βοήθησε να καταρριφθεί η άποψη ότι οι άνθρωποι τείνουν να λαμβάνουν ορθολογικές οικονομικές αποφάσεις, όπως έγινε γνωστό την Τετάρτη (27/03).
Ο θάνατος του Ντάνιελ επιβεβαιώθηκε από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, όπου εργαζόταν από το 1993. Ο πιο πρόσφατος ρόλος του ήταν ως καθηγητής Ψυχολογίας και Δημόσιων Υποθέσεων στη Σχολή Δημόσιων και Διεθνών Υποθέσεων του πανεπιστημίου.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους FT, η έρευνά του για την Ψυχολογία της Κρίσης έδειξε ότι οι άνθρωποι συχνά λαμβάνουν αποφάσεις που δεν περιλαμβάνουν σημαντικό βαθμό ανάλυσης, αλλά ακολουθούν μια πορεία δράσης με βάση το ένστικτο. Ο ίδιος έγινε γνωστός το 2002 αφού του απονεμήθηκε – από κοινού με τον Βέρνον Λ. Σμιθ – το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών εκείνης της χρονιάς για το έργο του σχετικά με την «ενσωμάτωση των γνώσεων από την ψυχολογική έρευνα στην οικονομική επιστήμη, ιδίως όσον αφορά στην ανθρώπινη κρίση και τη λήψη αποφάσεων υπό αβεβαιότητα».
Τα πειράματα του Ισραηλινοαμερικανού στον τομέα της Γνωστικής Ψυχολογίας υπονόμευσαν την έννοια του homo economicus, ενός αρχέτυπου που έχει υποστηριχθεί για να αποτελέσει τη βάση των οικονομικών μοντέλων, αλλά σπάνια συναντάται στην πραγματικότητα.
Ακόμα, το έργο του, το οποίο αναπτύχθηκε συχνά με τον μακροχρόνιο συνεργάτη του Άμος Τβέρσκι, αποτέλεσε τη βάση για το βιβλίο «Thinking Fast and Slow», που κυκλοφόρησε το 2011. Το έργο κατηγοριοποιούσε τη σκέψη σε δύο συστήματα – το πρώτο, πιο γρήγορο και πιο συναισθηματικό, το δεύτερο πιο λογικό. Μέσα από πειράματα, που συχνά μετρούσαν τις αλλαγές στο μέγεθος της κόρης του ματιού για να μετρήσουν τη συναισθηματική διέγερση, ο Ντάνιελ Κάνεμαν μπόρεσε να δείξει ότι οι άνθρωποι συχνά προεπιλεγούν σε μια συναισθηματική προοπτική, οδηγώντας στη δημιουργία ουσιαστικών προκαταλήψεων.
«Οι άνθρωποι προτιμούν οι πηγές των πληροφοριών τους να συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό», είχε δηλώσει ο Ντάνιελ Κάνεμαν στους «FT», προσθέτοντας: «Τότε όλα τα μηνύματα που λαμβάνεις είναι συνεπή μεταξύ τους και αισθάνεσαι άνετα». Πάντως, ο Ντάνιελ Κάνεμαν δεν πίστευε ότι η εργασία του απέδειξε τον ανθρώπινο παραλογισμό, προτιμώντας να χαρακτηρίσει αυτές τις προκαταλήψεις στη λήψη αποφάσεων, που έδειξε η έρευνά του, ως διάψευση μόνο «μιας μη ρεαλιστικής αντίληψης της πραγματικότητας». Αν και ποτέ δεν χαρακτήρισε τον εαυτό του ως οικονομολόγο, τα ευρήματά του χρησιμοποιήθηκαν από τους επαγγελματίες της Συμπεριφορικής Οικονομίας, ιδίως από τον Ρίτσαρντ Θάλερ.
{https://youtu.be/CjVQJdIrDJ0}
Ποιος ήταν ο Ντάνιελ Κάνεμαν
Ο Ντάνιελ Κάνεμαν γεννήθηκε στο Τελ Αβίβ το 1934, αλλά πέρασε μεγάλο μέρος των πρώτων χρόνων του στη Γαλλία, όπου ο πατέρας του εργαζόταν ως επικεφαλής έρευνας σε εργοστάσιο χημικών. Ο πατέρας του πέθανε το 1944, αλλά η οικογένειά του μετακόμισε στην Παλαιστίνη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στη συνέχεια, ο ίδιος μετακόμισε στις ΗΠΑ το 1958 για να αρχίσει διδακτορικό στην Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια, πριν δημιουργήσει ένα εργαστήριο στην Ιερουσαλήμ, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, για να μετρά τις αντιδράσεις των ανθρώπων σε ερωτήσεις που τους έθετε. Γνώρισε τον Άμος Τβέρσκι, έναν ισραηλινό γνωστικό ψυχολόγο, αργότερα μέσα στη δεκαετία, και έγιναν στενοί φίλοι και συνεργάτες μέχρι τον θάνατο του τελευταίου το 1996. Τέλος, η συνεργασία του με τον Ρίτσαρντ Θάλερ, την οποία είχε αποκαλέσει ως «τη δεύτερη σημαντικότερη επαγγελματική φιλία της ζωής του», άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Κάτοπιν, ο Ντάνιελ Κάνεμαν επέστρεψε στη Βόρεια Αμερική το 1978 για να αναλάβει καθήκοντα στο University of British Columbia και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια.
{https://youtu.be/XgRlrBl-7Yg}