Η ελληνική Κυβέρνηση, μετά από μια κόλουρη νομοπαραγωγική διαδικασία κατά την οποία παρέκαμψε κάθε διαδικασία διαβούλευσης, αλλά και την αρμόδια διαρκή επιτροπή και την επιστημονική υπηρεσία της Βουλής, απέκλεισε νομοθετικά την αναστολή εκτέλεσης της ποινής και την αναστέλλουσα δύναμη της έφεσης, στην περίπτωση που δύο τουλάχιστον πρόσωπα έχουν οργανωθεί για τη διάπραξη ακόμα και πλημμελημάτων όπως η αυτοδικία, η φθορά ξένης ιδιοκτησίας, ή η διατάραξη της οικιακής ειρήνης (άρθρο 72 παρ.2 Ν.4908/2022).
Με τη νέα ρύθμιση, που αποβλέπει εξ αντικειμένου στη φίμωση κάθε μορφής κοινωνικής διαμαρτυρίας ή ακτιβισμού, κατηγορούμενοι που έκαναν γκράφιτι σε τοίχο ή αφισοκόλληση από κοινού, ή εργαζόμενοι που πραγματοποίησαν συμβολική κατάληψη σε χώρο εργασίας ή διέκοψαν τη συνεδρίαση οργάνου, θα οδηγηθούν στη φυλακή, ασχέτως μάλιστα της τυχόν αθώωσης τους στο Εφετείο.
Τουναντίον, κάποιος που καταδικάστηκε για πολύ βαρύτερο πλημμέλημα, όπως η βαριά σωματική βλάβη, μπορεί να πετύχει την αναστολή της ποινής του, ενώ κατηγορούμενος που καταδικάστηκε πρωτόδικα για βαρύ κακούργημα -ακόμα και για ανθρωποκτονία ή ληστεία- θα μπορεί να μείνει εκτός φυλακής εφόσον το δικαστήριο χορηγήσει αναστέλλουσα δύναμη στην έφεσή του.
Πέραν της προφανούς επιβάρυνσης του υπερπληθυσμού των φυλακών, η νομοθετική αυτή μεθόδευση υπονομεύει θεμελιώδεις αρχές του ποινικού δόγματος: α) το τεκμήριο αθωότητας· β) την ισότητα του νόμου· γ) την αναλογικότητα των ποινών· και δ) την επιμέτρηση της ποινής από τον φυσικό δικαστή. Οι αρχές αυτές συνιστούν ακρογωνιαίο λίθος της Δικαιοσύνης από την εποχή του Πλάτωνα, ο οποίος τις απέδιδε με μοναδική πυκνότητα ως «το προσήκον εκάστω αποδιδόναι» (Πολιτεία α 332).
Δυστυχώς για εμάς, η σημερινή Κυβέρνηση φαίνεται να θέλγεται περισσότερο από τις σκοταδιστικές πρακτικές του Όρμπαν, παρά από το πνευματικό φως του Πλάτωνα.
(Ο Δημήτρης Βερβεσός είναι πρόεδρος του ΔΣΑ)