Η Ελλάδα αποτελεί μια μοναδική παγκόσμια περίπτωση κατά την οποία επισυμβαίνουν οι εξής τρεις συνθήκες:
α) ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ιδιοκατοίκησης παγκόσμια που ανέρχεται στο 70%,
β) το υψηλότερο κατ´ αναλογία πληθυσμού ιδιωτικό χρέος παγκοσμίως,
γ) συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 25% την περίοδο της οικονομικής κρίσης που περιόρισε συντριπτικά το εισόδημα των πολιτών.
Η ως άνω μοναδική και εξαιρετική συνθήκη απαιτεί εξαιρετική και ειδική νομοθεσία για την επίλυση ενός προβλήματος με οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό βάθος, που δημιουργεί αδιέξοδα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Σε αυτή την ανάγκη απαντά η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τη ρύθμιση οφειλών και την προστασία της πρώτης κατοικίας, της επαγγελματικής στέγης και της αγροτικής γης.
Η πρόταση έχει μια ολιστική προσέγγιση και τη διέπουν τρία χαρακτηριστικά:
1. Ρεαλισμός - λαμβάνει υπόψην τις πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας.
2. Αποτελεσματικότητα - με την έννοια ότι επιχειρεί να δώσει μια άμεση και οριστική λύση στο πρόβλημα και όχι να το μεταθέσει στο χρόνο
3. Δικαιοσύνη - δηλαδή δίκαιη ρύθμιση, δίκαιη κρίση, δίκαιη κατανομή υποχρεώσεων και βαρών.
Θεμέλιος λίθος της πρότασης είναι η νομοθέτηση της προστασίας της κυριότητας της πρώτης κατοικίας, της επαγγελματικής στέγης και της αγροτικής γης - με ευρεία εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, ώστε να υπαχθούν στη ρύθμιση όχι μόνο οι ευάλωτοι οφειλέτες αλλά το σύνολο της μεσαίας τάξης.
Τέτοια προστασία σήμερα δεν υφίσταται αφού καταργήθηκε με το 4738/20 (νέο πτωχευτικό κώδικα) και δύνανται οι πιστωτές να επισπεύσουν αναγκαστική εκτέλεση κατά της περιουσίας των οφειλετών για είσπραξη ακόμη και ενός ευρώ οφειλής.
Δεύτερο θεμέλιο της πρότασης είναι η θέσπιση κανόνων υποχρεωτικής συμμετοχής για τους πιστωτές στη διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, ώστε να καταστεί αυτός λειτουργικός και αποτελεσματικός.
Τρίτο θεμέλιο, η παραγόμενη προτεινόμενη ρύθμιση θα προκύπτει από υπολογιστικό εργαλείο με αντικειμενικούς όρους που θα λαμβάνει υπόψην τις πραγματικές δυνατότητες του οφειλέτη με μέγιστη δόση τα 3/10 του μηνιαίου εισοδήματος.
Τέταρτο θεμέλιο της πρότασης, η δυνατότητα δικαστικής προσφυγής σε περίπτωση που ο οφειλέτης δεν ικανοποιείται από τη ρύθμιση για να πετύχει λύση πιο εξατομικευμένη.
Πέμπτο θεμέλιο, η επιδότηση μέρους της δόσης για τους ευάλωτους οφειλέτες με ταυτόχρονη αύξηση των ορίων ευαλωτότητας κατά 50%.
Έκτο θεμέλιο η θέσπισης κανόνων διαφάνειας στη λειτουργία των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων και άσκηση πραγματικής εποπτείας.
(Ο Δημήτριος Λυρίτσης είναι Δικηγόρος)