Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η Τζόρτζια Μελόνι συναντήθηκαν στη Ρώμη για τη σύσφιξη των σχέσεων τους, καθώς όπως διαμήνυσαν «οι απόψεις τους συμπίπτουν σε σημαντικά θέματα». Οι Ερντογάν και Μελόνι δεν περιορίστηκαν όμως μόνο σε ανταλλαγή φιλοφρονήσεων, αλλά υπέγραψαν και δώδεκα συμφωνίες συνεργασίας. Μεταξύ αυτών και αμυντικές, με την πρωθυπουργό της Ιταλίας να ανοίγει επί της ουσίας την πόρτα στην Τουρκία για τα εξοπλιστικά της ΕΕ.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ταξίδεψε στην ιταλική πρωτεύουσα για την 4η Διακυβερνητική Σύνοδο Κορυφής μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση του εμπορίου και της συνεργασίας μεταξύ Άγκυρας και Ρώμης. Η επίσκεψή του πραγματοποιείται σε μια εποχή που οι δύο πλευρές έχουν επεκτείνει τις αμυντικές τους συνεργασίες, αλλά προωθούν και συμφωνίες για το εμπόριο, τις βιομηχανικές επενδύσεις, τις μεταφορές, ακόμη και στο διάστημα.
Υπενθυμίζεται πως τον Μάρτιο, η Baykar, η εταιρεία του γαμπρού του Ερντογάν και κορυφαίος κατασκευαστής drones της Τουρκίας, κατέληξε σε συμφωνία για μια κοινοπραξία με την κορυφαία ιταλική εταιρεία αεροναυπηγικής τη Leonardo για την ανάπτυξη και παραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Στα τέλη του προηγούμενου έτους η Baykar είχε επίσης αγοράσει την ιταλική εταιρεία κατασκευής αεροσκαφών Piaggio Aerospace.
«Τρυπώνει» στα εξοπλιστικά της ΕΕ η Τουρκία
Σημειώνεται πως μια τρίτη χώρα εκτός ευρωπαϊκού μπλοκ για να συμμετάσχει στις προμήθειες στα εξοπλιστικά προγράμματα της ΕΕ – μια «πίτα» μεγέθους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ – θα πρέπει να έχει υπογράψει σχετική συμφωνία με την Κομισιόν ή να «τρυπώσει» μέσω κοινοπραξιών με ευρωπαϊκές εταιρείες.
Στην «Κοινή Λευκή Βίβλο για την ευρωπαϊκή άμυνα», στο κεφάλαιο 8 (Ενισχυμένη Ασφάλεια μέσω Συνεργασιών») αναφέρεται ότι: «Η συνεργασία με εταίρους είναι επίσης κρίσιμη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την ευρωπαϊκή άμυνα και την αμυντική βιομηχανία, όπως η διαφοροποίηση των προμηθευτών και η μείωση των εξαρτήσεων».
«Οι ευρείες εταιρικές σχέσεις της ΕΕ στον τομέα της ειρήνης, της ασφάλειας και της άμυνας αποτελούν βασική πηγή δύναμης και ανθεκτικότητας […] Η Τουρκία είναι υποψήφια χώρα για ένταξη στην ΕΕ και μακροχρόνιος εταίρος στον τομέα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Η ΕΕ θα συνεχίσει να επιδιώκει μια εποικοδομητική συνεργασία, βασισμένη σε αμοιβαία δέσμευση από την πλευρά της Τουρκίας να προχωρήσει σε μια πορεία συνεργασίας σε όλα τα ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου 2024».
Ο Ερντογάν στοχεύει στην αμυντική βιομηχανία της Ιταλίας
Μιλώντας μετά τη συνάντησή τους, η Τζόρτζια Μελόνι και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσαν ότι η Τουρκία και η Ιταλία έχουν επιτύχει τον στόχο τους για όγκο εμπορικών συναλλαγών ύψους 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων και τώρα έχουν θέσει έναν νέο στόχο για 40 δισεκατομμύρια δολάρια, σηματοδοτώντας μια περαιτέρω οικονομική συνεργασία.
«Θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε τη συνεργασία μας με την Ιταλία, η οποία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, με νέες συνεργασίες και έργα», δήλωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δείχνοντας τον τομέα που φαίνεται να τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα. «Η Τουρκία και η Ιταλία θα συνεχίσουν να ενισχύουν τη συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας με νέα έργα», τόνισε ο Τούρκος Πρόεδρος.
► Τουρκία: Αυτοκράτορας ο Ερντογάν, στάση ανοχής από Τραμπ και ΕΕ
«Εγκώμια» από τη Μελόνι για Ερντογάν
Από την πλευρά της, η Μελόνι εξέφρασε την πεποίθησή της «ότι θέτουμε νέα θεμέλια για την περαιτέρω προώθηση των εξαιρετικών σχέσεων μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας, οι οποίες θα μπορούσαν εύκολα να είναι οι νούμερο ένα στη Μεσόγειο».
«Οι προσπάθειές μας ήταν ιδιαίτερα παραγωγικές και είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματα», είπε, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών χαρακτηρίζοντας την Τουρκία ως «βασικό εταίρο» και για τη διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή. Όπως τόνισε η πρωθυπουργός της Ιταλίας, τα «κοινά μέτρα» με την Άγκυρα είχαν ως αποτέλεσμα ο αριθμός προσφύγων που προέρχονται από την Τουρκία να μειωθεί στο «μηδέν».
«Θα συνεχίσουμε τη συνεργασία μας με την Ιταλία στον τομέα της καταπολέμησης της παράτυπης μετανάστευσης το επόμενο διάστημα», συμπλήρωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος αναφέρθηκε και στη συζήτηση που είχαν οι δύο πλευρές για πιθανή συνεργασία σχετικά με την ανασυγκρότηση της Συρίας. Όπως ανέφερε θα πραγματοποιηθούν περισσότερες διαβουλεύσεις επί του θέματος.
Γιατί η Ευρώπη χρειάζεται την Τουρκία
Παρά τις ευρωπαϊκές εξαγγελίες για αυξημένες αμυντικές δαπάνες, η αλήθεια είναι πως η παραγωγή οπλικών συστημάτων στην Ευρώπη παραμένει ανεπαρκής. Για να αυξηθούν οι δυνατότητες χρειάζεται εκτός από χρήμα και χρόνος. Όμως η ΕΕ έχει ανάγκη από άμεση ενίσχυση. Αυτός είναι και ο λόγος που η ΕΕ στοχεύει σε αναθέρμανση των σχέσεων με την Άγκυρα.
Η Τουρκία διαθέτει μια εγχώρια βιομηχανία με σημαντικές παραγωγικές δυνατότητες. Είναι ενδεικτικό πως οι εξαγωγές της αυξήθηκαν κατά 29% το 2024, ενώ την περίοδο 2020 – 2024 υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία. Πλέον η Τουρκία κατατάσσεται στην 11η θέση παγκοσμίως στις αμυντικές εξαγωγές.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έσπευσε να υποστηρίξει πως «η ασφάλεια της Ευρώπης είναι αδιανόητη χωρίς την Τουρκία» και με αυτό – στην παρούσα φάση – φαίνεται πως συμφωνούν και πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες.
Όπως σχολιάζει και ο Economist, πέρα από τις γνωστές υπερβολές και τους μαξιμαλισμούς στην τουρκική ρητορική, πίσω από τις δηλώσεις του Ερντογάν υπάρχει μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να αγνοηθεί: Η Ευρώπη έχει ανάγκη την Τουρκία, τόσο για τις δυνατότητες της αμυντικής της βιομηχανίας, όσο και για τον ρόλο που μπορεί να παίξει στην Ουκρανία ως εγγυήτρια δύναμη, καθώς διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ και διατηρεί στενές σχέσεις και με το Κίεβο και με τη Μόσχα.
► Global View: Η νίκη του Ερντογάν και το σύνδρομο της Αθήνας
Για την Άγκυρα, η συνεργασία με την Ευρώπη έχει επίσης οικονομικό όφελος. Οι τουρκικές εταιρείες επιθυμούν πρόσβαση στα εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ που η ΕΕ σκοπεύει να επενδύσει στην άμυνα τα επόμενα χρόνια, ενώ από την παρουσία της στην Ουκρανία η Τουρκία μπορεί να προσδοκά σημαντικά πολιτικά και οικονομικά κέρδη, μέσω και της ανοικοδόμησης της χώρας.
Τα όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό της χώρας, με την καταστολή των αντιφρονούντων και τη φυλάκιση του ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης Εκρέμ Ιμάμογλου, φαίνεται να περνούν σε δεύτερη μοίρα για τους ευρωπαίους. Οι περισσότεροι ηγέτες αλλά και η ίδια η Κομισιόν περιορίστηκαν σε τυπικές δηλώσεις περί «ερωτημάτων για τη Δημοκρατία στην Τουρκία» και άλλες σχετικές αναφορές.
Η καταστολή στην Τουρκία μοιάζει να αποτελεί περισσότερο «ενόχληση» και λιγότερο «εμπόδιο» για μια στενότερη συνεργασία, καθώς οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων παραμερίζονται και οι γεωπολιτικοί υπολογισμοί υπερισχύουν.
