Οπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση, παρέχει κατευθυντήριες αρχές για τον ορθό σχεδιασμό και την ποιότητα των δημοσιονομικών μέτρων. Εκθέτει τις εκτιμήσεις της Επιτροπής σχετικά με την απενεργοποίηση ή τη συνεχή ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής. Παρέχει επίσης γενικές ενδείξεις σχετικά με τη συνολική δημοσιονομική πολιτική για την προσεχή περίοδο, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στη δημοσιονομική πολιτική.
Η Επιτροπή δεσμεύεται να εξασφαλίσει μια συντονισμένη και συνεκτική αντίδραση σε επίπεδο πολιτικής στην τρέχουσα κρίση. Αυτό απαιτεί αξιόπιστες δημοσιονομικές πολιτικές που αντιμετωπίζουν τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού και στηρίζουν την ανάκαμψη, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών μεσοπρόθεσμα. Η παρούσα ανακοίνωση αποσκοπεί στην υποστήριξη των στόχων αυτών.
Κατευθυντήριες γραμμές για συντονισμένες δημοσιονομικές πολιτικές
Ο συντονισμός των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών είναι ουσιαστικής σημασίας για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης. Η ανακοίνωση διευκρινίζει ότι η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να παραμείνει ευέλικτη και να προσαρμόζεται στην εξελισσόμενη κατάσταση. Προειδοποιεί για τους κινδύνους που συνεπάγεται μια πρόωρη απόσυρση της δημοσιονομικής στήριξης, η οποία θα πρέπει να διατηρηθεί το τρέχον και το επόμενο έτος.
Προβλέπει ότι, μόλις μειωθούν οι κίνδυνοι για την υγεία, τα δημοσιονομικά μέτρα θα πρέπει σταδιακά να εστιάζουν σε πιο στοχευμένα και μακρόπνοα μέτρα που προωθούν μια ανθεκτική και διατηρήσιμη ανάκαμψη, καθώς και ότι οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Τέλος, οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ένταση της ανάκαμψης και τα ζητήματα δημοσιονομικής βιωσιμότητας.
Οι κατευθυντήριες γραμμές θα διευκολύνουν τα κράτη μέλη στην κατάρτιση των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης, τα οποία θα πρέπει να υποβληθούν στην Επιτροπή τον Απρίλιο του 2021. Οι κατευθυντήριες γραμμές θα αναλυθούν λεπτομερέστερα στην εαρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου της Επιτροπής.
Η Γενική Ρήτρα διαφυγής
Η Επιτροπή πρότεινε την ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής τον Μάρτιο του 2020 ως μέρος της στρατηγικής της για ταχεία, αποφασιστική και συντονισμένη αντίδραση στην πανδημία του κορονοϊού. Η ρήτρα επέτρεψε στα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για την κατάλληλη αντιμετώπιση της κρίσης, παρεκκλίνοντας από τις δημοσιονομικές απαιτήσεις που θα ίσχυαν κανονικά στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δημοσιονομικού πλαισίου.
Στην ανακοίνωση εκτίθενται οι προβληματισμοί της Επιτροπής σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να ληφθεί στο μέλλον απόφαση σχετικά με την απενεργοποίηση της ρήτρας ή τη συνέχιση της ενεργοποίησής της για το 2022. Κατά την άποψη της Επιτροπής, η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί μετά από μια συνολική αξιολόγηση της κατάστασης της οικονομίας βάσει ποσοτικών κριτηρίων.
Το επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας στην ΕΕ ή στη ζώνη του ευρώ σε σύγκριση με τα προ κρίσης επίπεδα (τέλος του 2019) θα αποτελούσε το βασικό ποσοτικό κριτήριο για να προβεί η Επιτροπή στη συνολική αξιολόγηση της απενεργοποίησης ή της συνέχισης της εφαρμογής της γενικής ρήτρας διαφυγής. Ως εκ τούτου, από τις τρέχουσες προκαταρκτικές ενδείξεις συνάγεται η συνέχιση της εφαρμογής της γενικής ρήτρας διαφυγής το 2022 και η απενεργοποίησή της από το 2023.
Μετά από διάλογο μεταξύ του Συμβουλίου και της Επιτροπής, η Επιτροπή θα αξιολογήσει την απενεργοποίηση ή τη συνεχή ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής με βάση τις εαρινές προβλέψεις του 2021, οι οποίες θα δημοσιευθούν το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαΐου.
Οι ειδικές ανά χώρα καταστάσεις θα εξακολουθήσουν να λαμβάνονται υπόψη μετά την απενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής. Σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος δεν έχει ανακάμψει στο προ της κρίσης επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας, θα αξιοποιούνται πλήρως όλες οι υφιστάμενες δυνατότητες ευελιξίας στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ιδίως όταν προτείνονται κατευθυντήριες γραμμές δημοσιονομικής πολιτικής.
