Η νίκη Μακρόν στις Προεδρικές εκλογές της Γαλλίας μπορεί να ερμηνευτεί και ως ανάχωμα στο συντηρητικό λαϊκισμό στην γηραιά ήπειρο. Επιπλέον η προχτεσινή εκλογική επιτυχία Μακρόν υπογραμμίζει ότι οι πολιτικοί του Κέντρου κάτω από κατάλληλους χειρισμούς μπορούν να επωφελούνται από την αντιμετώπιση των πολύπλοκων, μακροπρόθεσμων πολιτικών προκλήσεων, όπως είναι η αντιμετώπιση της στασιμότητας που εμφανίζει η ανάπτυξη του βιοτικού επιπέδου των Εθνών. Οι πολιτικοί του κέντρου - όπως ο Μακρόν- φαίνεται ότι πείθουν καλύτερα την μεσαία τάξη ότι μπορούν να την βοηθήσουν να βγει από το τέλμα.
Ωστόσο την επανεκλογή Μακρόν ουδείς μπορεί να την δει ως ένα «μαγικό ραβδί» που θα μπορεί επιλύσει τα δυσθεώρητα προβλήματα που ήδη αντιμετωπίζει η παγκόσμια κοινότητα και τα οποία διαρκώς πολλαπλασιάζονται.
Ο ΟΗΕ έχει ήδη προειδοποιήσει ότι έχουμε μπροστά μας μια δύσκολη δεκαετία η οποία αναμένεται να είναι γεμάτη από κρίσεις προκαλώντας νέα προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα καθώς και μεγαλύτερη δοκιμασία.
Οι πολύχρονες προσπάθειες επί τέσσερις και πλέον δεκαετίες, της παγκόσμιας κοινότητας για την αντιμετώπιση των οικονομικών, ανθρωπιστικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δεινών σε αναπτυσσόμενες χώρες και περιοχές του τρίτου κόσμου, δεν απέφεραν τα ποθούμενα αποτελέσματα.
Η Αφρικανική Ήπειρος και η Μέση Ανατολή παραμένουν οι πιο ασταθής και επικίνδυνες περιοχές του πλανήτη:
• Από τις ερήμους της Λιβύης και του Σαχέλ μέχρι την ζούγκλα του Κονγκό που εκτείνεται ανατολικά στο Κέρας της Αφρικής, οι αποστολές του ΟΗΕ , ασχολούνται με ποικιλία δραστηριοτήτων σταθεροποίησης (επίλυση συγκρούσεων και μετάβασης σε μεταπολεμικές καταστάσεις).
• Στη Μοζαμβίκη, τη Σιέρα Λεόνε, το Ελ Σαλβαδόρ , την Καμπότζη, το Νότιο Σουδάν και το Μάλι, οι ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών έχουν βαλτώσει και το μόνο που επιτυγχάνουν είναι η διατήρηση του εύθραυστου status quo.
• Η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ειδικότερα, παραμένει ένας σημαντικός πονοκέφαλος των Ηνωμένων Εθνών τα τελευταία 24 χρόνια. Ο στρατός κατηγορείται για διάπραξη εγκλημάτων και καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ ο ΟΗΕ περιορίζεται στον ρόλο του ουδέτερου διαιτητή.
• Στη Λιβύη, ο ΟΗΕ απλώς παρίσταται χωρίς καμία δυνατότητα παρέμβασης. Μέσα σε μια δεκαετία άλλαξαν επτά ηγέτες, ενώ η διαδρομή προς τη σταθεροποίηση της χώρας παραμένει ασαφής. Η Ρωσία εμφανίζεται άνετη μπέσα στο ομιχλώδες υφιστάμενο status quo, ειδικά αφού τα πορώδη σύνορα της Λιβύης διευκολύνουν την ομάδα Wagner ( μισθοφόρων της Μόσχας ) να διατηρεί τις δραστηριότητές της στο Σαχέλ και στην Κεντρική Αφρική.
* Η Γαλλία, στη Λιβύη προσπαθεί ανεπιτυχώς να ισορροπήσει σε δυο βάρκες. Ανάμεσα στην υποστήριξη της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της εθνικής ενότητας που εδρεύει στην Τρίπολη και την συγκεκαλυμμένη συναίνεση στις ένοπλες ομάδες του στρατηγού Χαφτάρ.
Η ασαφής στάση της διεθνούς κοινότητας στη Λιβύη βοηθάει τη ροή όπλων, μισθοφορων μαχητών εντός και πέριξ του Σαχλέ ενισχύοντας τους τοπικούς εξτρεμιστές.
Η Ουάσινγκτον και το Λονδίνο αν και παραμένουν δεσμευμένες στην παρέμβαση του ΟΗΕ, ωστόσο παραμένουν απαθείς παρατηρητές στο Κέρας της Αφρικής και αρνούνται να συμβάλουν έστω και στην αστυνόμευση του εμπάργκο όπλων…
ΟΗΕ: Παλίρροια προκλήσεων
Ο κατάλογος των αποτυχιών ως προς τις παρεμβάσεις του ΟΗΕ διαρκώς μεγαλώνει.
Αφενός η αποτυχημένη παρέμβαση στη Λιβύη και το Σαχέλ για σταθεροποίηση, αφετέρου μια πιθανότατη παγκόσμια προσφυγική κρίση εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Το μωσαϊκό των εντάσεων στην Αφρικανική ήπειρο, σε συνδυασμό με τα πολλαπλά ρίσκα στην Μέση Ανατολή εξ αιτίας των συνεχιζόμενων παρενεργειών που δημιουργεί η καταστροφική εισβολή του Ιράκ πριν από δύο δεκαετίες, συγκλίνουν στο συμπέρασμα, ότι ο ΟΗΕ αντιμετωπίζει μια παλίρροια προκλήσεων που απειλούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτα ρήγματα στις διεθνείς σχέσεις.
Ήδη ο ΟΗΕ κάνει λόγο για μια τέλεια καταιγίδα στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, με λιμούς, πολιτικές αναταραχές, οικονομικές κρίσεις και εκτόξευση του χρέους.
Η εισβολή της Ρωσίας της Ουκρανίας και οι κυρώσεις της Δύσης επιτείνουν μια παγκόσμια οικονομική κρίση που είχε ήδη ξεκινήσει πριν τον πόλεμο της 24ης Φεβρουαρίου 2022 , εν μέσω πανδημίας και κλειδώματος των προηγμένων οικονομιών. Σήμερα εκατομμύρια ζωές βρίσκονται σε κίνδυνο. Πρόκειται για μια παγκόσμια απειλή που απασχολεί τις εαρινές συνεδριάσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν πολλά να αντιμετωπιστούν - ξεκινώντας με τις τιμές των σπειροειδών τροφίμων. Η σύγκρουση της Ρωσίας-Ουκρανίας, που περιλαμβάνει χώρες που μεταξύ τους παρέχουν το 29% του σιταριού στον κόσμο, συνέβαλε σε αύξηση κατά 67% των τιμών σιταριού από την αρχή του τρέχοντος έτους. Οι απαγορεύσεις εξαγωγής που επιβάλλονται από άλλους παραγωγούς σίτου τροφοδοτούν επίσης αυξήσεις των τιμών ! Οι αυξήσεις διογκώνονται επιπλέον λόγω έλλειψης λιπασμάτων εξ αιτίας των μειωμένων εξαγωγών από Λευκορωσία και Ρωσία.
Με ταχύτατους ρυθμούς, η πείνα εξαπλώνεται. Οι πρώτες χώρες που επλήγησαν είναι εκείνες που ήταν ήδη σε απελπιστική κατάσταση πριν από την εισβολή της Ρωσίας, όπως το Αφγανιστάν, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Αιθιοπία, η Νιγηρία, το Πακιστάν, το Σουδάν, το Νότιο Σουδάν, η Συρία, η Βενεζουέλα και η Υεμένη.
Μπροστά στο φάσμα της πείνας βρίσκονται επίσης χώρες που βασίζονται σε εισαγόμενα σιτηρά και είχαν ήδη αντιμετωπίσει οξεία επισιτιστική ανασφάλεια, όπως το Τζιμπουτί, το Λεσόθο, η Μοζαμβίκη, το Μπουρούντι, η Μαδαγασκάρη, τον Ελ Σαλβαδόρ, ο Λίβανος, η Ονδούρα, η Σουαζιλάνδη, η Γουατεμάλα και η Ναμίμπια.
Ο εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Προγράμματος Τροφίμων του ΟΗΕ Ντέιβιντ Ντέιβιντ Μπίσλεϊ, πρώην κυβερνήτης της Νότιας Καρολίνας, εξέδωσε πρόσφατα μια αυστηρή προειδοποίηση: «Αν νομίζετε ότι έχουμε κόλαση στη Γη τώρα, ετοιμαστείτε. Αν παραμελούμε τη Βόρεια Αφρική, η Βόρεια Αφρική έρχεται στην Ευρώπη. Αν παραμελούμε τη Μέση Ανατολή, η Μέση Ανατολή έρχεται στην Ευρώπη».
Ουσιαστικά ο Ντέιβιντ Μπίσλεϊ έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου στην Ευρώπη προειδοποιώντας ότι οι αυξανόμενες τιμές των τροφίμων και η πείνα θα κάνουν τις ταραχές πιο πιθανές προκαλώντας επιπλέον μεταναστευτικά ρεύματα που θα πλήξουν την Ευρώπη. Και δεν φταίει μόνο η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ! Ακόμη και πριν αρχίσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι άνθρωποι είχαν βυθιστεί σε κρίση στο Αφγανιστάν, την Αιθιοπία, τη Σομαλία, την Υεμένη, τη Μυανμάρ, τα στρατόπεδα προσφύγων της Συρίας και αλλού. Τον Μάρτιο, μεγάλης κλίμακας διαμαρτυρίες ξέσπασαν σε χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Καμερούν, την Ινδία, το Πακιστάν, τη Σρι Λάνκα και την Ισπανία.
Κυβερνήσεις σπεύδουν να λάβουν προληπτική δράση. Η Αίγυπτος, για παράδειγμα, η οποία εισάγει περίπου το 80% του σίτου της από τη Ρωσία και την Ουκρανία, έθεσε πλαφόν (ανώτατο όριο τιμής) στο ψωμί για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη τιμή του μη επιδοτούμενου ψωμιού. Η κυβέρνηση της Αιγύπτου ήδη επιχορηγεί το ψωμί για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού). Η Αιγυπτιακή κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσης ένα πακέτο οικονομικών ενισχύσεων συνολικού ύψους 130 εκατομμυρίων κιλών ψωμιού ύψους 7 εκατομμυρίων δολαρίων. Τα μέτρα αυτά έγιναν δυνατά με τη βοήθεια του ΔΝΤ και της Σαουδικής Αραβίας. Αλλά πολλές χώρες δεν έχουν ακόμη λάβει παρόμοια βοήθεια.
Πείνα και αισχροκέρδεια κρύβουν τα αποθέματα σιταριού
Η αισχροκέρδεια στην παγκόσμια αγορά, οι δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές των ισχυρών χωρών προκαλούν όλεθρο και οδηγούν σε πείνα και συγκρούσεις.
Τα παγκόσμια αποθέματα ρυζιού, σιταριού και αραβοσίτου βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά ποσοστά . Ακόμη και τα αποθέματα σιταριού, το εμπόρευμα που πλήττεται περισσότερο από τον πόλεμο της Ουκρανίας, είναι «πολύ πάνω από τα επίπεδα κατά την κρίση των τιμών των τροφίμων 2007-08», ενώ τα 3/4 των ρωσικών και ουκρανικών εξαγωγών σιταριού είχαν ήδη παραδοθεί πριν από την εισβολή!
Ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ντέιβιντ Μάλπας δήλωσε πρόσφατα ότι: «Ποτέ δεν είχαμε τόσες πολλές χώρες που βιώνουν τόσο μεγάλη ύφεση».
Η εύρεση παγκοσμίως μιας ουσιαστικής λύσης σε αυτά τα προβλήματα είναι πλέον ζωτικής σημασίας. Απαιτείται τώρα μια πιο τολμηρή συλλογική προσέγγιση. Οι πλούσιες και δυνατές χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ιαπωνία, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο που εξαρτώνται από την παγκόσμια ασφάλεια και την ευημερία, πρέπει να συνεργαστούν για να αποτρέψουν την πείνα, τη σύγκρουση και την κρίση του χρέους των αναπτυσσόμενων χωρών. Και για να το επιτύχουν θα πρέπει να διανείμουν δίκαια το παγκόσμιο απόθεμα σιτηρών, διατηρώντας κανονικά την ροή των εξαγωγών. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι φτωχότερες χώρες είναι άνευ προηγουμένου και εάν δεν το αντιμετωπίσουν άμεσα οι πλουσιότερες χώρες εκείνες θα το βρουν μπροστά τους.
Μεταναστευτικό προ των πυλών της ΕΕ
Το μεταναστευτικό είναι ξανά προ των πυλών της Ευρώπης ! Και όπως είδαμε στις πρόσφατες εκλογές στην Γαλλία, η ακροδεξιά οδηγεί την Ευρώπη σε έναν επικίνδυνο δρόμο. Ποντάρει στον ισλαμικό φονταμενταλισμό προβάλλοντας τον φόβο του «άλλου» - που προέρχεται από την Αφρική ή τη Μέση Ανατολή, που έχει διαφορετικές συνήθειες και διαφορετική πίστη. Παρουσιάζουν τον «άλλο» ως απειλή για τον πολιτισμό της Ευρώπης. Λένε ότι το Ισλάμ είναι ασυμβίβαστο με τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής και ότι οι μουσουλμάνοι μετανάστες θα αλλάξουν το πρόσωπο των χωρών τους, θα καταστρέψουν την ταυτότητά τους και θα επιβάλουν μια εξωγήινη κουλτούρα. Η απειλή είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για να συσπειρώσει τον κόσμο και η ακροδεξιά το έχει χρησιμοποιήσει επιδέξια. Αποκρύπτει ότι, η Ευρώπη δεν άνοιξε τις πόρτες της στους μετανάστες από φιλανθρωπία, αλλά μάλλον από ανάγκη. Ο πληθυσμός της γερνάει και η Ευρώπη χρειάζεται νέο εργατικό δυναμικό. Όσοι βλέπουν αυτούς τους νεοφερμένους ως “εισβολείς” φαίνεται να ξεχνούν την οικονομική αξία της μετανάστευσης.
Η φασιστική σκέψη εκκολάπτεται…
Ωστόσο οι «άλλοι», οι «διαφορετικοί», οι μετανάστες αρχίζουν να οργανώνονται και καταβάλουν προσπάθεια ενσωμάτωσης και αφομοίωσης τους στον Ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Δεν είναι πια τόσο αόρατοι όσο τους θέλει η ακροδεξιά.
Το επιχείρημα ακροδεξιών πολιτικών όπως ο Γάλλος σκληροπυρηνικός Έρικ Ζεμούρ είναι ότι οι μετανάστες πρέπει να μεταμορφωθούν σε Ευρωπαίους και να ξεχάσουν το υπόβαθρό τους: «Όταν βρίσκεστε στη Ρώμη, κάντε όπως κάνουν οι Ρωμαίοι». Ο Zεμούρ έχει ασπαστεί πλήρως τον υποτιθέμενο «γαλλικό» τρόπο ζωής και απέρριψε το δικό του υπόβαθρο ως γόνος Αλγερινών μεταναστών και πιστεύει ότι όλοι οι μετανάστες πρέπει να κάνουν το ίδιο για να γίνουν δεκτοί στο ευρωπαϊκό - δυτικό περιβάλλον.
Ωστόσο στις φιλελεύθερες Δημοκρατίες, δεν μπορεί να επιβληθεί ένας «τρόπος ζωής». Οι ακροδεξιοί μπορεί να μην έχουν διαπράξει ακόμη τις υπερβολές του Αδόλφου Χίτλερ, αλλά βάζουν τα θεμέλια για ένα νέο κύμα φασιστικής σκέψης. Και το ζητούμενο είναι που θα οδηγήσει;
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής συζήτησης για τις γαλλικές προεδρικές εκλογές, ο Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε την Μαρίν Λεπέν ότι εάν τηρήσει την υπόσχεσή της για απαγόρευση της μουσουλμανικής μαντίλας θα οδηγήσει τη χώρα σε εμφύλιο πόλεμο. Ο Μακρόν αναρωτήθηκε: «Θα είχε αστυνομία στους δρόμους για να συλλάβει γυναίκες που φορούσαν μαντίλα»;
Η απάντησή της ήταν ασαφής, αφήνοντας στους Γάλλους να μαντέψουν τι είδους κοινωνικές πολιτικές και πρακτικές θα επέβαλλε. Η Λεπέν μίλησε για την υπεράσπιση όλων όσων έφτιαξαν την ψυχή της Γαλλίας — αλλά τι σημαίνει αυτό και ποιος αποφασίζει τι είναι; Έχει να κάνει με την απόφαση εάν θα φορούν χιτζάμπ ή τα δικαιώματα των ατόμων στην ελευθερία και την αξιοπρέπεια;
Οι Γάλλοι συνειδητοποίησαν προφανώς ότι πίσω από τα συνθήματα της ακροδεξιάς δεν υπάρχει πραγματική ουσία.
- Η Λεπέν και οι υποστηρικτές της θέλουν να οργανώσουν στρατόπεδα «επαναμόρφωσης» κινεζικού τύπου για να διδάξουν στους μετανάστες πώς να γίνουν «αληθινά» Γάλλοι; Ενώ όσοι δεν μπορούν να καλουπωθούν θα διωχθούν να επαναπροωθηθούν στη χώρα καταγωγής τους;
Η Ευρώπη καλείται να αναρωτηθεί εάν είναι πιθανόν να ξαναζήσει τη φρίκη του αντισημιτισμού, αλλά αυτή τη φορά με ένα νέο θύμα. Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να σκεφτούν δύο φορές και να εξετάσουν την ακροδεξιά.
Οι Γάλλοι με την επιλογή τους στις κάλπες της 24 Απριλίου του 2022 κατέδειξαν ότι δεν είναι οι μετανάστες, αλλά οι ακροδεξιοί εκείνοι που αποτελούν την πραγματική απειλή για τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής και τη φιλελεύθερη τάξη που είναι το θεμέλιο των δυτικών κοινωνιών. Ωστόσο για να γίνει αυτό σαφές, χρειαζόμαστε μια εις βάθος συζήτηση σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι Ευρωπαίος. Μια καλή αφετηρία θα ήταν η προσέγγιση μπέσα από έναν δημόσιο διάλογο της έννοιας του Ευρωπαίου Μουσουλμάνου. Ο Αφζάλ Καν (Afzal Khan) θα ήταν μια χαρακτηριστική περίπτωση για να τεθεί επικεφαλής μιας τέτοιου είδους συζήτησης προβληματισμού. Ο ίδιος ήρθε στο Ηνωμένο Βασίλειο από το Πακιστάν σε ηλικία 11 ετών, έγινε ο πρώτος Μουσουλμάνος Λόρδος Δήμαρχος του Μάντσεστερ, υπηρέτησε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τιμήθηκε από τη βασίλισσα Ελισάβετ για το έργο του στις φυλετικές σχέσεις και τώρα είναι Βρετανός βουλευτής. Εξέχοντα δημόσια πρόσωπα όπως ο Καν είναι το κλειδί γιατί μπορούν να εξορθολογίσουν τη σχέση μεταξύ των μουσουλμανικών κοινοτήτων και των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών κοινωνιών, μια συμφιλίωση που θα έφερνε ένα νοκ-άουτ πλήγμα στην ακροδεξιά μια για πάντα.
(Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος)