Η ραγδαία αύξηση κρουσμάτων COVID-19 με μεταλλαγμένα στελέχη από Βρετανία Αφρική και Ουγκάντα υπαγορεύουν την ανάγκη «μετάλλαξης» του ΕΣΥ.
Η επανεμφάνιση επιδημιών ( έμπολα και γρίπη των πτηνών) εν μέσω πανδημίας σε ευάλωτες περιοχές που μετακινούνται προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα, υπαγορεύουν την ανάγκη ενίσχυσης των εθνικών συστημάτων υγείας με επαγγελματίες υγείας που εκτός από «καλοί γιατροί» θα πρέπει να έχουν ικανότητα διείσδυσης στις ευάλωτες Ζώνες των μεταναστών.
Μόλις χτες το απόγευμα προκλήθηκε «τσουνάμι» μεταλλάξεων! Ανακοινώθηκαν 242 κρούσματα με μεταλλαγμένα στελέχη. Εξ αυτών 226 με την Βρετανική μετάλλαξη , 12 στελέχη με της Νοτίου Αφρικής και ένα στέλεχος με μετάλλαξη Ουγκάντας!
Εξ ίσου ενδιαφέρον ότι το 45,2% των κρουσμάτων αυτών έχουν ταυτοποιηθεί, στην Αθήνα και τα περισσότερα στον Κεντρικό Τομέα, δηλαδή την καρδιά της πρωτεύουσας όπου διαμένουν πρόσφυγες και μετανάστες.
Οι παραπάνω αριθμοί έρχονται να επιβεβαιώσουν την ανησυχία της παγκόσμιας κοινότητας για την πορεία της πανδημίας αλλά και την προτροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για ριζικές αλλαγές τα εθνικά συστήματα υγείας.
Το κυνήγι των μεταλλαγμένων στελεχών του κορονοϊού , η γρίπη των πτηνών στην Ιαπωνία και την Ινδία, η επανεμφάνιση του Έμπολα στην Αφρική υπαγορεύουν στις κυβερνήσεις να ενισχύσουν τα εθνικά συστήματα υγείας με επαγγελματίες υγείας οι οποίοι όχι μόνο να ξέρουν να χειρίζονται τα μηχανήματα και να είναι «καλοί γιατροί»
αλλά και να αφουγκράζονται τις «κοινωνικές μεταλλάξεις» (πχ μεταναστευτικά ρεύματα) που αποτελούν ιδανικές πλατφόρμες και «πεδία μάχης» για παθογόνους μικροοργανισμούς που προκαλούν επανεμφάνιση επιδημιών.
- Χρειαζόμαστε δηλαδή «γιατρούς του κόσμου χωρίς σύνορα» που να διεισδύουν στην «απαγορευμένη ζώνη» των μεταναστευτικών ρευμάτων που κινούνται εντός αστικών ιστών ! Στα «γκέτα» δηλαδή...
- Χρειαζόμαστε γιατρούς με ιδεολογικό υπόβαθρο , όρεξη και θέληση «έτοιμοι για όλα» ,να μπουν στις γειτονιές, τα καφενεία, τα σοκάκια και τα σπίτια των μεταναστών, να γίνουν οι «οικογενειακοί γιατροί».
Να ερευνούν και αποτυπώνουν τις ασθένειες, τα προβλήματα υγείας, συνθήκες διαβιώσεις , τα προβλήματα τις κοινωνικών μετατοπίσεων που συντελούνται στα αστικά κέντρα της περιφέρειας.
Παγκοσμίως η υγειονομική κατάσταση είναι σύνθετη και χαρακτηρίζεται ως «εκτάκτου ανάγκης». Η σχετική βιβλιογραφία του Ο.Π.Υ μπορεί να είναι πλούσια σε ανθρωπιστικές δράσεις οι οποίες σήμερα κρίνονται ως είναι ξεπερασμένες.
Παλαιότερα υπήρχαν παρεμβάσεις από ΜΚΟ σε φτωχές και ασταθείς περιοχές που ταλαιπωρούνταν από εμφύλιους πολέμους και άλλες βιαιότητες όπου εμφανίζονταν πολλές ασθένειες.
Σήμερα τα πεδία ενδιαφέροντος μετατοπίζονται αναλόγως με την πορεία των μεταναστευτικών ρευμάτων τα οποία συνήθως συγκεντρώνονται σε αστικές περιοχές που υγειονομικά μετατρέπονται σε «εύφλεκτες ζώνες» που οι χώρες υποδοχής και φιλοξενίας καλούνται να αντιμετωπίσουν πλείστα ζητήματα εξάπλωσης ασθενειών και κοινωνικής αστάθειας. Η επισιτιστική ανασφάλεια και η περιβαλλοντική υποβάθμιση, διογκώνονται κατά τη διάρκεια των επιδημιών.
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ η βασική ιδέα είναι τα εθνικά συστήματα υγείας να έχουν πιο ικανά άτομα τα οποία να ενεργούν ως ιατροί αλλά και να γνωρίζουν την περίπλοκη κατάσταση έκτακτης ανάγκης γύρω τους.
Η παρακολούθηση της νόσου στις «ζώνες πολέμου» των μεταναστευτικών ρευμάτων όπου η κατάσταση “έκτακτης ανάγκης” περιπλέκεται , είναι η μισή μάχη ενάντια στην πανδημία και τις επιδημίες.
Γι αυτό και είναι καθήκον της κάθε χώρας ξεχωριστά να ξεκινήσει άμεσα την προετοιμασία και την ανάπτυξη των βαθμίδων επαγγελματιών υγείας νέου τύπου.
Η πρόσληψη ιατρο-νοσηλευτικού προσωπικού που θα μπορεί να κάνει “σέρφινγκ” στα μανιασμένα μεταναστευτικά κύματα θεωρείται από τον Π.Ο.Υ ότι αποτελεί το «κλειδί» για την καταπολέμηση σύνθετων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον υγειονομικό τομέα.
Το αίτημα της ενίσχυσης του ιατρο-νοσηλευτικού προσωπικού επανέρχεται παγκοσμίως εξ αιτίας της γρίπης των πτηνών στην Ινδία με την σφαγή εκατομμυρίων μεταναστευτικών πτηνών.
Η ασθένεια των πτηνών έρχεται να προστεθεί στο τοξικό μείγμα παθογόνων νόσων που πλανώνται σε όλο τον κόσμο.
Για παράδειγμα:
Ο Έμπολα επανεμφανίστηκε στην Αφρική κατά την κορύφωση της πανδημίας του κορονοϊού.
Η κλιματική αλλαγή προκαλεί ακραίες θερμοκρασίες και χώρες, κυβερνήσεις και πολιτικές περιέρχονται σε δίνη. Αυτό που συνέβη στο Τέξας, με θερμοκρασίες ψύξης και αστοχία ηλεκτρικής ενέργειας σε όλο το δίκτυο, ανάγκασε το κράτος να κηρύξει σε έκτακτη ανάγκη την δημόσια υγεία πέραν και πάνω από την πανδημία.
Στην Ελλάδα , σαφώς σε μικρότερη κλίμακα, η τελευταία κακοκαιρία κινδύνευσε να προκαλέσει αρρυθμία και στον τομέα της υγείας τόσο στην διαδικασία του εθνικού εμβολιασμού , όσο και στην ανανέωση του προσωπικού στις ΜΕΘ τα δυο κρίσιμα εικοσιτετράωρα του χιόνια...
Η γρίπη των πτηνών επανέρχεται ολοένα και πιο συχνά στην Ασιατική Ήπειρο. Εν μέσω πανδημίας εμφανίστηκε τον περασμένο Νοέμβριο στην Ιαπωνία. Μόνο σ´ ένα αγρόκτημα στην Χιροσίμα σφαγιάσθηκαν 134.000 κοτόπουλα. Εν συνέχεια στην Ινδία από τις αρχές του χρόνου ξεκίνησαν να σφάζουν δεκάδες χιλιάδες πουλερικά αφού εντοπίστηκε γρίπη των πτηνών σε πάπιες, κοράκια και άγριες χήνες σε τουλάχιστον δώδεκα επαρχίες της χώρας. Το Υπουργείο Αλιείας, Κτηνοτροφίας και Γαλακτοκομίας της Ινδίας προτρέπει τα κράτη να λάβουν μέτρα για την αποφυγή περαιτέρω εξάπλωσης της νόσου. Η επαρχία Κεράλα της Ινδίας διέταξε τη θανάτωση περισσότερων από 38.000 πουλερικών μετά από αναφορές για νεκρά πτηνά που έχουν μολυνθεί από την ασθένεια από διάφορες περιοχές.
Όπου εμφανίζεται η γρίπη των πτηνών οι οικονομικές επιπτώσεις είναι μεγάλες, όπως και η επίδραση στην επισιτιστική αλυσίδα. Κατά τη σφαγή πουλερικών πρέπει να καταστρέφονται και τα αυγά τους.
Η οικονομική καταστροφή από την γρίπη των πτηνών σε συνδυασμό με την πανδημία είναι μεγάλη σε αρκετές χώρες της Ασίας.
Οι περισσότερες περιπτώσεις μολύνσεων από τη γρίπη των ανθρώπων οφείλονται σε επαφή με μολυσμένα πουλερικά ή σε μολυσμένες επιφάνειες.
Η επανεμφάνιση του Έμπολα σε δύο διαφορετικά μέρη της Αφρικής προκαλεί την αστραπιαία ενεργοποίηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Στην Γουινέα ξεκίνησε εκστρατεία εμβολιασμού για τον Έμπολα και οι αρχές αγωνίζονται να περιορίσουν την επανεμφάνιση του ιού μετά το χειρότερο ξέσπασμα που είχε η συγκεκριμένη ασθένεια την τριετία 2013-2016. Εμβολιασμοί κατά του Έμπολα έχουν δοθεί σε εργαζόμενους στον τομέα της υγείας. Το σημαντικό είναι ότι ο εμβολιασμός χρησιμοποιεί τη στρατηγική δακτυλίου, σύμφωνα με τον οποίο όλα τα άτομα που έχουν έρθει σε επαφή με έναν επιβεβαιωμένο ασθενή με Έμπολα λαμβάνουν το εμβόλιο, καθώς και τους εργαζόμενους πρώτης γραμμής και υγείας. Τα καλά νέα είναι ότι, κατά το τελευταίο ξέσπασμα του Έμπολα, τα εμβόλια ήταν υπό ανάπτυξη. Τώρα υπάρχει εμπειρία και εμπειρία με ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια.
Η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει μετάλλαξη του ιού του Έμπολα από ορισμένα είδη νυχτερίδων που ζουν στα δάση. Αυτά λειτουργούν ως δεξαμενή για τον ιό στη φύση και αυτός ο κύκλος είναι συνεχής, με αποτέλεσμα να διατηρείται το παθογόνο στέλεχος . Ωστόσο, ο ιός μπορεί να διαρρεύσει από τη φυσική του δεξαμενή είτε σε άλλα ζώα που κατοικούν στα δάση είτε απευθείας στον άνθρωπο προκαλώντας επιδημία στον ανθρώπινο πληθυσμό.
Ένα χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει την τρέχουσα επιδημία του Έμπολα είναι ότι συμβαίνει εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού, που παγκοσμίως οι πόροι και η έρευνα έχουν εστιαστεί στην παραγωγή και διάθεση εμβολίων COVID -19 , ενώ τα εθνικά συστήματα υγείας πιέζονται αφόρητα από τα περιστατικά COVID-19.
Και τα ερωτήματα πολλά και αναπάντητα :
- Τι γίνεται με τις μεταλλάξεις της νόσου του κορονοϊού (COVID-19) ;
- Εμφανίζονται τα ίδια προβλήματα τώρα, αλλά με έναν άλλο φορέα ασθένειας ;
Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε περιδίνηση ήδη ένα χρόνο, η πανδημία προκαλεί σοβαρές παρενέργειες σε όλους τους τομείς της κοινωνίας με την εκδήλωση βίας, ψυχικών διαταραχών , απώλεια θέσεων εργασίας , ανέχειας. Ένα εκρηκτικό μείγμα που περιπλέκει περεταίρω την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που καλείται να αντιμετωπίσει κάθε χώρα ξεχωριστά.
Η προετοιμασία και η ανάπτυξη των βαθμίδων επαγγελματιών υγείας είναι καθήκον της κάθε χώρας.
Η τρέχουσα σκέψη περί σύνθετων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης κυριαρχείται από ανθρωπιστική βιβλιογραφία που συζητά και υποστηρίζει τις παρεμβάσεις σε κρίσεις και επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στην πολυπλοκότητα των απαντήσεων.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολλοί ορισμοί περίπλοκων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, χαρακτηριστικά εμφανίζονται με συνέπεια σε όλη τη βιβλιογραφία που βασίζεται στην απόκριση εστιάζοντας σε συγκρούσεις, πολέμους και πολιτικούς κινδύνους. Αυτό είναι σημαντικό έργο.
(Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος)