1.Η νέα τεχνολογία, σε όλες τις εφαρμογές της, περιθωριοποίησε τη Μισθωτή Εργασία ως το βασικότερο συντελεστή τής παραγωγής
Συμπληρώνονται 137 χρόνια από τη ματωμένη Πρωτομαγιά του 1886 στο Σικάγο που, με τη θυσία των εργατών, θεμελίωσε την εποποιία τής Εργατικής Τάξης, που θα ακολουθούσε τις επόμενες δεκαετίες.
Ο κόσμος έκτοτε πέρασε από διάφορες πολεμικές περιπέτειες, κοινωνικές αναταράξεις, ιδεολογικές εξεγέρσεις και παραγωγικές ανακατατάξεις.Στην εποχή της πρώτης και δεύτερης νεωτερικότητας έγιναν πολλές προσπάθειες εξισορρόπησης της μισθωτής εργασίας με το κοινωνικό και θεσμικό γίγνεσθαι των κοινωνιών. Υπήρξαν περίοδοι που οι ελπιδοφόροι κοινωνικοί και συνδικαλιστικοί αγώνες έδωσαν την εντύπωση ότι, σε πολλές περιοχές τού κόσμου (ιδίως στη γηραιά ήπειρο), η άνοδος της ευάριθμης και σχετικά οργανωμένης εργατικής τάξης θα εξασφάλιζε την ...αιώνια ειρήνη, τη μη αντιστρεπτή ευημερία, τον διαρκή εμπλουτισμό τής Δημοκρατίας και την τιθάσευση όλων των οικονομικών δυνάμεων στα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου.
Οι ελπιδοφόρες όμως ιδεολογίες, που κινητοποίησαν με μεγάλα οράματα τους λαούς, εξαερώθηκαν προτού καν εξελιχθούν και «ενηλικιωθούν» σε παλλαϊκά πολιτεύματα, ριζωμένα στη συνείδηση των πολιτών και άρα ακατάλυτα. Έτσι ο μαρξιστικής (υποτίθεται) καταγωγής υπαρκτός σοσιαλισμός, το «αντίπαλο δέος» (στον ίσκιο του οποίου αναγκαζόταν το καπιταλιστικό σύστημα να ακολουθεί κοινωνικότερες μορφές οργάνωσης στην κοινωνία και την οικονομία), κατέρρευσε από τις υποκειμενικές αστοχίες τού πολιτικού προσωπικού, που δεν μπόρεσε να εξαλείψει τις γενετικές του αστοχίες.
Η ιδεολογική πενία και η αδυναμία απάντησης στο ερώτημα «Τί θα γίνει με τη γενίκευση της χρήσης των μηχανών ή του αυτοματισμού-ψηφιοποίησης;» ήταν φαινόμενο διάχυτο σε όλα τα διεθνή φόρα όπου συμμετείχαν και εκπρόσωποι των κομματικών γραφειοκρατιών από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η αδυναμία υπερβατικής επιχειρηματολογίας στο ερώτημα «Μετά τη γενίκευση των νέων τρόπων παραγωγής, τί;;» ήταν -κατά τη γνώμη μας- και ο κυριότερος λόγος διάλυσης «από τα μέσα». Η «προέλαση» τού «αντίπαλου» συστήματος, με μεγαλύτερο όπλο τη ραγδαία αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων, το έφερε σε πλήρη αδυναμία να αντιμετωπίσει τη Νέα Ψηφιακή Εποχή.
Η ανθρώπινη γνώση γενεών και γενεών, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, πέρασε στα χέρια μιας ολιγαρχίας που άλλαξε τη φύση και τον χαρακτήρα των παραγωγικών σχέσεων. Η νέα τεχνολογία, η αυτοματοποίηση της παραγωγής, η ρομποτική, η εικονική πραγματικότητα και η τεχνητή νοημοσύνη περιθωριοποίησαν την ανθρώπινη μισθωτή εργασία ως τον βασικότερο συντελεστή τής παραγωγής. Η καθοριστική συμβολή τής ανθρώπινης μισθωτής εργασίας (χειρωνακτικής και πνευματικής) περιοριζόταν.
Ήταν άλλωστε αναμενόμενο.
Το ιδεολογικό αφήγημα της συνδικαλιστικής και πολιτικής Αριστεράς, χρόνο με τον χρόνο, γινόταν όλο και πιο αδύναμο, αφού στηριζόταν στηνκομβική-πρωταρχική σημασία τής ανθρώπινης εργασίας, στην παραγωγή τού τελικού προϊόντος, και όχι στην απαίτηση διανομής τού πλούτου που τελικά παραγόταν πολλαπλάσιος, στην αρχή με την αρμονική συνεργασία μηχανών-εργαζομένων και αργότερα κυρίως με τις μηχανές και όλο και λιγότερο με τους εργαζομένους. Εδώ η εργοδοσία, διεθνής και εθνική, είχε το αφοπλιστικό επιχείρημα ότι ο σημερινός πλούτος παράγεται κυρίως ή αποκλειστικά από τις μηχανές (γενικά), από τα προηγμένα μέσα παραγωγής, από τον διαρκή εκσυγχρονισμό τού παγίου κεφαλαίου και τις επενδύσεις εντάσεως τεχνολογίας και λιγότερο ή καθόλου από τους εργαζόμενους. Όλοι, ακόμη και οι ιδρυτές του Μαρξισμού, από τα μέσα τού 19ου αιώνα, είχαν εντοπίσει αυτόν τον κίνδυνο, δηλαδή τον μερικό στην αρχή και καθολικό αργότερα παραγκωνισμό των εργατών από την παραγωγή και τις υπηρεσίες.
Το ζήτημα της ΑΠΟνομιμοποίησης της μισθωτής εργασίας το θέταμε συχνά στα βιβλία1 και τις αναλύσεις μας και όσοι βλέπαμε κάπως μακρύτερα, διατυπώναμε την άποψη ότι η εργοδοσία με την προϊούσα γενίκευση τής χρήσης των μηχανών και του παραγωγικού αυτοματισμού θα θέσει ως νομοτελειακό ζήτημα την κατάργηση ή τον δραστικό περιορισμό των εργατικών δικαιωμάτων, αφού θα μπορούσε να επικαλεσθεί, ολοένα και εντονότερα, την -προϊόντος του παραγωγικού χρόνου- μικρότερη συμβολή τής χειρωνακτικής ή πνευματικής εργασίας στον παραγόμενο πλούτο.
Κι ενώ η πρόοδος αυτή ήταν αναπόφευκτη, οι πολιτικές δυνάμεις και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων δεν φρόντισαν να κατοχυρώσουν ούτε τη θέση τής Μισθωτής Εργασίας, ούτε την αμοιβή της ως ικανοποιητικό μερίδιο τού παραγόμενου πολλαπλάσιου πλούτου και των νέων προϊόντων μεγάλης προστιθέμενης αξίας. Απεναντίας, πολλές φορές συνετέλεσαν στην κατεδάφιση των θεσμών τού Κοινωνικού Κράτους Δικαίου και κυρίως της συνάρτησης Εργασιακού-Ασφαλιστικού. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τη πατρίδα μας όπου οι θεσμοί τού Κοινωνικού Κράτους δεν ολοκληρώθηκαν κι έτσι, αδύναμοι, απροστάτευτοι, πιάστηκαν στα δόκανα των Μνημονίων και συρρικνώθηκαν τόσο ώστε να μην ανταποκρίνονται ούτε στις στοιχειώδεις ανάγκες των πολιτών.
2.1989 (συνεργασία Δεξιάς- Αριστεράς) και 2015 (γ’ υπερΜνημόνιο): Έτη της μεγάλης ήττας του Ελληνικού Εργατικού Κινήματος
Μετά το «σοκ» του 1989, όπου η ιστορική Αριστερά προσήλθε πλησίστια σε συνεργασία με τη Δεξιά τού Κ.Μητσοτάκη, διευκόλυνε την εδραίωσή του και βεβαίως την άμεση και κατεπείγουσα προσχώρησή του (χωρίς τη δέουσα προετοιμασία και θωράκιση της πατρίδας) στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, έχασε παντελώς τον στόχο της και τη σύνδεση με την πλειοψηφία των λαϊκών στρωμάτων.
Οι πολίτες έμειναν απροστάτευτοι την ώρα που κατέρρεε ο υπαρκτός σοσιαλισμός και επέλαυνε ληστρικά επί των κοινωνιών ο άγριος νεοφιλελευθερισμός, καταβροχθίζοντας σε υπερεθνικές κεφαλαιουχικές συσπειρώσεις τον πλούτο των λαών και συνενώνοντας σε μιαν ενιαία κεφαλαιουχική ιεραρχία την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών, τις επιλογές όλων των τομέων της οικονομίας, τη χρηματοδότησή τους, τον καταμερισμό στην ενιαία οικονομική λειτουργία των διαφόρων οικονομικών τομέων2.
Η συνακόλουθη δημιουργία τής ΟΝΕ και η ένταξη της απροετοίμαστης πατρίδας μας σε μια «λεόντεια» Νομισματική Ένωση -που διευκόλυνε την απόκλιση του «οικονομικού Νότου» έναντι των χωρών τού «κεντρικού πυρήνα», σε συνδυασμό με το κυρίαρχο βρυξελληνικό πολιτικό και επιστημονικό ρεύμα που μετέτρεψε την ελληνική οικονομία σε μια οικονομία υπηρεσιών- οδήγησαν στα Μνημόνια.
Κι ενώ δημιουργήθηκε ένα ευρύ αντιμνημονιακό μέτωπο για τη χειραφέτηση των οικονομικών και κοινωνικών πραγμάτων, το νέο γενικευμένο και ανακεφαλαιωτικό γ’ Μνημόνιο του ΣΥΡΙΖΑ (ν. 4336/2015) τής διαρκούς οικονομικής και κοινωνικής αλλοτρίωσης τής χώρας και των πολιτών, οδήγησε σε μια χειρότερη πραγματικότητα. Γιατί, όχι μόνο ενσωμάτωσε όλες τις αντικοινωνικές, φορολογικές, αντεργατικές, αντι-ασφαλιστικές διατάξεις του α’ και του β’ Μνημονίου (ν. 3845/2010 και 4046/2012), αλλά συμπεριέλαβε και τις εθνοκτόνες-κοινωνιοκτόνες ρήτρες για το χρέος, το υπερΤαμείο και την υποθήκευση και εκποίηση του εθνικού πλούτου για 99 χρόνια προς διασφάλιση των δανείων τής χώρας, το τερατούργημα του ΕΦΚΑ (με την κατάργηση όλου του εργασιακού πολιτισμού και πλουραλισμού)και την παράδοση της εθνικής αποταμίευσης στο νομαδικό κεφάλαιο.
Ήδη, με την από 18-10-2016 ανακοίνωση της ΕΝΥΠΕΚΚ με τίτλο «Όμηρος του Σόιμπλε η χώρα» αναδείξαμε τις πρωτοφανείς αυτές καταπλεονεκτικές και λεόντειες ρήτρες σε βάρος των Ελλήνων, στις οποίες δεσμεύτηκε με το γ’ ως άνω γενικευμένο και ανακεφαλαιωτικό Μνημόνιο η τρόικα των Ελλήνων διαπραγματευτών (Τσίπρας, Δραγασάκης, Τσακαλώτος). Η χώρα μεταβλήθηκε σε ένα συνολικό «καταπίστευμα» κατά το παράδειγμα τηςανατολικο-γερμανικήςTreuhand, της οποίας εμπνευστής, δημιουργός και εκτελεστής υπήρξε ο περιβόητος γερμανός πολιτικός.
3.Εθνικές εκλογές 2023: Εσωτερική υπόθεση των κομμάτων των Μνημονίων
Απαθής και χωρίς πληροφόρηση η πλειοψηφία του λαού
Σε ισχύ ακόμη οι 900 μνημονιακοί νόμοι
Αδυναμία αναστροφής τής πορείας παρακμής
Ήδη, μεσούσης της προεκλογικής περιόδου για τις εθνικές εκλογές στις 21-5-2023, οι δεσμεύσεις του γ’ Μνημονίου επενεργούν και αλλά δεν περνούν ούτε «στα ψιλά» τού έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου.
Προ τριών εβδομάδων πωλήθηκε το ανερχόμενο και πλουτοφόρο λιμάνι της Ηγουμενίτσας στον ιταλικό επιχειρηματικό όμιλο Γκριμάλντικαι μόλις προχθές, μαζί με γνωστή εργολαβική ελληνική εταιρία, αναδείχθηκε μειοδότης-ανάδοχος για το λιμάνι του Ηρακλείου.
Ο ένας μετά τον άλλον, οι υπαρκτικής σημασίας βραχίονες της χώρας από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, αποκόπτονται καισκορπίζονται στους αγοραίους ανέμους. Και οι ηγέτες των κυριότερων μνημονιακών κομμάτων συναγωνίζονται αλλήλους σε ύβρεις, προπηλακισμούς και άλλα ευτράπελα και επουσιώδη αφήνοντας το μνημονιακό οπλοστάσιο να καταλαμβάνει όλα τα πεδία τού οικονομικού και κοινωνικού γίγνεσθαι. Κι έτσι ο ελληνικός λαός, ανεξαρτήτως του βαθμού απελπισίας του, οδεύει προς την έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας με αισθήματα αδιαφορίας, απόρριψης ή, έστω, ενός πενιχρού και ιδιοτελούς κομματικού πατριωτισμού.
Προσφάτως, τα στελέχη του παλίμψηστου του ΣΥΡΙΖΑ, που καλύπτει πλέον με τις συμμετοχές των προσώπων όλο το πολιτικό και ιδεολογικό φάσμα, ήγειραν κύμα διαμαρτυρίας έναντι του γραμματέα του ΚΚΕ επειδή αποκάλεσε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ως τη χειρότερη μνημονιακή κυβέρνηση.
Υπενθυμίζουμε, όμως, σε όλους τους πολίτες, ότι ο ιδεολογικός και πολιτικός χαρακτηρισμός δεν απορρέει από μια αυτοεκπληρούμενη ορολογία αλλά από τα πεπραγμένα εκάστου που στη συγκεκριμένη περίπτωση κατατάσσουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στην ακραία νεοφιλελεύθερη πτέρυγα του πολιτικού φάσματος.
Επομένως, αντί τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να εξυβρίζουν το ΚΚΕ για τον πολιτικό αξιολογικό του χαρακτηρισμό, καλό θα είναι επιτέλους, ως άνθρωποι που γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή και έτυχαν τής τιμής να αναδειχθούν ως κοινοβουλευτική κυβέρνηση αυτού τού τόπου, να κάνουν την αυτοκριτική τους και να καταδικάσουν απερίφραστα και εμπράκτως το μόλις πρόσφατο παρελθόν τους. Γιατί είναι σαφές ότι και η απερχόμενη κυβέρνηση της ΝΔ, πρώτη φορά στην ιστορία τής πατρίδας, υλοποίησε σε βασικούς του άξονες και υλοποιεί ακόμη το γ’ γενικευμένο και ανακεφαλαιωτικό Μνημόνιο των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ που δεν ανακόπτει την ορμή του, ως ανωτέρω, ούτε σε προεκλογικές περιόδους.
Επομένως, η φετινή επέτειος της Πρωτομαγιάς του Σικάγο δεν ήλθε με ελπιδοφόρες προϋποθέσεις. Μπορεί οι πολίτες να απεχθάνονται σιωπηρώς τη μνημονιακή αλλοτρίωση, η διαρκής όμως παραπληροφόρηση έχει παντελώς αδρανοποιήσει τις -ούτως ή άλλως- αλλοτριωμένες συνειδήσεις.
Παρουσιάζουμε πλέον ως λαός και ευρύτερο κοινωνικό σύνολο αδυναμία αναστροφής της πορείας τής διαρκούς αλλοτρίωσης. Όμως, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, ότι είναι απαραίτητη για την περαιτέρω επιβίωση του λαού και του τόπου. Η ημέρα μάς υπαγορεύει με μείζονα υποχρεωτικότητα να το ελπίζουμε!
1) Βλ. «Νεοφιλελευθερισμός και Υποβάθμιση της Εργασίας», Εκδόσεις ΑφοιΤολίδη, Αθήνα 1991 και «Το Τέλος του Κοινωνικού Κράτους; Αριστερά και Συνδικάτα Μπροστά στην Απορρύθμιση», Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2008.
2) Βλ. το ενδιαφέρον άρθρο του καθηγητή Κώστα Μελά «Οι bigthree τής παγκόσμιας οικονομίας», περιοδικό Επίκαιρα, τεύχος 30, Σεπτέμβριος 2022, σελίδες 24-29, όπου η άσκηση της κυριαρχίας των τριών μεγαλύτερων fundsτου κόσμου (Vanguard, BlackRockκαι StateStreetGlobalAdvisor) γίνεται με μυστικές συμφωνίες με τους υπεύθυνους του management των επιχειρήσεων όπου έχουν επενδύσει και διαμέσου της ψυχολογικής βίας που τους ασκούν.
(Ο Αλέξης Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ-Ο Δημήτρης Μητρόπουλος είναι Νομικός)
