Το… τέλος του Αλεξέι Ναβάλνι «εξετάζει» το BBC, ρίχνοντας μια πιο προσεκτική ματιά στον μυστηριώδη θάνατο του βασικού αντιπάλου του Βλαντιμίρ Πούτιν, που έκανε τους πάντες να αναρωτιούνται αν πρόκειται για μία ξαφνική αποβίωση ή για κρατική δολοφονία.
Ο Ναβάλνι ήταν 47 ετών. Η κατάστασή του είχε επιδεινωθεί τα τελευταία τρία χρόνια που ήταν φυλακισμένος, ενώ είχε καταγείλει και ότι του αρνήθηκαν ιατρική περίθαλψη και ότι είχε περάσει σχεδόν 300 ημέρες στην απομόνωση. Ακόμα κι έτσι, φάνηκε να είναι σε σχετικά καλή διάθεση και υγεία σε ένα βίντεο του δικαστηρίου μια ημέρα πριν από τον θάνατό του.
Το βάρος της διεθνούς γνώμης δεν φαίνεται να ταιριάζει με τον απολογισμό της Ρωσίας για το τι του συνέβη στο IK-3, ή στον «Πολικό Λύκο» – μια από τις βορειότερες και πιο σκληρές φυλακές της Ρωσίας.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Στεφάν Σεζουρνέ δήλωσε ότι ο Ναβάλνι «πλήρωσε με τη ζωή του» για την «αντίστασή του στη ρωσική καταπίεση», προσθέτοντας ότι ο θάνατός του ήταν μια υπενθύμιση της «πραγματικότητας του καθεστώτος του Βλαντιμίρ Πούτιν».
Η μητέρα του Ναβάλνι, Λιουντμίλα, είπε ότι ο γιος της ήταν «ζωντανός, υγιής και χαρούμενος» όταν τον είδε για τελευταία φορά στις 12 Φεβρουαρίου, σε μια ανάρτηση στο Facebook που ανέφερε η εφημερίδα Novaya Gazeta.
Η σύζυγός του, Γιούλια, είπε απλά: «Δεν μπορούμε πραγματικά να πιστέψουμε τον Πούτιν και την κυβέρνησή του».
Τα ρωσικά δημοσιεύματα
Το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax αναφέρει ότι οι γιατροί προσπαθούσαν μισή ώρα να τον αναζωογονήσουν.
Σύμφωνα με τις σωφρονιστικές αρχές, οι γιατροί ήταν μαζί του μέσα σε δύο λεπτά και ένα ασθενοφόρο ήταν διαθέσιμο σε έξι λέπτα.
Το κρατικό δίκτυο RT -απαγορευμένο σε πολλές δυτικές χώρες- έθεσε την πιθανότητα να τον σκότωσε ένας θρόμβος αίματος. Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Πούτιν, είπε ότι «οι γιατροί πρέπει με κάποιο τρόπο να το καταλάβουν αυτό».
Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει νεκροψία-νεκροτομή.
Είτε επρόκειτο για αργή επιδείνωση ή ένα μεμονωμένο περιστατικό που τον σκότωσε, ο Ναβάλνι γνώριζε ότι πολλοί άνθρωποι τον ήθελαν νεκρό.
Τον Δεκέμβριο του 2020, ο Ναβάλνι κατηγόρησε πράκτορες από την υπηρεσία ασφαλείας της Ρωσίας, την FSB, ότι τον δηλητηρίασαν.
Είχε αρρωστήσει βαριά και σωριάστηκε σε ένα αεροπλάνο που πετούσε έξω από το Τομσκ της Σιβηρίας, αναγκάζοντας το αεροπλάνο σε επείγουσα προσγείωση στο Ομσκ καθώς το πλήρωμα ζητούσε ιατρική βοήθεια.
Τα ευρωπαϊκά εργαστήρια θα επιβεβαιώσουν αργότερα ότι ο Novichok, ο ρωσικής παραγωγής νευρικός παράγοντας που χρησιμοποιήθηκε επίσης για να δηλητηριάσει τον Σεργκέι και τη Γιούλια Σκριπάλ στο Σάλσμπερι στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρέθηκε στο σώμα του.
Σε ένα ασυνήθιστο τηλεφώνημα, το οποίο κατέγραψε ο Ναβάλνι, εξαπάτησε έναν πράκτορα της FSB να παραδεχτεί ότι το χημικό όπλο είχε χορηγηθεί στα εσώρουχα του κ. Ναβάλνι σε ένα ξενοδοχείο στο Τομσκ. Ο πράκτορας, Konstantin Kudryavtsev, είπε ότι αν το αεροπλάνο δεν έκανε αναγκαστική προσγείωση, θα είχε πεθάνει.
Μετά από θεραπεία στη Γερμανία, ο Ναβάλνι επέστρεψε στη Ρωσία τον Ιανουάριο του 2021 και συνελήφθη αμέσως.
Η υγεία του επιδεινώθηκε στη φυλακή
Τους μήνες που ακολούθησαν μετά τη φυλάκιση του Ναβάλνι με τις κατηγορίες για «εξτρεμισμό» και «διαφθορά», εκδόθηκαν διάφορες προειδοποιήσεις από τους συμμάχους και τους δικηγόρους του ότι η κατάστασή του χειροτέρευε, ότι ήταν βαριά άρρωστος ή ότι ήταν άγνωστο πού βρίσκεται.
Παραπονέθηκε για έντονο πόνο στην πλάτη, πυρετό και μούδιασμα στα πόδια. Μίλησε για στέρηση ύπνου λόγω ωριαίων «ελέγχων» από τους φρουρούς που λάμπουν με δάδες στα μάτια του, και ακόμη δεν είχε ξεπεράσει τις σοβαρές συνέπειες της επίθεσης με νευρικό παράγοντα.
Η ιστορία του ακτιβισμού του Ναβάλνι θα τον χαρακτήριζε ως πρωταρχική απειλή για την εξουσία του Πούτιν.
Για περισσότερο από μια δεκαετία, αποκάλυψε τη διαφθορά εντός του καθεστώτος και οι έρευνές του με βίντεο έλαβαν εκατοντάδες εκατομμύρια προβολές στο διαδίκτυο.
Στη συνέχεια, το 2021 η ομάδα της εκστρατείας του παρήγαγε ένα viral βίντεο με στόχο να αποκαλύψει την οικοδόμηση ενός παλατιού 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων για τον Πούτιν στη Μαύρη Θάλασσα που χρηματοδοτήθηκε από «τη μεγαλύτερη δωροδοκία στην ιστορία».
Ο Ναβάλνι είπε ότι ήταν απόδειξη του «φεουδαρχικού» καθεστώτος πατρωνίας και κλοπής του Ρωσικού λαού του Βλαντιμίρ Πούτιν. Το βίντεο έχει προβληθεί σχεδόν 130 εκατομμύρια φορές μέσα σε τρία χρόνια.
Ο Ναβάλνι ήταν ήδη υπό κράτηση όταν κυκλοφόρησε το βίντεο. Και τώρα είναι νεκρός.
Γίνεται το τελευταίο όνομα σε μια μακρά λίστα ανθρώπων που έχουν υποστεί «σύνδρομο αιφνίδιου ρωσικού θανάτου», όπως το έχουν χαρακτηρίσει ορισμένοι σχολιαστές.
Περιλαμβάνει όχι μόνο ξεκάθαρους επικριτές του Πούτιν, αλλά και συμμάχους που έχουν απειλήσει, αλλά και εκείνους που απλώς προσέβαλαν το Κρεμλίνο.
Περιλαμβάνει τον Πάβελ Αντόνοφ, έναν «μεγιστάνα των λουκάνικων» και μέλος του κόμματος Ενωμένη Ρωσία του Πούτιν που έπεσε και σκοτώθηκε από παράθυρο ξενοδοχείου στην Ινδία το 2022, λίγο αφότου αρνήθηκε ότι ήταν η πηγή ενός μηνύματος WhatsApp που επικρίνει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Μήνες νωρίτερα, τον Σεπτέμβριο, ο επικεφαλής του ρωσικού πετρελαϊκού κολοσσού Lukoil, Ραβίλ Μαγκάνοφ, έπεσε από ένα παράθυρο νοσοκομείου στη Μόσχα. Ήταν επίσης επικριτικός για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μόλις τρία χρόνια πριν του είχε απονεμηθεί βραβείο ζωής από τον Ρώσο πρόεδρο.
Ο Μπόρις Νεμτσόφ, ένας χαρισματικός ηγέτης της αντιπολίτευσης που διετέλεσε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης τη δεκαετία του 1990, πυροβολήθηκε τέσσερις φορές στην πλάτη μπροστά στο Κρεμλίνο το 2015.
Η Άννα Πολιτκόφσκαγια, μια δημοσιογράφος που έγραψε βιβλία για το αστυνομικό κράτος της Ρωσίας υπό τον Βλαντιμίρ Πούτιν, δολοφονήθηκε το 2006 από πληρωμένους δολοφόνους. Πληρώθηκαν, σύμφωνα με δικαστή στη δίκη τους, από «άγνωστο πρόσωπο».
Ένας από τους δολοφόνους της πολέμησε αργότερα στην Ουκρανία και τώρα έχει λάβει χάρη.
Ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο, πρώην πράκτορας της KGB και επικριτής του Πούτιν, πέθανε στο Λονδίνο το 2006, τρεις εβδομάδες αφότου ήπιε ένα φλιτζάνι τσάι με το θανατηφόρο ραδιενεργό στοιχείο, το πολώνιο-210.
Μια βρετανική έρευνα διαπίστωσε ότι ο Λιτβινένκο δηλητηριάστηκε από τους πράκτορες της FSB Αντρέι Λουγκοβόι και Ντμίτρι Κοβτούν, οι οποίοι ενεργούσαν με εντολές που είχαν «πιθανώς» εγκριθεί από τον Πούτιν.
Το Κρεμλίνο είτε δεν σχολιάζει αυτούς τους θανάτους, είτε αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη.
Ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, περιέγραψε την Παρασκευή τον θάνατο του Ναβάλνι ως «τρομερή τραγωδία» και το τελευταίο παράδειγμα της «μακράς και άθλιας ιστορίας της ρωσικής κυβέρνησης που κάνει κακό στους αντιπάλους της».
