Σύμφωνα με έναν δημοφιλή ορισμό της παράνοιας – ή της ανοησίας, ανάλογα με την απόδοση – είναι η εμμονή ενός ατόμου να επαναλαμβάνει το ίδιο πείραμα, υπό τις ίδιες συνθήκες, με την ελπίδα πως θα έχει διαφορετικό αποτέλεσμα. Συχνά η ρήση αποδίδεται λανθασμένα στον Άλμπερτ Αϊνστάιν, αλλά δεν χρειάζεται να είσαι «ευφυία» για να διαπιστώσεις τη σύνδεσή της με τις εξελίξεις στη Γαλλία και τον Εμανουέλ Μακρόν.
Η Γαλλία βρίσκεται και πάλι στο ίδιο σημείο, που βρισκόταν πριν από μερικούς μήνες. Η κυβέρνηση του Φρανσουά Μπαϊρού, οδεύει ολοταχώς για πτώση.
Πρωθυπουργοί… «αναλώσιμοι»
Ο «εκλεκτός» του Εμανουέλ Μακρόν, αδυνατώντας να προωθήσει το οικονομικό πρόγραμμα λιτότητας ύψους 44 δισεκατομμυρίων ευρώ, με περικοπές δαπανών, αύξηση φόρων, ακόμη και κατάργηση δύο εθνικών αργιών, ανακοίνωσε πως στις 8 Σεπτεμβρίου θα ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης στο κοινοβούλιο.
Και καθώς η κυβέρνηση Μπαϊρού δεν διαθέτει την πλειοψηφία, τα κόμματα της αντιπολίτευσης του ανακοίνωσαν πως θα τον καταψηφίσουν, όπως ακριβώς συνέβη και με τον προκάτοχό του, τον Μισέλ Μπαρνιέ, επίσης «εκλεκτό» του Μακρόν, ο οποίος οδηγήθηκε στο ίδιο αδιέξοδο πριν από περίπου έξι μήνες και ενώ βρισκόταν μόλις τρεις μήνες στην πρωθυπουργία. Μάλιστα σε μια επανάληψη της ιστορίας, ο Μπαϊρού, όπως και ο Μπαρνιέ, στηρίχτηκε στην ανοχή της γαλλικής ακροδεξιάς για την παραμονή του στην εξουσία.
Η «Εθνική Συσπείρωση» της Μαρίν Λεπέν, αλλά και η «Ανυπότακτη Γαλλία» του Ζαν-Λυκ Μελανσόν και το Σοσιαλιστικό κόμμα, έχουν γνωστοποιήσει πως δεν πρόκειται να υποστηρίξουν τον Μπαϊρού, οπότε αναπόφευκτα η κυβέρνησή του θα πέσει – εάν δεν υπάρξει απρόσμενη αναδίπλωση από κάποιο κόμμα της αντιπολίτευσης. Με απλά – γαλλικά – λόγια… C’ est La Fin.
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με πρόσωπο από το στενό περιβάλλον του πρωθυπουργού, που μίλησε στο Politico, φαίνεται πως η απόφαση της Λεπέν αιφνιδίασε τον Μπαϊρού. Ο Γάλλος πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του εκτιμούσαν πως η Λεπέν θα προτιμούσε «να τον αφήσει να κάνει τη βρώμικη δουλειά» της δημοσιονομικής εξυγίανσης, πριν πατήσει το «κουμπί» για την ανατροπή του.
Όμως η επικεφαλής της ακροδεξιάς, παρότι δεν έχει τη δυνατότητα συμμετοχής σε εκλογική διαδικασία λόγω της πρόσφατης καταδίκης της για υπεξαίρεση χρημάτων του ευρωκοινοβουλίου, φαίνεται πως έχει άλλα σχέδια. Εξάλλου ο Ζορντάν Μπαρντελά, στενός συνεργάτης της και επίσημα πρόεδρος του κόμματος, δηλώνει έτοιμος για την ηγεσία.
Το «μοιραίο λάθος» του Μακρόν
Οι πολιτικές του Εμανουέλ Μακρόν και των κυβερνήσεων του έχουν οδηγήσει τη Γαλλία σε οικονομικό αδιέξοδο με τεράστια ελλείμματα – άνω του 5,5% – αλλά και σε εκτόξευση του δημόσιου χρέους – 3,3 τρισ. ευρώ και 113% επί του ΑΕΠ – με αποτέλεσμα η χώρα να βρίσκεται σε καθεστώς επιτήρησης, βάσει των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ και να καλείται να λάβει μέτρα λιτότητας για αναστροφή πορείας.
Το δε πολιτικό αδιέξοδο με απώλεια της κυβερνητικής πλειοψηφίας προέκυψε μετά την αιφνιδιαστική και – κατά πολλούς συνεργάτες και πολιτικούς αναλυτές – ακατανόητη απόφαση του Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές ύστερα από το προσωπικό ναυάγιό του στις ευρωκλογές του Ιουνίου του 2024.
Ο Εμανουέλ Μακρόν ευελπιστούσε να υπάρξει μια συσπείρωση γύρω από το πρόσωπό του έναντι της Λεπέν, ωστόσο οι φιλοδοξίες του αποδείχθηκαν τελείως αβάσιμες. Το αποτέλεσμα ήταν το κόμμα του να αποδυναμωθεί περαιτέρω, χάνοντας την πλειοψηφία, η ακροδεξιά, η Αριστερά και οι Σοσιαλιστές να ενισχυθούν, και να δημιουργηθεί ένα κοινοβούλιο με τρία σχεδόν ισοδύναμα μπλοκ: την αριστερή συμμαχία του Λαϊκού Μετώπου (Ανυπότακτη Γαλλία, Σοσιαλιστές, Οικολόγοι και Κομμουνιστές), μια βολική ένωση κεντρώων μακρονιστών και συντηρητικών Δεξιών, και την ακροδεξιά «Εθνική Συσπείρωση», που είναι και το μεγαλύτερο κόμμα βάσει κοινοβουλευτικής δύναμης.
Έκτοτε η πολιτική αστάθεια έχει εδραιωθεί στη Γαλλία, με τον Εμανουέλ Μακρόν να διορίζει πρωθυπουργούς, η μοίρα των οποίων είναι προδιαγεγραμμένη, όταν φτάνει η κρίσιμη στιγμή, καθώς εξαρτώνται αποκλειστικά από τις διαθέσεις και τους σχεδιασμούς της αντιπολίτευσης.
Οι τρεις επιλογές του Μακρόν
Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, όλοι και όλα προεξοφλούν την κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαϊρού. Έτσι ο Εμανουέλ Μακρόν έχει πλέον τρεις επιλογές…
► Η πρώτη επιλογή του Μακρόν είναι να διορίσει έναν νέο πρωθυπουργό και να σχηματίσει μια νέα κυβέρνηση ελπίζοντας πως αυτή τη φορά η επιλογή του θα μπορέσει να πείσει κάποιες από τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης σχηματίζοντας μια κυβέρνηση έστω και με οριακή πλειοψηφία.
Επιλέγοντας έναν ακόμη πρωθυπουργό από το κόμμα του – όπως τον υπουργό Άμυνας Σεμπαστιέν Λεκορνύ που έχει ακουστεί – ή από τη Δεξιά, τότε πολλοί εκτιμούν πως απλώς θα έχουμε μια επανάληψη του «γαλλικού δράματος».
Ένα εναλλακτικό σενάριο θα μπορούσε να είναι η επιλογή ενός προσώπου από τους Σοσιαλιστές, όπως του Μπερνάρ Καζνέβ. Ωστόσο σε αυτήν την περίπτωση ο Μακρόν θα μπορούσε να χάσει την υποστήριξη από τη Δεξιά και άρα πάλι να μη διαθέτει κυβερνητική πλειοψηφία. Επιπλέον οι εσωτερικές διαιρέσεις στην Κεντροαριστερά καθιστούν αβέβαιη την υποστήριξη από σύσσωμη την κοινοβουλευτική ομάδα των Σοσιαλιστών.
Επίσης οι Σοσιαλιστές ζητούν σημαντικές παραχωρήσεις στο οικονομικό πρόγραμμα, διαμηνύοντας πως δεν σκοπεύουν να υποστηρίξουν το σκληρό πρόγραμμα λιτότητας και να προσφέρουν «σωσίβιο» στον Γάλλο Πρόεδρο.
► Η δεύτερη επιλογή του Μακρόν είναι να παίξει ξανά το χαρτί των βουλευτικών εκλογών. Όμως οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως αυτό μάλλον θα ήταν μια ακόμη καταστροφική κίνηση, καθώς θα διακινδυνεύσει την περαιτέρω κατάρρευση της κοινοβουλευτικής του δύναμης, όπως συνέβη στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση. Ο Μακρόν είναι πλέον αντιδημοφιλής και κατ’ επέκταση και το κόμμα του.
Μάλιστα θα μπορούσε με αυτόν τον τρόπο να προσφέρει τελικά την πλειοψηφία σε κάποιο από τα άλλα δύο πολιτικά μπλοκ, είτε την Ακροδεξιά, είτε το Λαϊκό Μέτωπο, και άρα η κατάσταση να γίνει ακόμη χειρότερη για τον ίδιο.
► Η τελευταία επιλογή του Μακρόν είναι αυτή της παραίτησης του ίδιου από την Προεδρία ώστε η χώρα να οδηγηθεί, όχι σε βουλευτικές, αλλά σε προεδρικές εκλογές. Επίσημα η θητεία του Μακρόν ολοκληρώνεται το 2027, όμως οι φωνές που υποστηρίζουν την παραίτησή του διαρκώς δυναμώνουν και πληθαίνουν και οι δημοσκοπήσεις στέλνουν ξεκάθαρο μήνυμα στον Γάλλο Πρόεδρο: 7 στους 10 πολίτες ζητούν την αποχώρησή του.
Το εκρηκτικό κοκτέιλ και ο «τζογαδόρος» Μακρόν
Ο Μακρόν, που πριν από μερικές ημέρες – παρά το χάος – απολάμβανε τις διακοπές του στη Νότια Γαλλία κάνοντας θαλάσσια sport, έχει αποκλείσει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο πρόωρης αποχώρησης. Ωστόσο ο κλοιός διαρκώς στενεύει και οι επιλογές περιορίζονται, καθώς το μέλλον της χώρας – με την παρούσα ηγεσία – εξαρτάται από την ικανότητα της κυβέρνησης να εγκρίνει τον προϋπολογισμό λιτότητας.
Η πολιτική αστάθεια και η κακή δημοσιονομική κατάσταση της Γαλλίας συνθέτουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ και όπως έχουν σχολιάσει πολιτικοί αναλυτές, ο Εμανουέλ Μακρόν «θυμίζει τζογαδόρο που φεύγει από το καζίνο σχεδόν άφραγκος, αλλά είναι πεπεισμένος πως την επόμενη φορά θα κερδίσει».
